Zastrzał rozwija się w wyniku uszkodzenia skóry i zakażenia rany bakteriami, najczęściej gronkowcami. Jednym z powikłań nieleczonego zastrzału palca jest ropowica, czyli zakażenie tkanki łącznej, które może przenosić się na narządy wewnętrzne. By zminimalizować ryzyko zastrzału, pamiętajmy, by nie lekceważyć skaleczeń i prawidłowo je pielęgnować.
Zastrzał palca, zastrzał paznokcia – czy jest niebezpieczny, jaka maść pomoże na zastrzał?

Co to jest zastrzał i jak wygląda?
Zastrzałem nazywamy ostry proces zapalny w dłoniowej (spodniej) części palców. Rozwija się w wyniku uszkodzenia skóry, np. skaleczenia, i zakażenia rany bakteriami, najczęściej gronkowcami. Co ciekawe, pomimo że przyczyna problemu znajduje się zawsze w dłoniowej części palców, to charakterystyczna dla zastrzału jest silna opuchlizna i zaczerwienienie górnej strony zakażonego palca. Obrzękowi towarzyszy również silny, tętniący ból, który nasila się w nocy oraz po opuszczeniu ręki. Aby nie dopuścić do powstania zastrzału, należy pamiętać o odpowiedniej higienie rąk i dezynfekcji każdej, nawet drobnej rany.
Zastrzał okołopaznokciowy
Czasami, w wyniku uszkodzenia skórek przy paznokciach, pojawia się tzw. zastrzał okołopaznokciowy – bolesna zmiana ze zbierającą się ropą. Proces zapalny może dotyczyć samej skóry, ale w przypadku zaniedbania może również rozlać się do tkanki podskórnej, ścięgien, a nawet kości czy stawów lub przekształcić się w ropowicę.
Zastrzał – rodzaje i leczenie
Zastrzał możemy podzielić ze względu na umiejscowienie i stopień zaawansowania, od którego zależy leczenie.
Zastrzał skórny
To najłagodniejsza forma zastrzału. Stan zapalny obejmuje tylko skórę. Zbiornik ropy umiejscowiony jest płytko pod powierzchowną warstwą zrogowaciałego naskórka.
Zastrzał skórny – leczenie domowymi sposobami
Ten typ zastrzału możemy próbować leczyć w domu. Podstawą takiej terapii jest regularne odkażanie środkami na bazie np. oktenidyny oraz ewentualne okłady z babki lancetowatej lub szałwii. Jeśli jednak objawy nasilają się, konieczna będzie wizyta lekarska. Często wykonuje się zabieg usunięcia uniesionego przez ropień naskórka oraz oczyszczenie samego ropnia, co daje natychmiastową ulgę w bólu.
Zastrzał podskórny
Nieleczona infekcja może rozlać się do głębszej tkanki podskórnej. Taki bardziej rozlany stan zapalny, lecz ciągle obejmujący zazwyczaj tylko jeden palec, to zastrzał podskórny. Ból oraz obrzęk nasilają się.
Zastrzał podskórny – leczenie chirurgiczne
Ta forma zastrzału wymaga już interwencji chirurgicznej, polegającej na półkolistym nacięciu w obrębie opuszki palca lub nacięciu skóry wzdłuż osi palca i opróżnieniu ropnia. Konieczna może okazać się również terapia doustnym antybiotykiem.
Zastrzał ścięgnisty
Kolejnym stadium nieleczonego zastrzału jest zakażenie pochewki ścięgna. W tym przypadku silny ból towarzyszy już każdemu ruchowi palcem. Obrzęk dotyczy całej grzbietowej strony dłoni. Ponadto mogą pojawić się pierwsze objawy ogólne, jak gorączka.
Zastrzał ścięgnisty – leczenie chirurgiczne, antybiotyk
Ten typ zastrzału również wymaga interwencji chirurgicznej, polegającej na nacięciu i otwarciu pochewki ścięgna. Konieczne jest także unieruchomienie ręki, drenaż oraz antybiotykoterapia.
Zastrzał kostny i stawowy
To ostatni i najbardziej zaawansowany typ zastrzału. W wyniku nieprawidłowego leczenia łagodniejszych form infekcji stan zapalny może przenieść się na śródręcze i nadgarstek, powodując opuchnięcie i zaczerwienienie całej dłoni. Chorobie towarzyszy gorączka i dreszcze. Silny ból ogranicza ruchomość palca lub nawet całej ręki.
Zastrzał kostny i stawowy – badanie RTG, leczenie chirurgiczne
Leczenie obejmuje nacięcia, oczyszczenie ognisk ropnych wraz z usunięciem tkanek martwiczych oraz drenaż. Konieczna jest również terapia antybiotykami oraz unieruchomienie ręki. W celu diagnozy zastrzału kostnego niezbędne będzie wykonanie badania RTG.
Zastrzał – zapobieganie
Trudno mówić o unikaniu skaleczeń, gdyż na takie wypadki często nie mamy wpływu. Mamy natomiast wpływ na higienę pracy. Przede wszystkim pamiętajmy o noszeniu rękawiczek ochronnych do pracy w ogrodzie czy przy majsterkowaniu oraz przy pracy ze zwierzętami. Jeśli doznamy urazu skóry, nie wolno tego lekceważyć i należy natychmiast zdezynfekować nawet małą ranę. Doskonale sprawdzi się preparat na bazie oktenidyny, a w przypadku zanieczyszczeń widocznych gołym okiem - woda utleniona, która pieniąc się, łatwiej je usunie. Kolejna ważną czynnością jest zabezpieczenie opatrunkiem przed zabrudzeniem. W przypadku skaleczeń podczas pracy w kuchni pamiętajmy, by unikać kontaktu rany z jedzeniem, a szczególnie z surowym mięsem. Najczęściej to właśnie brak działań zabezpieczających ranę prowadzi do nadkażenia bakteryjnego i komplikuje gojenie, a wtedy może łatwo dojść do zastrzału.
Zastrzał palca i okołopaznokciowy – domowe sposoby
Zastrzał palca lub drobny zastrzał okołopaznokciowy możemy wyleczyć sami, o ile nie jest to stan zaawansowany, czyli sytuacja, w której mamy do czynienia chociażby z uczuciem pulsowania w palcu, dużą ilością zbierającej się ropy i silnym bólem. W takich przypadkach domowe sposoby to za mało, by poradzić sobie z zastrzałem. Pozostałe zmiany możemy próbować leczyć sami, stosując środki odkażające i oczyszczając ranę z zalegającej ropy.
>> Gangrena, czyli zgorzel gazowa. Czy pojawia się tylko na nodze?
Jaka maść pomoże na drobny zastrzał palca?
Metody warte wypróbowania to:
- moczenie palca w wodzie z dodatkiem mydła z nanosrebrem;
- okłady wykonane z wody z dodatkiem sody oczyszczonej;
- okłady z babki lancetowatej lub szałwii;
- nałożenie maści ichtiolowej, która pomaga wydobyć zalegającą ropę spod skóry;
- zastosowanie jednej z dostępnych w aptece bez recepty maści na bazie antybiotyków.
>> Babka lancetowata i jej właściwości lecznicze
Zastrzał palca – dlaczego nie można go lekceważyć
Zastrzał palca to z pozoru niewinne schorzenie, które zbagatelizowane i źle leczone może prowadzić do poważnych komplikacji. Jednym z poważniejszych powikłań nieleczonego zastrzału palca jest ropowica, czyli zakażenie tkanki łącznej, zwykle podskórnej. W zaawansowanych stadiach ropowica może przenosić się na narządy wewnętrzne, co może okazać się bardzo niebezpieczne, dlatego pamiętajmy, by nie lekceważyć skaleczeń i prawidłowo je pielęgnować.
>> Klasyfikacja ran wg koloru – jak dobrać opatrunek do fazy gojenia się rany
Najczęściej zadawane pytania dotyczące zastrzału palca, zastrzału paznokcia
U osób z normalną odpornością, drobne zmiany zapalne w okolicach palców, przy regularnym myciu rąk mydłem, powinny ulec zagojeniu w ciągu kilku dni. Okres ten może ulec wydłużeniu m.in. u pacjentów z chorobami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca, u których procesy gojenia są osłabione. Jeśli zastrzał został spowodowany poważnym urazem i sięga głębszych warstw skóry, niezbędna jest pilna wizyta u lekarza. Zdecyduje on czy istnieje potrzeba chirurgicznego opracowania zmiany ropnej. W takim przypadku rana może goić się nawet kilka tygodni.
Zastrzał palca to inaczej ropny stan zapalny w okolicy palców rąk lub stóp. Spowodowany jest najczęściej uszkodzeniami mechanicznymi tkanki lub rejonów płytki paznokciowej i zakażeniem bakteryjnym. W jego leczeniu sprawdzą się więc maści zawierające antybiotyk o szerokim spektrum działania. Popularnym preparatem na tę dolegliwość jest także maść ichtiolowa, zaliczana do produktów destylacji łupków bitumicznych. Wykazuje właściwości ściągające, bakteriostatyczne oraz przeciwobrzękowe i jest dostępna bez recepty.
W przypadku stanów zapalnych o niewielkim zakresie stosowanie preparatów z antybiotykiem zwykle nie jest konieczne. Działanie bakteriobójcze wykazuje np. roztwór szarego mydła czy też maść ichtiolowa. U osób z chorobami współistniejącymi, typu cukrzyca lub zaburzenia krążenia, gdy pojawia się nasilony stan zapalny i zastrzał, stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania, jak np. penicyliny, cefalosporyny, amoksycylina z kwasem klawulanowym lub klindamycyna. Jeśli po kilku dniach nie nastąpi poprawa, zmianę powinien zobaczyć chirurg.
Noszczyk W., Chirurgia repetytorium, Warszawa 2012





