Babka lancetowata wykorzystywana jest w ziołolecznictwie od wieków. Obkurcza naczynia krwionośne, przyczynia się do regeneracji komórek, więc często stosowana jest na stłuczenia, obrzęki, sińce pod oczami. Z kolei syrop z babki lancetowatej łagodzi kaszel suchy i ułatwia odkrztuszanie flegmy.
Babka lancetowata i jej właściwości lecznicze
Babka lancetowata – co to za roślina?
Babka lancetowata (łac. Plantago lanceolata L.) jest byliną, która ze względu na niewielkie wymagania glebowe i zdolności przystosowania się do warunków atmosferycznych występuje powszechnie w całej Europie. W Polsce można spotkać ją na większości łąk, w lasach, parkach i w ogrodach. Jest również rośliną uprawną wykorzystywaną w farmaceutyce i ziołolecznictwie.
Jest to niewielka roślina o krótkich kłączach podziemnych i lancetowatych liściach z wyraźnym podłużnym równoległym unerwieniem. Liście tworzą rozetę, z której wyrastają bezlistne łodygi osiągające około 40 cm wysokości. W okresie kwitnienia (maj – wrzesień) na szczycie pędu pojawia się pękaty kłos, w którym znajdują się nasiona.
Babka lancetowata a babka zwyczajna
W rodzinie babkowatych jest wiele gatunków roślin, najpopularniejsze w Polsce są babka zwyczajna i lancetowata. Nietrudno je odróżnić, babka zwyczajna jest bowiem szerokolistna. Jej okrągławe liście osiągają niekiedy stosunkowo duże rozmiary i do kłącza przymocowane są grubym, przechodzącym w liść ogonkiem. Wprawne oko dostrzeże też różnice w wyglądzie kłosa, który w przypadku babki zwyczajnej przypomina nieco szyszkę. Obie rośliny występują powszechnie i mają wiele cennych właściwości leczniczych.
Cenne substancje babki lancetowatej
Badania naukowe nad substancjami znajdującymi się w babce lancetowatej udowodniły ich dobroczynne działanie, co miało wpływ na popularyzację stosowania rośliny również poza kręgami zwolenników medycyny naturalnej. Wśród składników aktywnych babki mających istotny wpływ na ludzki organizm można wyróżnić:
- garbniki – działające ściągająco i obkurczająco na naczynia krwionośne;
- flawonoidy – antyoksydanty przyczyniające się do regeneracji komórek, opóźniające efekty starzenia;
- pektyny i polisacharydy – związki, które w połączeniu z wodą produkują śluz mający działanie przeciwzapalne i łagodzące;
- irydoidy – substancje przeciwbakteryjne (bardzo wrażliwe na obróbkę termiczną) wpływające na przyspieszenie procesów gojenia;
- witaminy i minerały – głównie: witamina C i K, beta-karoten, cynk i krzem;
- antyoksydanty.
Na co pomaga babka lancetowata
Składniki zawarte w roślinie wpływają korzystnie na procesy gojenia ran, przy infekcjach dróg oddechowych, dolegliwościach żołądkowych, przy zaburzeniach odporności i dolegliwościach skórnych:
1. Kaszel
Pektyny i polisacharydy znajdujące się w roślinie wyściełają błonę śluzową dróg oddechowych, co ułatwia odkrztuszanie i łagodzi objawy kaszlu. Ponadto substancje znajdujące się w babce wspomagają rozkurczanie oskrzeli i zmniejszają stan zapalny.
>> Syrop z babki lancetowatej do leczenia mokrego kaszlu
>> Syrop z babki lancetowatej do leczenia suchego kaszlu
>> Płyn z babką lancetowatą na przeziębienie z kaszlem
2. Odporność
Badania wykazały, że wyciąg z babki lancetowatej oddziałuje na pobudzenie wytwarzania limfocytów oraz interferonu, co ma wpływ na skrócenie czasu trwania infekcji, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych.
3. Wrzody żołądka i infekcje jelit
Pektyny i polisacharydy zawarte w babce przyczyniają się do pokrywania ochronnym śluzem błony śluzowej przewodu pokarmowego. Pektyny dodatkowo wykazują działanie podobne do błonnika – poprawiają perystaltykę jelit i mogą zmniejszać problemy z zaparciami (konieczna jest odpowiednia podaż płynów, ponieważ w przeciwnym razie mogą przynieść efekt odwrotny do zamierzonego!). Badania wykazują również, że wyciąg z babki zmniejsza wydzielanie kwasu w żołądku, dzięki czemu może zmniejszać nadkwasotę oraz łagodzić dolegliwości w przypadku choroby wrzodowej. Działanie przeciwzapalne może być pomocne przy chorobach jelit.
>> Suszone liście babki lancetowatej do przygotowania naparu
4. Regeneracja skóry
Niegdyś babkę lancetowatą stosowano zamiast antyseptyków i opatrunków – przyspieszanie procesu gojenia to wciąż jedna z często wykorzystywanych właściwości tej rośliny. Na skaleczenia, oparzenia, ukąszenia owadów stosuje się okłady ze świeżych liści babki, mogą być też gaziki namoczone w naparze.
Babka lancetowata działa antyseptycznie, łagodząco i przyspiesza regenerację naskórka, jej właściwości wykorzystywane są więc również przy dolegliwościach dermatologicznych, jak: świąd, pokrzywka, obrzęk, infekcje. Wyciąg z liści babki jest także wykorzystywany w preparatach do pielęgnacji delikatnej skóry pod oczami – pobudza mikrokrążenie, działa kojąco i przeciwobrzękowo.
>> Żel do powiek i pod oczy ze świetlikiem i babką lancetowatą
Jak stosować babkę lancetowatą
Preparaty z babką i suszone liście rośliny dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich. Babkę lancetowatą można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Najczęściej stosuje się:
- syrop z babki lancetowatej;
- żele, kremy lub maści z babką lancetowatą;
- odwar (gotowanie ziół) lub napar z babki lancetowatej (zalanie ziół wrzątkiem);
- nalewkę z babki lancetowatej;
- świeże liście babki lancetowatej.
Przepis na syrop z babki lancetowatej
Do samodzielnego przygotowania syropu należy zblendować świeże liście rośliny, dodać cukier i całość gotować na wolnym ogniu, aż zgęstnieje. Syrop należy przechowywać w lodówce. Dzienne spożycie nie powinno przekraczać 3 łyżeczek.
Krem lub maść z babki w razie nagłej potrzeby można zastąpić okładem z pogniecionych świeżych liści lub gazika namoczonego w świeżym soku z rośliny.
Babka lancetowata – przeciwskazania i środki ostrożności
Babka lancetowata jest na ogół dobrze tolerowana, niemniej u niektórych osób po jej spożyciu mogą wystąpić mdłości i wzdęcia. Dziennie nie należy spożywać więcej niż 5 g sproszkowanej rośliny. W przypadku wątpliwości bezpieczniejsze jest stosowanie gotowych preparatów i przestrzeganie zaleceń producenta. Nie zaleca się doustnego przyjmowania preparatów z babki lancetowatej u dzieci poniżej 12. roku życia oraz u kobiet w ciąży ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania babki w tych grupach. W przypadku przyjmowania leków psychiatrycznych i neurologicznych stosowanie preparatów z babki lancetowatej należy skonsultować z lekarzem, ponieważ związki znajdujące się w babce mogą osłabiać działanie niektórych leków z tych grup.
Przy zewnętrznym stosowaniu preparatów z babką u osób uczulonych mogą wystąpić skórne reakcje alergiczne. Dlatego zalecane jest rozpoczynanie terapii od niewielkich dawek i przy braku reakcji niepożądanych ich stopniowe zwiększanie.
