Liczne badania naukowe potwierdziły, że pokarm kobiecy w pełni zaspokaja zapotrzebowanie dziecka na prawie wszystkie składniki odżywcze (wyjątek stanowią witaminy D i K), zapewniając mu prawidłowy rozwój w pierwszym półroczu życia.
Skład mleka kobiecego – co zawiera mleko mamy?
Rekomendacje polskie i światowe (WHO) wskazują, że celem, do którego należy dążyć, jest karmienie dziecka wyłącznie mlekiem matki przez pierwszych sześć miesięcy życia. W tym czasie – jeśli tylko pokarmu nie jest za mało – dziecko powinno podwoić swoją masę urodzeniową.
Mleko mamy – w odpowiedzi na potrzeby dziecka
Skład mleka mamy zmienia się i dostosowuje do potrzeb rozwijającego się malucha. Siara ma inny skład niż pokarm, który ssie 5-miesięczne niemowlę. Co więcej, skład mleka kobiecego zmienia się także w zależności od pory dnia i temperatury.
W upalne dni pokarm matki jest bardziej wodnisty, by lepie gasił pragnienie malucha. Z kolei podczas nocnego karmienia dziecko otrzymuje pokarm bardziej tłusty i sycący. Dzięki temu dłużej śpi i lepiej przybiera na wadze.
Podczas każdego karmienia przez pierwszych kilkanaście sekund dziecko otrzymuje pokarm bardziej wodnisty, im dłużej ssie i bardziej opróżnia piersi tym staje się bardziej odżywczy. Maksymalnie do 6. tygodnia po porodzi stabilizuje się ilość pokarmu produkowanego przez gruczoły mleczne. W zależności od tego jak często i jak dużo dziecko ssie, tyle pokarmu wytwarza organizm matki.
Siara
Siara to niewielkie ilości pokarmu, jakie pojawiają się w pierwszych dwóch dobach po porodzie. Siara to często kilka kropel gęstego płynu w żółtawym kolorze, który wynika z dużej zawartości beta-karotenu. Jest to najbardziej cenny i skoncentrowany pokarm matki. Zawiera dużo immunoglobulin i leukocytów, których zadaniem jest ochrona noworodka przed drobnoustrojami. Zawarte w siarze czynniki wzrostu, stymulują wzrost komórek nabłonka przewodu pokarmowego.
Pod wpływem siary w przewodzie pokarmowym kolonizuje się prawidłowa flora bakteryjna oraz możliwe jest szybsze oddanie smółki. Siara zawiera też stosunkowo dużo tłuszczu, przeciwciał i oligosacharydów, a stosunkowo niewiele białka. Koncentracja cennych substancji w niewielkiej objętości siary to odpowiedź na maleńki żołądek noworodka.
W pierwszych godzinach po porodzie dziecko jest w stanie przyjąć jednorazowo do 10 ml płynu, w ciągu doby 50-100 ml siary. Kaloryczność siary to 48-64 kcal na 100 ml.
Mleko przejściowe
Mleko przejściowe to mleko następne po siarze, a przed okresem ustabilizowanej laktacji. Najczęsicej pojawia się po 2 dobie od porodu (maksymalnie po 4) i utrzymuje przez kolejne 2 do 4 tygodni. Mleko przejściowe ma odcień biały.
W porównaniu do siary zawiera mniej immunoglobulin, białka i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, natomiast więcej laktozy, tłuszczów i witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest też nieco bardziej kaloryczne niż siara.
Mleko dojrzałe
To mleko, które produkowane jest po ustabilizowaniu laktacji. MA niebieskawy odcień, jest klarowne i wodniste. Większa objętość pokarmu to głównie zasługa wody, jednak w porównaniu z mlekiem wcześniejszym jest ono bogatsze w laktozę i znacznie bardziej tłuste, a co za tym idzie także bardziej kaloryczne. Mleko dojrzałe zawiera średnio 75 kcal w 100 ml.
Najważniejsze składniki mleka kobiecego:
białko – w mleku kobiecym obecne są przede wszystkim białka serwatkowe, które są lekkostrawne i nie zalegają w żołądku dziecka. Ważnym białkiem obecnym jest kazeina, która wpływa na wchłanianie miedzi, wapnia i cynku do organizmu. Mleko matki zawiera aż 18 rodzajów łatwo przyswajalnych aminokwasów.
tłuszcze – są niezwykle ważnym składnikiem, dostarczają energii, są też budulcem dla mózgu i układu nerwowego. Tłuszcze z mleka matki są łatwostrawne dzięki obecności enzymu lipazy. Wolne kwasy tłuszczowe z mleka matki mają działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne.
cukry – mleko mamy zawiera laktozę, wykorzystywaną przez młody organizm do budowy tkanki mózgowej i wchłaniania wapnia, a także oligosacharydy, czyli prebiotyki, które stymulują wzrost prawidłowej flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym dziecka.
witaminy – np. witamina A, która wpływ na rozwój skóry, błon śluzowych i siatkówki oka, witamina E – chroni przed wolnymi rodnikami. Jedynie witaminy witamin D i K nie są obecne w mleku matki w dostatecznych ilościach dlatego podaje się je dzieciom dodatkowo.
czynniki wspierające rozwój układu odpornościowego – swoiste przeciwciała wytwarzane „na bieżąco” przez organizm matki po zetknięciu z chorobotwórczymi drobnoustrojami z otoczenia, elementy krwi, żywe komórki, laktoferyna, nukleotydy, interferon i wiele innych.
