Benzodiazepiny, czyli leki benzodiazepinowe, to silne preparaty uspokajające, stosowane od lat 60. ubiegłego stulecia w leczeniu m.in. depresji, zaburzeń lękowych, bezsenności czy zespołu abstynencyjnego. Łatwo mogą uzależnić, dlatego należy je przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza.
Benzodiazepiny – lista leków, działanie, skutki uboczne
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Podział benzodiazepin
Benzodiazepiny dostępne są w formie leków doustnych, preparatów podawanych dożylnie lub domięśniowo oraz leków podawanych doodbytniczo. Dzieli się je ze względu na czas działania.
1. Benzodiazepiny krótko działające (1–8 godzin)
- brotizolam
- loprazolam
- triazolam
- midazolam
- temazepam
- remimazolam
2. Benzodiazepiny średnio długo działające (3–30 godzin)
- lormetazepam
- oksazepam
- temazepam
- nitrazepam
- klotiazepam
- lorazepam
- bromazepam
- alprazolam
- estazolam
3. Benzodiazepiny długo działające (nawet 98 godzin)
- oksazolam
- klobazam
- ketazolam
- klorazepan
- metaklozepam
- diazepam
- klonazepam
- chlorodiazepoksyd
- flurazepam
Jak działają benzodiazepiny?
Leki benzodiazepinowe hamują działanie ośrodkowego układu nerwowego. W wyniku oddziaływania z receptorem GABA-A znajdującym się w neuronach uwrażliwiają je na działanie „naturalnego środka uspokajającego”, czyli kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), który hamuje przewodzenie impulsów nerwowych i pobudliwości komórek nerwowych. Dzięki temu następuje m.in. uspokojenie, senność, rozluźnienie mięśni.
>> Środki uspokajające bez recepty
Na co stosowane są leki benzodiazepinowe?
Wskazaniem do leczenia za pomocą benzodiazepin mogą być:
- zaburzenia lękowe,
- bezsenność, problemy ze snem,
- napady padaczki, drgawek, rzucawki
- depresja, stany depresyjne,
- stany spasyczne, p.. w stwardnieniu rozsianym,
- łagodzenie objawów odstawiennych,
- zespół abstynencyjny,
- przygotowanie do zabiegów diagnostycznych – jako środek uspokajajacy,
- przygotowanie do operacji – jako środek uspokajający ,
- zmniejszenie napięcia mięśniowego,
Decyzję o podjęciu leczenia benzodiazepinami zawsze podejmuje lekarz, to również on ustala rodzaj, dawkę leku oraz zasady stosowania.
>> Suplementy, witaminy na poprawę nastroju
Benzodiazepiny – skutki uboczne i działania niepożądane
Szczegółowe skutki uboczne określone są w ulotkach poszczególnych preparatów. W czasie terapii benzodiazepinami mogą wystąpić działania niepożądane takie jak:
- zaparcia,
- biegunki,
- nudności,
- spłycenie emocjonalne,
- suchość w ustach,
- dezorientacja,
- zmęczenie,
- bóle głowy,
- drażliwość,
- osłabienie mięśni,
- czasowa niepamięć (w okresie działania leku),
- problemy z apetytem (utrata lub wzmożony apetyt),
- zaburzenia funkcji poznawczych,
- zaburzenia widzenia
- spowolnienie reakcji,
- jadłowstręt,
- zaburzenia popędu płciowego,
- niewyraźna mowa,
- uzależnienie psychiczne i fizyczne.
Skutki uboczne długotrwałego przyjmowania benzodiazepin
Podczas długotrwałego przyjmowania benzodiazepin może wystąpić reakcja paradoksalna, inaczej odwrotna (działanie terapeutyczne benzodiazepin ulega przemianie w nasilenie objawów). Działania niepożądane w takim przypadku to m.in. wybuchy agresji, urojenia, niepokój, splątanie, halucynacje, psychozy, koszmary senne, stany depresyjne. Ryzyko wystąpienia reakcji paradoksalnej jest wyższe u osób w podeszłym wieku.
Benzodiazepiny w ciąży
Benzodiazepiny zagrażają nienarodzonemu dziecku – przenikają przez barierę łożyskową, powodują wady u płodu. Jeśli przyjmujesz benzodiazepiny i planujesz ciążę, skonsultuj się z lekarzem.
Interakcje benzodiazepin z innymi lekami
Benzodiazepiny mogą wchodzić w interakcje z wieloma innymi preparatami, jak:
- niektóre antybiotyki,
- leki przeciwdrgawowe,
- lekami zwiotczającymi mięśnie szkieletowe, jak baklofen,
- antydepresanty,
- niektóre leki na grzybicę,
- dziurawiec,
- leki nasenne,
- opioidowe leki przeciwbólowe,
- doustne środki antykoncepcyjne,
- inne benzodiazepiny i preparaty uspokajające.
Benzodiazepiny a alkohol i barbiturany
Zarówno alkohol, barbiturany, jak i inne leki działające na ośrodkowy układ nerwowy w połączeniu z benzodiazepinami mogą wzmagać działanie i prowadzić do śpiączki, a nawet śmierci.
Benzodiazepiny – uzależnienie
Leki z tej grupy mają potencjał uzależniający (zarówno krótko, jak i długo działające). Objawy uzależnienia to m.in. wzrost tolerancji na przyjmowane leki (brak efektu po przyjęciu tej samej dawki), osłabienie, potliwość, niepokój, bezsenność, drżenia mięśniowe, zaburzenia pamięci, drgawki, spadek apetytu. By uniknąć uzależnienia, przede wszystkim leki należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza – zazwyczaj benzodiazepiny zaleca się na krótko w najmniejszych skutecznych dawkach i częstotliwości.
Odstawienie benzodiazepin
Nagłe odstawienie może skutkować zespołem abstynencyjnym (może wystąpić nasilenie bezsenności, lęku; mogą pojawić się napady drgawek, skurcze mięśni, zespół majaczeniowy). Niewłaściwe odstawienie może prowadzić też do nasilenia objawów, na które działał lek. Dlatego zarówno stosowanie benzodiazepin, jak i ich odstawienie wymaga kontroli lekarza. Przy długotrwałym leczeniu trzeba stopniowo przerywać stosowanie beznodiazepin.
Benzodiazepiny pozwoliły ograniczyć stosowanie barbituranów
Trudno sobie wyobrazić współczesną psychiatrię bez leków z grupy benzodiazepin. Stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza są bezpieczne i skuteczne dla pacjentów zwłaszcza przy krótkotrwałej i okresowej kuracji. Dzięki nim można było ograniczyć stosowanie barbituranów uznawanych za bardziej toksyczne.
Farmaceuta Apteline Rafał Miozga
>> Adaptogeny - wsparcie działania układu nerwowego i poprawa nastroju
Najczęściej zadawane pytania dotyczące benzodiazepin
Nie, benzodiazepiny nie są zaliczane do leków narkotycznych, jednak mają wysoki potencjał uzależniający zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Leki powinny być więc stosowane pod ścisłą kontrolą lekarza i nie należy ich łączyć z alkoholem, środkami odurzającymi czy opioidami – zwiększa to ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Przyjmowanie benzodiazepin bez kontroli lekarza stwarza zagrożenia dla zdrowia i życia. Najbardziej niebezpieczne jest długotrwałe zażywanie zwiększonych dawek oraz mieszanie leków z innymi substancjami. Przedawkowanie benzodiazepin może doprowadzić do poważnego zatrucia organizmu, śpiączki, depresji oddechowej, ataku drgawkowego, niedociśnienia i utraty przytomności. Bez natychmiastowej pomocy medycznej przedawkowanie może skończyć się zgonem.
Najmocniejsze pod względem uzależniającym są benzodiazepiny krótko działające o silnym działaniu – do grupy substancji o wysokim potencjale uzależniającym wymienia się alprazolam, bromazepam, estazolam, lorazepam, lormetazepam, midazolam. Nie oznacza to, że stosowanie innych substancji z grupy benzodiazepin nie może doprowadzić do wystąpienia uzależnienia.
Pobierz naszego e-booka i poznaj techniki relaksacyjne!
- proste sposoby na relaks
- skuteczne porady
- szybkie triki na odzyskanie równowagi
- sprawdzone metody
