Afrezza to nieinwazyjna, krótko działająca insulina ludzka osadzona na specjalnym nośniku, przeznaczona do podawania wziewnego u pacjentów z cukrzycą typu 1. i 2.
Afrezza, czyli „wdech” zamiast „zastrzyku” przed posiłkiem
Insulina to nie tylko najważniejszy hormon uczestniczący w regulacji gospodarki węglowodanowej, ale również podstawowy lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 1. oraz w zaawansowanej cukrzycy typu 2. Diabetycy stosujący insulinoterapię zmuszeni są do częstych wstrzyknięć podskórnych leku, co może powodować nie tylko miejscowe odczyny alergiczne w miejscu podania, ale również zaburzać budowę tkanki podskórnej, powodując lipohipertrofię lub lipoatrofię.
Firmy farmaceutyczne skupiły się na umożliwieniu pacjentom podawania insuliny z pominięciem iniekcji. Stworzono Exuberę, pierwszy preparat insuliny ludzkiej stosowany wziewnie. Jednak ze względu na cenę, kłopoty z obsługą inhalatora oraz doniesienia o ryzyku rozwoju nowotworu płuc lek został wycofany z lecznictwa niedługo po wprowadzeniu.
Mimo braku sukcesu rynkowego Exubera otworzyła jednak drogę do pozyskania kolejnych preparatów insuliny wziewnej. W 2014 roku na rynek dopuszczona została Afrezza, produkt leczniczy wolny od niedoskonałości swojego poprzednika.
Co wyróżnia Afrezzę?
Afrezza zawiera udoskonalony proszek z krótko działającą niemodyfikowaną insuliną ludzką oraz unowocześniony inhalator, który daje większą wygodę stosowania niż Exubera. Ponadto Afrezza zapewniła znany diabetykom system jednostkowy dawkowania.
Jak działa Afrezza?
Po aplikacji proszek z insuliną ulega rozpuszczeniu w obojętnym środowisku płuc i następuje szybkie wchłonięcie insuliny. Po podaniu wziewnym Afrezzy działanie rozpoczyna się po ok. 15 minutach, szczyt działania następuje po ok. 50 minutach, a samo działanie hipoglikemizujące (zmniejszające stężenie glukozy we krwi) utrzymuje się do 3 godzin. Szczegółowe zestawienie w odniesieniu do insuliny ludzkiej i analogów insulin krótko działających podawanych podskórnie przedstawiono w tabeli.
| Początek działania [minuty] | Szczyt działania [godziny] | Czas działania [godziny] |
Afrezza | 12–15 | ok. 1 | 2,5–3 |
Insulina ludzka niemodyfikowana | 30 | 1–3 | 5–8 |
Insulina lispro | 15 | 0,5–1,5 | 2–5 |
Insulina aspart | 10–20 | 1–3 | 3–5 |
Insulina glulizynowa | <15 | 0,5–1 | 2–4 |
Afrezza ze względu na swoją innowacyjną drogę podania, pomimo że zawiera insulinę ludzką stosowaną w lecznictwie już od ponad 30 lat, zapewnia podobny profil działania, co nowoczesne krótko działające analogi insulin.
Afrezza – profil bezpieczeństwa
Najczęstszym działaniem niepożądanym wynikającym głównie z niewłaściwego doboru dawki Afrezzy, podobnie jak wszystkich innych insulin, jest hipoglikiemia, czyli nadmierne obniżenie stężenia glukozy we krwi. Jednak badania kliniczne wykazały, że stosowanie Afrezzy wraz z analogiem długo działającym wykazuje mniej przypadków hipoglikemii niż stosowanie mieszanin analogów insulin.
Ponadto w badaniach klinicznych podczas stosowania Afrezzy u 26% pacjentów zaobserwowano kaszel, a także już w mniejszym stopniu:
- ból i podrażnienie gardła (6%),
- ból głowy (5%),
- zaburzenie czynności płuc (3%),
- zapalenie oskrzeli (3%),
- nadmierne zmęczenie (2%),
- zakażenie dróg moczowych (2%).
Afrezzy nie powinny także stosować osoby z przewlekłymi chorobami płuc, np. z astmą, ze względu na ryzyko wywołania skurczu oskrzeli powodującego napad astmy. Co więcej, ze względu na zaburzenie wchłaniania insuliny z płuc przez dym tytoniowy Afrezzy nie powinni stosować palacze.
Po wcześniejszych doniesieniach o rozwoju raka płuc po stosowaniu Exubery pacjenci i lekarze z dystansem podeszli do Afrezzy. Jednak w badaniach klinicznych odnotowano jedynie 2 przypadki (na 2750 pacjentów), w których badani po stosowaniu Afrezzy zachorowali na raka płuc. Trudno jednoznacznie wiązać te dwa przypadki z Afrezzą, gdyż pacjenci w wywiadzie przyznali, że wcześniej palili papierosy. Natomiast nie można wykluczyć, że w przyszłości takich przypadków będzie więcej – Afrezza jest nowym lekiem, dostępnym na rynku dopiero od 2014 roku.
Jak stosuje się Afrezzę?
Afrezza przeznaczona jest dla osób dorosłych z cukrzycą typu 1. i 2. Podaje się ją wziewnie na początku jedzenia, w jednej inhalacji przez dołączony inhalator. Pacjenci otrzymujący preparat Afrezza otrzymują zapas pojemników z insuliną ludzką w proszku oraz specjalny inhalator przeznaczony wyłącznie do stosowania tej insuliny.
Każdy pojemnik z insuliną zawiera od 4 do 12 jednostek insuliny. Pacjenci, którzy nie stosowali wcześniej insulinoterapii, zaczynają leczenie właśnie od 4 jednostek, natomiast diabetycy stosujący większe dawki insuliny dostosowują dawkę Afrezzy co 4 jednostki.
Afrezza nie nadaje się do stosowania łącznie z mieszaninami insulin, dlatego osoby, które stosują mieszaniny, a chcą przejść na Afrezzę, muszą zrezygnować z dotychczas stosowanej insuliny i zaopatrzyć się również w insulinę długo działającą.
Kto może stosować Afrezzę?
Afrezza przeznaczona jest dla dorosłych diabetyków 1. i 2. typu. Jednak Afrezzy nie mogą stosować osoby cierpiące na przewlekłe choroby płuc, m.in. astmatycy, a także palacze, u których lek nie wchłania się prawidłowo.
Afrezza jest nowym lekiem na rynku i jak do tej pory jej skuteczność i bezpieczeństwo nie były badane u kobiet w ciąży, karmiących piersią i dzieci poniżej 18. roku życia, dlatego przez tych pacjentów Afrezza nie powinna być stosowana.
Afrezza jest droga
Afrezza dostępna jest na rynku w USA w opakowaniach 90-dawkowych, gdzie w zależności od opakowania, każda dawka zawiera 4, 8 lub 12 jednostek insuliny ludzkiej. Najtańsze opakowanie 90-dawkowe po 4 jednostki insuliny można nabyć za ok. 240 dol. Cena rośnie wraz ze wzrostem liczby jednostek w opakowaniu i może sięgać ponad 350 dol. za opakowanie zawierające 60 dawek po 8 jednostek i 30 dawek po 12 jednostek insuliny.
Przy porównaniu tych cen do cen obecnych na rynku niemodyfikowanych insulin ludzkich, których pełnopłatna cena za opakowanie oscyluje w Polsce w granicach 100 zł, to niestety koszt terapią Afrezzy wypada bardzo niekorzystnie. Pozostaje jednak mieć nadzieję, że lek po wprowadzeniu na rynek europejski trafi na listę leków refundowanych, co pozwoli zwiększyć dostęp pacjentów do nowoczesnych preparatów.
Afrezza – otwarta droga do insulinoterapii inhalacyjnej
Afrezza to efekt innowacyjnego podejścia do insulinoterapii. Lek zapewnia obiecującą i nieinwazyjną alternatywę dla klasycznych preparatów insulin ludzkich krótko działających. Jeżeli preparat na przestrzeni lat wykaże się dużą skutecznością i bezpieczeństwem stosowania, nie można wykluczyć, że pacjenci doczekają się również wziewnych insulin długo działających. Byłby to niewątpliwy – bo zapewniający możliwość odejścia od konieczności wkłuć – przełom w leczeniu cukrzycy.
