Sterydy do nosa na alergię – jak działają, kiedy stosować, skutki uboczne

Sterydy do nosa na alergię, na zatoki – wskazania

Podstawowym wskazaniem do stosowania sterydów do nosa jest katar (nieżyt nosa) o podłożu alergicznym, zarówno sezonowy, jak i przewlekły. Stosuje się je również na alergiczne zapalenie zatok o charakterze ostrym i przewlekłym. Dodatkowo sterydy do nosa stosowane na alergię wykorzystuje się również:

• w wirusowym zapaleniu zatok,
• przy polipach w nosie (sterydy je zmniejszają lub likwidują),
• pomocniczo w przypadku zapalenia trąbki słuchowej u dzieci,
• na przerośniety trzeci migdał,
• w łagodzeniu objawów nadwrażliwości na leki, np. katar po NLPZ (niesteroidowych lekach przeciwzapalnych, np. aspirynie),
• we wtórnym katarze związanym z nadużywaniem kropli sympatykomimetycznych, jak krople z ksylometazoliną.

Sterydy donosowe jako jedyna grupa leków łagodzą wszystkie objawy alergicznego zapalenia nosa zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Sterydy do nosa na receptę i bez recepty

Zdecydowana większość preparatów sterydowych na katar sienny jest dostępna na receptę. To leki do nosa zawierające beklometazon, budezonid, flutikazon. Od 2019 roku dostępny jest aerozol do nosa z kortykosteroidem bez recepty – zawiera furoinian mometazonu, cechujący się wysoką skutecznością i tolerancją wśród pacjentów.

Czym różnią się sterydy donosowe na alergię?

Sterydy do nosa na alergię mają zbliżone parametry (działanie, skutki uboczne, profil bezpieczeństwa), można je jednak podzielić na leki pierwszej i drugiej generacji (odpowiednio starsze i nowsze), różniące się m.in. dawkowaniem. Preparaty starszej generacji (beklometazon i budezonid) stosuje się dwa razy dziennie, nowsze (flutikazon i mometazon) – raz dziennie. Oprócz tego nowsza generacja wywołuje mniej skutków ubocznych i jest bezpieczniejsza niż starsze sterydy.

>> Astma alergiczna – bardzo częsta u dzieci z astmą. Jakie ma objawy?

W jaki sposób steryd działa na alergię nosa?

Sterydy są wielofunkcyjną grupą substancji czynnych i mają zastosowanie w alergiach różnego pochodzenia (kontaktowej, wziewnej, ale także astmie). Ich działanie terapeutyczne ma szeroki zakres:

• przeciwzapalne (sterydy redukują typowe objawy zapalenia jak obrzęk, zaczerwienienie, ból, ograniczają produkcję mediatorów stanu zapalnego odpowiedzialnych za jego typowe objawy);
• przeciwobrzękowe (redukują opuchliznę związaną z nagromadzeniem się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i tkankach), redukują zaczerwienienie i przekrwienie poprzez obkurczanie drobnych naczynek;
• przeciwwysiękowe (ograniczają produkcję płynu powstającego w przebiegu zapaleń);
• przeciwświądowe;

Sterydy donosowe ograniczają produkcję wodnistego śluzu, redukują częstość kichania, poprawiają oddychanie przez nos, zmniejszają dyskomfort związany z uczuciem zatkanego nosa, obrzęk śluzówki i jej przekrwienie związane z ograniczoną szczelnością i nasiloną przepuszczalnością.

>> Katar sienny - krople do nosa, spray do nosa, tabletki

Po jakim czasie działają sterydy do nosa na alergię?

Sterydy stosowane do nosa na alergię, zapalenie zatok i inne stany nie działają od razu. Na efekt należy poczekać kilka – kilkanaście godzin, a niekiedy kilka dni. To dlatego, że sterydy hamują działanie i produkcję czynników odpowiadających za rozwój stanu zapalnego stopniowo, w ten sposób regulują pracę wielu komórek i tkanek (punktem uchwytu dla sterydów jest receptor glikokortykosteroidowy znajdujący się w każdej komórce ciała).

Czy sterydy do nosa na alergię są bezpieczne?

Sterydy stosowane do nosa, m.in. na alergię, są bezpieczną grupą leków. Nie powodują zmian zanikowych błony śluzowej nosa w porównaniu do często wybieranych leków na katar z ksylometazoliną lub oksylometazoliną, które powodują początkowo m.in. nieprzyjemne przesuszenie śluzówki.

>> Katar - krople do nosa, spray do nosa, tabletki na katar

Lek steryd do nosa na alergię – skutki uboczne

Choć sterydy donosowe na alergię to jedna z bezpieczniejszych metod leczenia kataru siennego, to jak każdy lek mogą wywołać działania niepożądane. Wśród skutków ubocznych podczas zastosowania sterydów wymienia się te miejscowe:

• uczucie pieczenia i/lub kłucia w nosie
• suchość śluzówki nosa, jej podrażnienie i możliwość pojawienia się strupków
• zmiany w odczuwaniu zapachów, np. kakosomia (nagłe i niespodziewane odczuwanie nieprzyjemnego zapachu)
• podrażnienie gardła
• nieprzyjemny posmak w ustach
• drobne krwawienie z nosa

W przypadku nadużywania sterydów do nosa (stosowania większych dawek niż zalecane przez dłuższy czas, połączone z niewłaściwą aplikacją) mogą potencjalnie wystąpić działania niepożądane ogólnoustrojowe jak:

• bóle głowy
• zwiększone ciśnienie oczne śródgałkowe, zaburzenia widzenia
• zmiany w obrazie krwi, jak spadek limfocytów i eozynofilów (elementy układu odpornościowego)
• nadciśnienie lub niedociśnienie
• zmiany nastroju, problemy ze snem
• obrzęki związane z zatrzymaniem wody i sodu.

Jak stosować sterydy do nosa na alergię?

Wiele osób zapomina o właściwym ułożeniu głowy podczas aplikacji leku donosowo, tymczasem sposób aplikacji i przygotowanie nosa może przełożyć się na skuteczność działania leku w łagodzeniu alergii. O czym warto pamiętać podczas stosowania sterydów donosowo?

1. Pamiętaj, że oczyszczenie nosa jest pomocne przed zastosowaniem leku, ponieważ umożliwia lepszą penetrację substancji czynnych – sterydów i innych związków – do miejsca objętego np. zapaleniem. Pomocne będzie porządne wydmuchanie nosa. Można również wesprzeć się gotowymi płukankami do nosa, jak np. izotoniczna woda morska, która pomaga wypłukać alergeny z jamy nosowej.
2. Wiele sterydów do nosa ma postać aerozolu zawierającego zawiesinę. Dlatego każdorazowo należy wstrząsnąć butelką w celu wymieszania płynu, co pozwala na aplikację odpowiedniej ilości sterydu na błonę śluzową.
3. W czasie aplikacji ustaw głowę w odpowiedniej pozycji. Krople do nosa, np. ze sterydem, aplikuje się, przechylając głowę do tyłu – można je podać zatem na siedząco, leżąco lub stojąco. W przypadku sprayu głowa powinna być lekko pochylona do przodu, a aplikator skierowany pionowo. Aerozolu ze sterydem nie należy stosować w pozycji leżącej, ponieważ nie gwarantuje to właściwego napełnienia pompki dozującej leku. Optymalne jest zatem psikanie sterydu do nosa w pozycji stojącej lub siedzącej wyprostowanej.
4. Ze względów higienicznych jeden aerozol do nosa ze sterydem na alergię powinien być używany przez jedną osobę. Katar alergiczny nie jest chorobą zakaźną, ale wirusowe zapalenie zatok, które leczy się sterydami, już tak. Oprócz tego wiele osób jest nosicielami bakterii jak paciorkowce lub gronkowiec złocisty.

Sterydy do nosa dla dzieci

Nie wszystkie leki sterydowe do nosa można stosować u pacjentów tych samych grup wiekowych. Sterydy nowszej generacji, jak mometazon, stosuje się u dzieci od 3. roku życia (z przepisu lekarza). Leki starszej generacji, np. spray z budezonidem – u dzieci starszych, które ukończyły 6 lat.
Inne jest również dawkowanie sterydów u dzieci i u dorosłych. Dla przykładu spray do nosa z mometazonem stosuje się 

• u dzieci raz dziennie po 1 psiknięciu do każdego otworu nosowego
• u dorosłych po 2 psiknięcia do każdej dziurki nosa (jednorazowo to 4 dozy leku).

>> Leki i preparaty na alergię - tabletki, syropy, spraye