W leczeniu cukrzycy typu 2 początkowo wystarcza terapia behawioralna: przestrzeganie diety i zwiększenie aktywności fizycznej. Po 10-15 latach życia z cukrzycą większość pacjentów wymaga leczenia insuliną. Pomiędzy tymi etapami choroby stosuje się terapie farmakologiczne z różnymi rodzajami leków doustnych.
Jak leczyć cukrzycę typu 2?
Cukrzyca typu 2. to choroba o progresywnym (postępującym) charakterze, do którego należy na bieżąco dostosowywać leczenie. O konieczności zmiany terapii świadczy nieosiąganie celu terapeutycznego, czyli zakładanego odsetka hemoglobiny glikowanej przez 3-6 miesięcy terapii. Fakt, że leczenie należy intensyfikować, nie tyle wynika z zaniedbań pacjentów (choć nieprzestrzeganie diety czy siedzący tryb życia na pewno nie pomagają), ale ze specyfiki samej cukrzycy typu 2. Insulinooporność, będąca przyczyną choroby, zmusza organizm do zwiększonej produkcji insuliny. Na początkowym etapie rozwoju choroby charakterystyczny jest wysoki poziom insuliny w organizmie, a przyjmowane medykamenty mają na celu przezwyciężenie insulinooporności, czyli uwrażliwienie organizmu na działanie insuliny. Jednak z czasem możliwości produkowania tak dużych ilości insuliny przez trzustkę wyczerpują się, zaczyna jej brakować i konieczne jest podawanie hormonu z zewnątrz.
>> Toujeo i Tresiba - nowe insuliny bazowe. Jak działają? czym różnią się od insuliny Lantus?
Etap 1 – monoterapia
Kiedy dieta o umiarkowanej podaży węglowodanów przestaje wystarczać do utrzymywania glikemii w normie, konieczne jest wprowadzenie do terapii doustnych leków obniżających poziom cukru we krwi. Lekiem tzw. pierwszego rzutu w leczeniu cukrzycy typu 2 jest metformina, która zwiększa wrażliwość tkanek obwodowych na działanie endogennej insuliny. Metformina jest o tyle „bezpiecznym” lekiem, że nie niesie ze sobą ryzyka niedocukrzeń. Nie zawsze jednak jest dobrze tolerowana, może powodować dolegliwości z przewodu pokarmowego. Z tego powodu najczęściej jest włączana w niewielkiej dawce, która następnie jest stopniowo zwiększana. Przyjmowanie metforminy tylko wtedy jest skuteczne, kiedy jest połączone z rekomendowaną diabetykom dietą i regularną aktywnością fizyczną.
Etap 2 – terapia skojarzona
Kiedy leczenie metforminą przestaje przynosić efekty, należy włączyć do terapii kolejny lek hipoglikemizujący (o innym mechanizmie działania). Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego terapia skojarzona może polegać na dodaniu do metforminy:
- pochodnych sulfonylomocznika
- leku inkretynowego (inhibitora DPP-4 lub agonisty receptora GLP-1)
- inhibitora SGLT-2
- agonisty PPAR-g
>> Leki inkretynowe i flozyny - jak działają leki przeciwcukrzycowe nowej generacji?
Etap 3 – terapia trójlekowa
Kolejny krok w leczeniu cukrzycy typu 2 to dodanie kolejnego leku hipoglikemizującego, czyli terapia trzema preparatami o różnych mechanizmach działania. W takiej konfiguracji zawsze przyjmuje się metforminę plus dwa preparaty z następujących grup: pochodne sulfonylomocznika, inhibitory a-glukozydazy (akarboza), inhibitory DPP-4, agoniści receptora GLP-1, inhibitory SGLT-2, agonista PPAR-g.
Etap 4 – insulinoterapia prosta
W przypadku pacjentów z cukrzyca typu 2 możliwa jest insulinoterapia prosta, czyli z wykorzystaniem jednego rodzaju insuliny, najczęściej insuliny bazowej – analogu długodziałającego lub insuliny ludzkiej NPH. Insulinę bazową można łączyć z metforminą oraz lekami z innych grup terapeutycznych.
>> Leczenie cukrzycy dietą - co jeść przy cukrzycy typu 2?
Etap 5 – insulinoterapia złożona
Oprócz insuliny bazowej konieczne jest stosowanie insuliny także do posiłków.
>> Produkty do higieny i dezynfekcji stopy cukrzycowej. Opatrunki specjalistyczne
Terapia cukrzycy typu 2 nie zawsze przebiega z uwzględnieniem wszystkich, opisanych wyżej etapów. Przykładowo, przy bardzo późnym rozpoznaniu cukrzycy typu 2 może zdarzyć się tak, że pierwszym etapem leczenia będzie insulina. Kiedy choroba postępuje szybko zdarza się, że po etapie leczenia metforminą kolejnym etapem może być już insulina bazowa.
To, że pacjent z cukrzycą typu 2 leczy się insuliną nie oznacza, że jest „bardziej chory” od tego, który przyjmuje leki doustne. Oznacza to, że jest na innym etapie rozwoju choroby. Przy czym na każdym etapie leczenia cel jest podobny – osiągnięcie satysfakcjonującego wyrównania cukrzycy. Dobrze dobrane leki, przestrzeganie zasad zdrowej diety oraz umiarkowana aktywność fizyczny mają pacjentowi to umożliwić.
Jednak podczas doboru terapii do pacjenta z cukrzycą typu 2 lekarz musi wziąć pod uwagę nie tylko glikemie, ale też takie parametry, jak masa ciała i czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (ciśnienie tętniczych, cholesterol, lipidy); które w przypadku pacjentów z cukrzycą typu 2 .powinny być monitorowane równie skrupulatnie, jak glikemia.
Wraz z intensyfikacją leczenia zmieniają się także zasady dotyczące samokontroli. O ile na etapie leczenia samą metforminą wystarczy kontrolować poziom cukru we krwi raz na tydzień, o tyle wraz z rozpoczęciem insulinoterapii konieczna staje się regularna codzienna samokontrola, podobnie jak przy cukrzycy typu 1.
>> Glukometry, paski, nakłuwacze do pomiaru poziomu cukru we krwi
