Główną przyczyną otyłości dziecka nie musi być nadwaga matki podczas ciąży

Po tym, jak badania pokazały, że ciężarne kobiety z wysokim wskaźnikiem masy ciała (ang. body mass index, BMI) rodziły większe dzieci, pojawiły się analizy wiążące BMI ciężarnej matki ze wzrostem otyłości u jej potomstwa. Niektórzy badacze zaczęli spekulować, że ekspozycja płodu w macicy na składniki odżywcze takie jak cukier i tłuszcze może wpływać na kontrolę apetytu i metabolizm u potomstwa i zwiększać u niego ryzyko występowania nadwagi lub otyłości w późniejszym życiu. Z kolei otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2., która coraz częściej występuje w młodym wieku.

Jako kontrargumenty podawano jednak oczywisty wpływ działania genów na przemianę materii oraz fakt, że członkowie rodziny żyją zwykle w tym samym środowisku i wykształcają podobne – nie zawsze zdrowe – zwyczaje żywieniowe.

Czytaj więcej: Dieta pełnoziarnista - może pomóc w odchudzaniu i zmniejszyć ryzyko wielu chorób

Geny większym winowajcą niż wysoki wskaźnik BMI ciężarnej matki

Przeprowadzono więc kolejne badania, które miały wykazać, czy rosnący BMI u ciężarnych matek był przyczyną nadmiaru wagi u potomstwa w dzieciństwie i wieku dojrzewania. Sprawdzono także, jaki udział w procesie miały geny. Analizy zawierające BMI i informację genetyczną od 6057 par matek z dziećmi przeprowadzono w dwóch studiach: tzw. studium ALSPAC  (ang. The Avon Longitudinal Study of Parents and Children) i badaniu Pokolenia R (ang. The Generation R study).

W pierwszym, dokonanym w Anglii, obserwowano dzieci, których BMI i masę tłuszczową (zmierzoną metodą DXA) określano w różnych momentach pomiędzy 7. a 18. rokiem życia. Badanie Pokolenia R prowadzono w Holandii na dzieciach, którym BMI zmierzono w wieku 6 lat. Przy notowaniu wyników brano pod uwagę również takie czynniki, jak: narodowość, klasa społeczna, poziom wykształcenia rodziców, palenie przez matkę papierosów podczas ciąży, wartość BMI u ojca.

Wyniki  z obu badań wskazały, że każdy przyrost 3,7 kg na m kw. w okresie zależnym od BMI matki wiązał się ze wzrostem 0,44 kg na m kw. dziecięcego BMI. Jednak analizy pokazały, że powiązania te w znacznym stopniu wynikały z przekazania dzieciom genów powodujących nadwagę lub otyłość. – Zebrane wnioski nie wspierają tezy, jakoby wysoki wskaźnik ciała matki podczas ciąży był ważną przyczyną późniejszej otyłości dziecka – zanotowali autorzy. Zastrzegli jednak, że należałoby przeprowadzić dalsze studia z odpowiednimi danymi, by określić, czy można uzyskać wynik mniejszy, niż ALSPAC i badanie Pokolenia R były w stanie wykryć.

Czytaj więcej: Otyłość może być dziedziczna, ale skuteczność odchudzania już nie

Przeciwdziałanie otyłości ważniejsze niż otyłość matki w ciąży

– Wnioski te sugerują, że działania służby zdrowia skierowane do członków rodzin na różnych etapach życia są prawdopodobnie bardziej skuteczne w powstrzymaniu epidemii otyłości niż skupianie się na nadwadze matki i otyłości w ciąży – uznali badacze z Uniwersytetu w Brystolu w Wielkiej Brytanii. 

Czytaj więcej: Cytrusy mogą łagodzić powikłania otyłości