Jak leczyć katar? Rodzaje kataru. Domowe sposoby na katar

Najczęstszą przyczyną kataru są wirusy, rzadziej bakterie. Atakują, gdy jesteśmy osłabieni, przemarznięci albo wręcz przeciwnie – przegrzaliśmy się i spociliśmy, a następnie nas „przewiało”.  Katar rozwija się bardzo szybko. Jego objawy mogą pojawić się już po dwóch dniach od kontaktu z osobą zakażoną.

Katar - krople do nosa, spraye do nosa, tabletki na katar

Co to jest katar?

Katar to stan zapalny błony śluzowej nosa. Podstawowe objawy kataru to:

• wydzielina z nosa,
• zatkany nos,
• kichanie,
• świąd śluzówki nosa.

Jak powstaje katar? Powietrze, które wdychamy nosem, jest nawilżane, ogrzewane i oczyszczane z pyłu i kurzu, dzięki obecności drobnych włosków oraz warstwy śluzu wewnątrz nosa. Fizjologicznie śluzu wytwarza się tyle, żeby wystarczyło do nawilżenia nosa i jego okolic, czyli zatok, jamy ustnej i gardła. Rzęski, którymi pokryty jest nabłonek nosa, działają jak szczoteczki, wymiatające wydzielinę wraz z zanieczyszczeniami do gardła. W przypadku zakażenia np. wirusami, rzęskom coraz trudniej jest przesuwać śluz, co sprawia, że przestają one działać prawidłowo i nie mogą usuwać zalegającej wydzieliny.
Ciepłe i wilgotne środowisko jamy nosowej stwarza doskonałe warunki do namnażania się bakterii i wirusów. Następuje przekrwienie i obrzęk błony śluzowej nosa, pojawia się coraz więcej wydzieliny.
Kiedy organizm zorientuje się, że wirusy lub bakterie wnikają przez błonę śluzową nosa, zostaje wysłany rozkaz do kontrataku. Przed drobnoustrojami bronią nas specjalne komórki odpornościowe. Przenikają one przez rozszerzone naczynia, ale wraz z nimi wydostaje się osocze, które cieknie z nosa. Powstający obrzęk razem z uciążliwą wydzieliną zatyka nos, utrudniając oddychanie.

Pierwsze objawy kataru

Pierwszym objawem kataru jest drapanie w gardle i swędzenie w nosie. Potem przychodzi czas na kichanie. Często pojawia się także ból i uczucie ucisku w zatokach. Kolejnym etapem rozwijającej się infekcji jest wyciek wodnistej wydzieliny z nosa. Po kilku dniach wydzielina zwykle staje się bardziej gęsta i zmienia zabarwienie na żółte lub żółtozielone. 

Tym wszystkim przykrym objawom może towarzyszyć ból głowy, uczucie rozbicia i trudności w oddychaniu. Zatkany nos uniemożliwia normalne odczuwanie zapachów i smaków, dlatego przy katarze zwykle tracimy apetyt.

Katar - jak leczyć?

Po leki na katar warto sięgnąć, by złagodzić jego uciążliwe objawy. Zmniejszając obrzęk i ilość wydzieliny sprawiają, że szybciej ustępuje uczucie zatkanego nosa. Jeśli wydzielina jest usuwana, bakteriom trudniej jest się w niej rozwijać. Dzięki temu można uniknąć powikłań kataru, takich jak bakteryjne zapalenie ucha lub zatok.

Stosowana przy katarze krople do nosa z ksylometazoliną, oksymetazoliną oraz nafazoliną szybko przynoszą ulgę. Należy jednak pamiętać, że nie wolno ich stosować dłużej niż kilka dni. Długotrwałe stosowanie kropli z ksylometazoliną, oksymetazoliną lub nafazoliną prowadzi do zaburzenia w ukrwieniu błony śluzowej nosa oraz rozwoju patologicznego polekowego przekrwienia błony śluzowej, co przynosi skutek odwrotny od zamierzonego.

O czym warto pamiętać, mając katar?

• Unikaj wychodzenia z domu.
• Pij odpowiednio dużo płynów, aby organizm był dobrze nawodniony .
• Stosuj inhalacje, aby udrożnić drogi oddechowe (do przygotowania naparu nadają się popularne zioła, tj. szałwia, rumianek czy tymianek).
• Nie zapominaj o wietrzeniu mieszkania.
• Dbaj o to, by powietrze w mieszkaniu nie było suche (możesz umieścić na kaloryferze pojemniki z wodą).

Rodzaje kataru

Wyróżniamy trzy rodzaje nieżytów nosa: infekcyjny, alergiczny i naczynioruchowy. Mają wspólne objawy, ale różnią się towarzyszącymi dolegliwościami.

Katary infekcyjne

Tego typu katary, związane z przeziębieniem, pojawiają się najczęściej na przełomie pór roku – jesieni i zimy oraz zimy i wiosny. Najszybciej atakują dzieci, zwłaszcza w wieku 2-3 lat, co jest związane z jeszcze nie do końca wykształconym układem odpornościowym.  

Objawem kataru wirusowego jest:

• wodnista wydzielina, która może zmienić zabarwienie na żółte bądź zielone, jeśli dojdzie do zakażenia bakteriami gronkowca lub paciorkowca,
• występowanie stanów podgorączkowych lub gorączki,
• bóle w okolicy zatok czołowych i szczękowych,
• odksztuszanie ropnej wydzieliny.

Często towarzyszy temu zapalenie oskrzeli lub krtani.

Katary alergiczne

Wydzielina w katarach alergicznych jest wodnista i czysta. Cechą charakterystyczną takich nieżytów jest sezonowość. 70-80 proc. katarów siennych występuje na przełomie maja i czerwca. Katar alergiczny to nieprawidłowa reakcja organizmu na alergen (np. na pyłki roślin, sierść zwierząt, kurz). Ustępuje wówczas, gdy przestajemy mieć kontakt z alergenem.

Katar alergiczny leczy się najczęściej lekami przeciwhistaminowymi, które hamują działanie histaminy, odpowiedzialnej za reakcję alergiczną.

Katary naczynioruchowe

O takim katarze mówimy, gdy objawy ulegają nasileniu w momencie zmiany pozycji lub podczas zmiany temperatury, np. przy przechodzeni z zimnego pomieszczenia do ciepłego. Katar naczynioruchowy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, poza zmianami temperatury mogą go wywołać:

• zmiany ciśnienia atmosferycznego,
• suche powietrze,
• mocne zapachy,
• pobudzenie emocjonalne.

Od kataru do zapalenia zatok

Zapalenie zatok wynika z nieżytów nosa, które są wywołane przez wirusy, bakterie, alergeny i nieżyty naczynioruchowe. Objawy to:

• lepka wydzielina, biała, zielonkawa albo żółtawa, która spływa z nosa do gardła,
• dolegliwości bólowe,
• uczucie pełności zatok.

Czasami mówimy o katarze zatokowym, ale jest to nieprecyzyjne określenie, bardziej medyczna jest nazwa: zapalenie zatok w przebiegu kataru.

Prawie każdy katar nieleczony przez wiele miesięcy daje ostre lub przewlekłe zapalenie zatok, co diagnozuje się za pomocą rentgenu, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Przewlekłe zapalenie zatok najczęściej ma podłoże bakteryjne. W przebiegu przewlekłego zapalenia zatok obocznych nosa dochodzi do zablokowania ujścia śluzu, jest więc skupiona duża jego ilość w zatokach, i wtedy pacjent wymaga dość szybkiej interwencji lekarskiej. Podaje się środki obkurczające błonę śluzową ujść zatok szczękowych, sitowych, klinowych i czołowych. Po ich podaniu znika uczucie pełności zatok. Czasami trzeba też zażyć antybiotyki, jeśli na śluzie w zatokach namnożą się bakterie, a chorobie towarzyszą dreszcze i uczucie rozbicia.

Od kataru do zapalenia ucha środkowego

Katar może być przyczyną zapalenia ucha środkowego ponieważ nos, gardło i ucho są ze sobą połączone, stąd stan zapalny łatwo się rozprzestrzenia. Dzieje się tak najczęściej u młodszych dzieci.