Borelioza i zioła − czy to połączenie ma sens?

Borelioza to przenoszona przez kleszcze choroba wywołana zakażeniem bakterią krętkiem boreliozy. Czasem daje o sobie znać wiele lat po ukąszeniu przez kleszcza.

Czytaj również: Borelioza – objawy wczesne i późne

Objawy boreliozy

Borelioza daje złożone kliniczne objawy ze strony skóry, stawów, układu nerwowego i serca. Pierwszym objawem zakażenia boreliozy jest rumień w miejscu ukłucia przez kleszcza lub innych częściach ciała, np. kończynach, tułowiu, głowie lub szyi. Rumień pojawia się zazwyczaj od 3. do 30. dnia od zakażenia i występuje u około 80 proc. chorych. Kolejnym objawem jest zapalenie stawów, które może występować na wczesnym i późnym etapie zakażenia. Zapalenie objawia się bolesnym obrzękiem, czasami wzmożonym ociepleniem i zaczerwieniem, najczęściej dużego stawu (np. staw kolanowy).

Do innych objawów boreliozy, które mogą wystąpić, zalicza się zaburzenia pracy serca i niewydolność mięśnia sercowego, a także niebolesny guzek barwy sinoczerwonej na małżowinie usznej, brodawce sutkowej lub mosznie. Zakażenie układu nerwowego przez krętki boreliozy będzie powodowało rozwój tzw. neuroboreliozy objawiającej się m.in. porażeniem nerwów czaszkowych, porażeniem nerwów obwodowych oraz zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych lub zapaleniem mózgu i rdzenia kręgowego.

Zioła i borelioza

Obecnie nie ma badań klinicznych na temat skuteczności wyciągów roślinnych w leczeniu boreliozy u ludzi. Dostępne są natomiast wyniki badań in vitro, czyli badań prowadzonych w warunkach laboratoryjnych na hodowlach komórkowych, gdzie oceniano skuteczność różnych wyciągów ziołowych wobec krętków boreliozy. Efekty są następujące:

1.    Czystek to śródziemnomorska roślina stosowana tradycyjnie w ziołolecznictwie w leczeniu chorób skóry i stanów zapalnych. Roślina ta wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i antywirusowe. Badania in vitro wykazały, że olejek lotny pozyskany z czystka wykazywał mocny efekt hamowania wzrostu bakterii Borrelia burgdorferi. Takiego działania nie stwierdzono natomiast po zastosowaniu wodnego wyciągu.

2.     Szczeć pospolita to kolejna roślina, której wyciąg z badaniach in vitro powodował zmniejszenie aktywności krętków. Skuteczność dla tej rośliny została potwierdzona jedynie w wyciągach uzyskanych przy użyciu octanu etylu i dichlorometanu. Nie stwierdzono niestety skuteczności tej roślinny z wykorzystaniem ekstraktów wodno-alkoholowych.

3.     Ekstrakt z pestek grejpfruta w badaniach in vitro wykazał natomiast skuteczność w zwalczaniu zarówno krętek, jak i cyst (forma przetrwalnikowa) bakterii Borrelia burgdorferi. Ekstrakt znany jest ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych i zwiększających odporność organizmu.

4.     Czepota puszysta, znana również jako vilcacora i koci pazur, jest rośliną pochodząca z Ameryki Południowej stosowane tradycyjnie przez plemiona indiańskie ze względu na swoje właściwości lecznicze. Badania in vitro dowiodły jej skuteczność również w zwalczaniu form krętków i cyst.

5.     Liście stewii –skuteczność wyciągu z tych liści również została potwierdzona w badaniach in vitro. Tradycyjnie ten wyciąg stosowany jest jako naturalny słodzik i substytut cukru. Ponadto badania toksykologiczne wykazały, że stewia nie wykazuje działania mutagennego, teratogennego lub rakotwórczego i jest dobrze tolerowana przez organizm.

Antybiotykoterapia podstawą leczenia boreliozy

Wyniki badań in vitro, mimo że są obiecujące, nie mogą stanowić podstawy do wdrożenia leczenia wyciągami ziołowymi boreliozy. Wyniki te należy traktować jako wprowadzenie do dalszych doświadczeń na zwierzętach oraz badań klinicznych na ludziach, gdzie ostatecznie będzie można ocenić ich skuteczność. Ze względu na brak dalszych badań przytoczonych wyciągów roślinnych również nie można traktować ich jako alternatywy dla antybiotykoterapii.