Ostre zapalenie gardła i zapalenie migdałków podniebiennych (angina) to objawy wywołane zakażeniem lub podrażnieniem w obrębie błony śluzowej gardła. Częste anginy lub niedoleczone ostre zapalenie migdałków podniebiennych mogą skutkować rozwojem przewlekłego ropnego zapalenia migdałków. Jak leczyć zapalenie migdałków? Kiedy konieczne jest przeprowadzenie zabiegu usunięcia migdałków?
Zapalenie migdałków – leki bez recepty, antybiotyki, domowe leczenie
Funkcją migdałków jest powstrzymywanie patogenów i drobnoustrojów przed wniknięciem do organizmu. Migdałki podniebienne, czyli skupienia tkanki limfatycznej znajdujące się w obrębie cieśni gardzieli, klasyfikowane są jako element układu odpornościowego. Im więcej substancji do zwalczania zarazków muszą wyprodukować migdałki, tym bardziej się powiększają.
Sprawdź: Leki na gardło, na chrypkę, pastylki do ssania, syropy
Powiększenie i zapalenie migdałków
Powiększenie migdałków to częsta dolegliwość dzieci, u których nierzadko występują infekcje górnych dróg oddechowych. Stany zapalne w obrębie migdałków lub powiększenie migdałków do niedawna były wskazaniem do usunięcia migdałków. Obecnie zabieg usunięcia migdałków zalecany jest tylko u osób, u których występuje zagrożenie dla zdrowia lub utrudnienie funkcjonowania. Migdałków nie usuwa się profilaktycznie.
Sprawdź: Katar - krople do nosa, spray do nosa, tabletki na katar
Zabieg usunięcia migdałków
Wskazaniami do zabiegu usunięcia migdałków mogą być: znaczny przerost migdałków, który utrudnia połykanie i oddychanie; powikłania po anginie (np. ropień okołomigdałkowy); upośledzenie drożności nosa; bezdechy nocne; przewlekłe anginy, nacieki okołomigdałkowe.
Przeprowadzane zabiegi usunięcia migdałków to m.in.: całkowite wyłuszczenie migdałków podniebiennych (tonsillektomia); przycięcie migdałków podniebiennych (tonsillotomia); usunięcie przerośniętej tkanki migdałka gardłowego (adenotomia). Zabieg usunięcia migdałków najczęściej prowadzony jest pod narkozą – trwa ok. pół godziny.
Sprawdź: Gorączka, objawy gorączki, leki na gorączkę
Zapalenie migdałków – objawy
W zależności od czynnika etiologicznego wyróżnić można zapalenie migdałków paciorkowcowe (PBHA) i zapalenie migdałków wirusowe. Ostre zapalenie migdałków podniebiennych wyróżnia się nagłym początkiem choroby – objawy zapalenia migdałków różnią się w zależności od czynnika etiologicznego.
Częste objawy zapalenia migdałków:
- silny ból gardła;
- ból gardła przy przełykaniu;
- krwistoczerwona błona śluzowa;
- obrzęk w obrębie błony śluzowej;
- odgraniczone skupiska wysięku na migdałkach;
- gorączka;
- ból głowy;
- zaczerwienienie gardła.
Zapalenie wirusowe migdałków charakteryzuje się mniejszym nasileniem bólu gardła (w porównaniu do zapalenia migdałków paciorkowcowego); dodatkowo mogą wystąpić: ból mięśni i stawów; zapalenie spojówek; nieżyt nosa.
W diagnostyce zapalenia migdałków ważne jest różnicowanie, choroby dające podobne objawy to m.in.: mononukleoza; wirusowe zapalenie górnych dróg oddechowych; spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła; ropień zagardłowy; zapalenie nagłośni; refluks żołądkowo-przełykowy; nowotwór gardła.
Sprawdź: Syrop na kaszel mokry, tabletki na kaszel, pastylki do ssania
Zapalenie migdałków – leki bez recepty
W leczeniu objawowym zapalenia migdałków stosuje się m.in. preparaty do ssania (benzydamina, lidokaina, salicylan choliny) – działają miejscowo; leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe bez recepty – np. paracetamol lub NSLPZ.
Zapalenie migdałków – antybiotyki
W zapaleniu wirusowym migdałków nie stosuje się antybiotyków. W leczeniu zapalenia paciorkowcowego migdałków lekarz przepisuje antybiotyki (np. penicylina benzatynowa; cefalosporyna I generacji; penicylina fenoksymetylowa). Powikłaniami zapalenia migdałków paciorkowcowego mogą być m.in.: zapalenie płuc, ropne zapalenie zatok przynosowych, ropne zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Sprawdź: Syrop na kaszel suchy, tabletki na kaszel, krople
Zapalenie migdałków – domowe leczenie
Głównym zaleceniem w przypadku zapalenia migdałków jest odpoczynek. Bardzo ważne jest przyjmowanie dużych ilości płynów. To zalecenie szczególnie ważne, gdy w przebiegu zapalenia migdałków występuje gorączka.
Rokowania w przypadku zapalenia migdałków są bardzo dobre – większość zapaleń gardła ustępuje samoistnie. Mimo to wszelkie zmiany w obrębie migdałków (szczególnie często nawracające lub przewlekłe bóle gardła) należy skonsultować z lekarzem, aby wykluczyć ryzyko poważnych chorób – w tym m.in. groźnych nowotworów.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące zapalenia migdałków
Przyczyną zapalenia migdałków u małych dzieci (do 5. roku życia) są najczęściej wirusy, natomiast u tych starszych oraz nastolatków infekcja jest wywoływana przez bakterie (głównie z grupy paciorkowców Streptococcus sp.). Zapalenie migdałków dotyka zwykle osoby młode, przebywające w grupie rówieśników, gdzie występuje zwiększona ekspozycja na patogeny. U dorosłych może być związana z zaburzeniami odporności.
Przy zapaleniu migdałków ulgę mogą przynieść domowe sposoby leczenia jak np. płukanki wodą z solą kuchenną lub roztworem rozcieńczonej wody utlenionej. Pomocne będą także preparaty przeciwbólowe bez recepty w formie tabletek do ssania lub sprayów zawierających benzydaminę, lidokainę lub salicylan choliny. Ważne, by zapewnić odpowiednie nawodnienie organizmu i nawilżenie błony śluzowej jamy ustnej przez spożywanie dużej ilości płynów.
Zapalenie migdałków podniebiennych najczęściej związane jest z dojmującym bólem gardła oraz trudnościami z przełykaniem pokarmów. Dodatkowo opuchnięte migdałki mogą powodować zmianę tonu głosu lub chrypkę. Do innych objawów zapalenia należą także charakterystyczny biały lub żółtawy nalot na migdałkach oraz ogólne reakcje ze strony całego organizmu, takie jak podwyższona temperatura ciała, bóle głowy i nadmierne osłabienie.
Dla skutecznego leczenia zapalenia migdałków niezbędna jest poszerzona diagnostyka i wykonanie posiewu mikrobiologicznego. Przy infekcjach wirusowych stosowanie antybiotyku nie jest wskazane, natomiast przy przewlekłych stanach zapalnych typu paciorkowcowego lekarz w pierwszej kolejności przepisuje leki z grupy penicylin (np. penicylinę benzantynową lub penicylinę fenoksymetylową). Skuteczne mogą być też wybrane cefalosporyny i antybiotyki makrolidowe.
