Niektóre leki przysługują pacjentom ubezpieczonym na ryczałt lub bezpłatnie. Jednak ryczałt ustalony na 3,20 zł nie zawsze oznacza, że pacjent właśnie tyle dopłaci za lek, a odpłatność „B” nie jest jednoznaczna z tym, że zawsze otrzymamy lek za darmo. Dlaczego tak jest i jak obliczyć, ile dopłacimy za leki wydawane na ryczałt i bezpłatnie?
Odpłatności za leki – jak rozumieć symbole „B” i „R” na recepcie?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Pacjent ubezpieczony otrzymuje w aptece na podstawie recepty wystawionej przez osobę uprawioną refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne z określoną odpłatnością. Koszt preparatów refundowanych częściowo lub całkowicie pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Jakie są poziomy odpłatności za leki?
Aktualnie obowiązujące poziomy odpłatności to:
- bezpłatny „B” (do wysokości limitu),
- ryczałt „R” (3,20 zł do wysokości limitu),
- 30% (do wysokości limitu),
- 50% (do wysokości limitu).
O tym, jaki poziom odpłatności ma dany lek, decyduje Minister Zdrowia.
Czym są limity finansowania?
Każdy lek refundowany ma określony przepisami prawa limit finansowania. Limit ten jest kwotą, do wysokości której lek jest refundowany. W momencie gdy cena detaliczna refundowanego leku jest wyższa od limitu jego finansowania, wówczas pacjent musi dopłacić z własnej kieszeni różnicę pomiędzy ceną leku a jego limitem.
Powyższe definicje łatwiej zobrazować na przykładach.
● na recepcie lek zapisany z odpłatnością „B”
Jeżeli cena detaliczna leku jest niższa od limitu finansowania lub równa limitowi, pacjent otrzyma w aptece lek całkowicie bezpłatnie. Ale jeśli cena detaliczna jest wyższa od limitu, wówczas pacjent musi za lek dopłacić.
Przykład 1:
| cena detaliczna leku | 50,00 zł |
| limit finansowania | 30,00 zł |
| dopłata pacjenta | 20,00 zł |
Kwota, jaką dopłaca NFZ do powyższego leku, to 30 zł (zgodnie z określonym limitem finansowania). Lek jest jednak droższy, bo kosztuje 50 zł. Dlatego pacjent musi dopłacić z własnej kieszeni 20 zł (50 zł – 30 zł = 20 zł).
● na recepcie lek zapisany z odpłatnością „R”
Jeżeli cena detaliczna leku jest równa limitowi finansowania lub od niego niższa, pacjent w aptece zapłaci za lek 3,20 zł. Natomiast jeżeli cena jest wyższa od limitu, pacjent zapłaci wyższą kwotę.
Przykład 2:
| cena detaliczna leku | 50,00 zł |
| limit finansowania | 30,00 zł |
| dopłata pacjenta | 23,20 |
Kwota, jaką zapłaci pacjent, to 3,20 zł plus różnica pomiędzy ceną detaliczną a limitem (50 zł – 30 zł = 20 zł). Całkowita kwota do zapłaty to 23,20 zł.
● na recepcie lek zapisany z odpłatnością „30%”
Jeżeli cena leku jest równa przypisanemu mu limitowi lub od niego niższa, wówczas pacjent otrzymuje produkt leczniczy za kwotę równą 30% ceny detalicznej. Jeśli cena detaliczna leku jest wyższa od limitu, to pacjent do powyższej kwoty musi dopłacić dodatkowo różnicę między ceną leku a limitem.
Przykład 3:
| cena detaliczna leku | 50,00 zł |
| limit finansowania | 30,00 zł |
| dopłata pacjenta | 29,00 zł |
Obliczając 30% z 30 zł otrzymujemy 9 zł. Do 9 zł należy dodać jeszcze różnicę pomiędzy ceną detaliczną a limitem (50 zł – 30 zł = 20 zł). Zapłata pacjenta wynosi 9 zł + 20 zł = 29 zł
● na recepcie lek zapisany z odpłatnością „50%”
W momencie, gdy cena detaliczna produktu leczniczego jest niższa od limitu finansowania bądź mu równa, pacjent płaci za lek w aptece kwotę równą połowie ceny detalicznej. Natomiast gdy cena detaliczna jest wyższa od określonego limitu, pacjent do powyższej kwoty musi dopłacić jeszcze z własnej kieszeni różnicę pomiędzy ceną a limitem.
Przykład 4:
| cena detaliczna leku | 50,00 zł |
| limit finansowania | 30,00 zł |
| dopłata pacjenta | 35,00 zł |
50% z kwoty 30 zł daje 15 zł. Do tej kwoty należy dodać różnicę między ceną detaliczną a limitem finansowania (50 zł – 30 zł = 20 zł). Całkowita dopłata pacjenta to 15 zł + 20 zł = 35 zł.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2016, poz. 1536 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. z 2016, poz. 62).
Odpłatności za leki - najczęściej zadawane pytania
Pacjent, który leczy się u specjalisty lub lekarza pierwszego kontaktu, przed wypisaniem recepty ma prawo do otrzymania informacji o rodzaju i stopniu refundacji leków. Dzięki temu świadomie podejmuje decyzję dotyczącą stosowania danego preparatu. Zaktualizowany wykaz leków refundowanych publikowany jest przez Ministerstwo Zdrowia co dwa miesiące. Na życzenie pacjenta farmaceuta ma obowiązek wydać lek nierefundowany (100% odpłatności), chyba że na recepcie widnieje zastrzeżenie NZ (oznaczający: nie zamieniać).
Na receptach mogą znajdować się informacje o dodatkowych uprawnieniach lub zasadach odpłatności. Symbol B oznacza, że lek jest bezpłatny do wysokości limitu ustalonego przez Ministerstwo Zdrowia. Litera R symbolizuje ryczałt – pacjent zapłaci za lek kwotę 3,20 zł również do wysokości limitu. Z kolei X oznacza to samo, co 100%, czyli lek pełnopłatny. Wśród innych skrótów można wskazać m.in. S (dla seniorów oraz osób nieubezpieczonych) oraz PO (osoby wykonujące powszechny obowiązek ochrony).
Zasady pobierania odpłatności za leki zostały określone w ustawie o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Refundowane preparaty mogą być wydawane za opłatą ryczałtową, częściową (30% lub 50%) albo bezpłatnie. Refundacja jest możliwa jedynie w sytuacji, kiedy produkt znajduje się w wykazie Ministra Zdrowia, a recepta została wystawiona w sposób prawidłowy.
