Stan podgorączkowy – kiedy występuje i jak go zbić. Co może oznaczać stan podgorączkowy u dziecka?

Gorączka a stan podgorączkowy

O stanie podgorączkowym mówimy, gdy temperatura ciała pod pachą waha się pomiędzy 37,1^oC a 37,9^oC, natomiast o gorączce, kiedy te wartości są wyższe. Podwyższenie temperatury ciała może być objawem różnych schorzeń: od osłabienia organizmu poprzez przeziębienie aż do chorób autoimmunologicznych i nowotworów.

Stan podgorączkowy – przyczyny

Stan podgorączkowy to też reakcja obronna układu odpornościowego, która polega na aktywności jego komórek. Do krwi wydzielane są pirogeny endogenne, m.in.: cytokiny, interleukina-1 czy interferon-α, a później transportowane do ośrodka termoregulacji w podwzgórzu. Efektem jest wydzielenie prostaglandyn wpływających na podwyższenie temperatury ciała.

Skoro stan podgorączkowy jest częstym objawem infekcji, jego przyczyną jest zwykle kontakt organizmu z drobnoustrojami lub toksynami. Niestety, może być również objawem poważnych chorób, w tym nowotworu. Dlatego utrzymujący się stan podgorączkowy nie powinien być bagatelizowany.

Stan podgorączkowy a nowotwór

Przewlekły stan podgorączkowy, osłabienie, bóle i zawroty głowy mogą być pierwszymi objawami nowotworu w organizmie. Choć są to dość powszechne objawy i w większości nie powinny świadczyć o poważnym schorzeniu, nie należy ich lekceważyć, gdy nie ustępują około miesiąca. Wówczas istnieje ryzyko, że może rozwijać się chłoniak, białaczka czy guz mózgu.

Ból brzucha i stan podgorączkowy

Oczywiście nie tylko infekcje czy nowotwory mogą być przyczyną pojawienia się stanu podgorączkowego. Objawy towarzyszące podwyższonej temperaturze, takie jak: ból brzucha, biegunka, spadek masy ciała czy krwawe stolce mogą wskazywać na rozwój przewlekłych chorób jelit. Wśród nich najczęściej są to wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego – Crohna.

Stan podgorączkowy a stres

Co ciekawe, przyczyną stanu podgorączkowego może być również stres. W momencie stresu organizm mobilizuje się, czyli przygotowuje się do walki lub ucieczki. Wydzielany jest m.in. kortyzol, który odpowiada za szereg reakcji organizmu. Jest to zupełnie naturalne, jednak kiedy trwa zbyt długo, może mieć nieprzyjemne skutki. Jednym z nich jest tzw. gorączka psychogenna, która polega na podniesieniu temperatury ciała jako reakcji na bodziec stresowy. Może pojawić się stan podgorączkowy i wysokie ciśnienie. Z takim problemem należy udać się do lekarza.

>> Kortyzol, czyli hormon stresu – badanie poziomu, norma, jak obniżyć kortyzol

Stan podgorączkowy po operacji

Stan podgorączkowy może pojawić się także po operacji. Dopóki nie przejdzie w stan gorączki, jest zupełnie naturalnym zjawiskiem. To efekt reakcji zapalnej pojawiającej się w wyniku ingerencji chirurgicznej. Jeśli jednak temperatura wzrośnie do 38^oC i wyżej, może to świadczyć o rozwoju infekcji, która pojawiła się albo przed wykonaniem zabiegu, albo w jego trakcie. Stąd tak ważny pomiar temperatury ciała pacjenta po operacji.

Stan podgorączkowy po wyrwaniu zęba

Podobna sytuacja może mieć miejsce po wyrwaniu zęba. Ingerencja stomatologiczna może wywołać reakcję zapalną, czego efektem będzie stan podgorączkowy. Nie jest to niepokojący objaw, o ile ustąpi szybko i nie przerodzi się w gorączkę (wtedy należy zgłosić się do lekarza). Niestety, częstym powikłaniem ekstrakcji zęba jest zakażenie bakteryjne, dlatego tak ważna jest profilaktyka w postaci krótkotrwałej antybiotykoterapii.

Stan podgorączkowy po szczepieniu

Stan podgorączkowy, a często i gorączka, są naturalną reakcją organizmu także na szczepienie (również u dzieci). Szczepienie to nic innego, jak wprowadzenie do organizmu nieaktywnego lub martwego patogenu, materiału genetycznego, aby pobudzić układ odpornościowy do produkcji konkretnych przeciwciał. Wywołuje to reakcję podobną do tej, która pojawiłaby się w przypadku rzeczywistej infekcji.

Stan podgorączkowy u dziecka

Stan podgorączkowy u niemowląt i dzieci występuje, gdy temperatura ciała przekroczy 37,5^oC. Wartość różni się od tej dla dorosłych ze względu na niepełne rozwinięcie układu odpornościowego i termoregulacji u dzieci.

Stan podgorączkowy u dzieci jest najczęstszym objawem:

• infekcji (często układu moczowego),
• szczepienia,
• przyjęcia leków,
• chorób autoimmunologicznych i alergicznych,
• intensywnego wysiłku,
• odwodnienia,
• intensywnych emocji.

Niemowlęta mogą mieć podwyższoną temperaturę w wyniku ząbkowania.

Dzieciom podaje się leki przeciwgorączkowe na bazie paracetamolu i ibuprofenu w zależności od masy ciała. Do 12. roku życia nie wolno podawać kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a.

>> Ibuprofen a paracetamol – czym się różnią, czy można je łączyć?

Stan podgorączkowy bez innych objawów

Bywa, że poza stanem podgorączkowym nie występują żadne inne objawy. Może to świadczyć o stanie zapalnym. Warto wówczas rozważyć wykonanie badania CRP, morfologii krwi czy badania ogólnego moczu. Im szybciej zostanie wykryta przyczyna podwyższonej temperatury ciała, tym większa szansa na jej szybkie wyleczenie.

U dzieci stan podgorączkowy bez innych objawów może być efektem przegrzania organizmu czy intensywnych emocji. Powodem do niepokoju powinien być stan podgorączkowy, który utrzymuje się przez dłuższy czas, ok. 3–4 tygodni.

Stan podgorączkowy w ciąży

Stan podgorączkowy w ciąży jest zjawiskiem naturalnym ze względu na wzrost stężenia progesteronu, jednak gorączka może świadczyć o infekcji bakteryjnej czy wirusowej. Ze względu na to, że kobiety w ciąży nie mogą przyjmować wielu leków, warto, by wzmacniały odporność i zmniejszały do minimum ryzyko zakażenia.

Jak zbić stan podgorączkowy?

Jeżeli stan podgorączkowy jest krótkotrwały, nie wymaga leczenia. Organizm sam poradzi sobie z regulacją temperatury. Można wówczas zastosować domowe sposoby, takie jak zimne okłady czy chłodna kąpiel.

Kiedy stan podgorączkowy przechodzi w gorączkę, stosuje się leki na bazie:

• paracetamolu,
• ibuprofenu,
• metamizolu,
• kwasu acetylosalicylowego.

Bardzo ważny jest też odpoczynek, regeneracja i odpowiednie nawodnienie organizmu.

>> Ból i gorączka - leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, leki na gorączkę

Stan podgorączkowy przedłuża się? Skonsultuj się z lekarzem.

• Skorzystaj z konsultacji internistycznej online

Bibliografia:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/324660 [dostęp: 26.10.2022 g. 20:48]
2. A.Nowicka-Zuchowska, A. Zuchowski, „Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci”, „Lek w Polsce” 2019, t. 29
3. https://zpe.gov.pl/a/przeczytaj/DFovAlmpE [dostęp: 26.10.2022 g. 20:55]