W domowym leczeniu chrypki pomocne są napary z szałwii lub rumianku, olejki o działaniu odkażającym i przeciwzapalnym (lawendowy, eukaliptusowy, sosnowy, sandałowy) oraz roztwory sody oczyszczonej.
Chrypka - objawy, leczenie. Co na chrypę?
Chrypka może być konsekwencją zwykłego przeziębienia, nadmiernej eksploatacji gardła czy palenia papierosów, ale także objawem wielu chorób. Powoli nasilająca się i utrzymująca się przez dłuższy czas jest zdecydowanie bardziej niepokojąca niż ta pojawiająca się nagle. Na chrypkę narażone są przede wszystkim osoby korzystające z głosu jako narzędzia pracy: nauczyciele, aktorzy, sprzedawcy czy śpiewacy. U nich chrypka może pojawiać się o każdej porze roku. Osoby, które nie nadwyrężają głosu zawodowo, zwykle uskarżają się na chrypkę w okresie jesienno-zimowym, kiedy jest ona jednym z objawów przeziębienia.
Objawy chrypki
Chrypka to powszechne, lecz często lekceważone zaburzenie czynności krtani, objawiające się zmianą barwy głosu. Chory traci możliwość wydawanie dźwięków o wysokiej częstotliwości, a jego głos staje się matowy i skrzeczący.
Poza zmianą wysykości i barwy głosu, chrypce towarzyszy często:
- kaszel,
- ból gardła,
- suchość w gardle,
- pieczenie w gardle.
Wbrew pozorom, chrypka nie zawsze jest niewinną przypadłością. W przypadkuutrzymywania się jej powyżej dwóch tygodni lub występowania objawów dodatkowo, takich objawów jak:
- duszności,
- plucie krwią
- ból gardła podczas mowy
- problemy z wydaniem głosu
wymaga pilnego kontaktu z laryngologiem. Wymienione objawy są szczególnie niepokojące u osób palących papierosy.
Laryngolog przeprowadza badanie krtani metodą laryngoskopii pośredniej. Polega ono na wprowadzeniu przez jamę ustną do gardła specjalnego lusterka krtaniowego bądź giętkiego laryngoskopu.
Chrypka jest najbardziej typowym objawem raka gardła i krtani.
Przyczyny chrypki
Z "technicznego" punktu widzenia, przyczyną chrypki jest nieprawidłowe stykanie strun (fałd) głosowych lub zaburzenia ich elastyczności, a to może się wydarzyć w wyniku uszkodzeń fałdów głosowych, uszkodzeń mięśni krtani bądź zaburzeń w ich inerwieniu. Struny głosowe ulokowane są w krtani i są fałdami błony śluzowej o długości około 1,5 cm i szerokości 0,5 cm. Wydostające się z płuc powietrze wprawia struny głosowe w drgania, które artykułowane są w jamie ustnej.
 | Moc porostu islandzkiego i olejków eterycznychFiordaMAX polecana jest w celu łagodzenia suchego kaszlu i chrypki, spowodowanych przesuszeniem i podrażnieniem błony śluzowej gardła. Pastylko łagodzą ból gardła w czasie infekcji oraz nawilżają jamę ustną i gardło, niezależnie od przyczyny przesuszenie. |
Chrypkę może powodować wiele czynników, takich jak:
- zapalenie krtani,
- zapalenie gardła,
- zapalenie tchawicy
- nadwerężenie więzadeł głosowych na skutek zbyt intensywnego mówienia, krzyczenia lub śpiewania,
- podrażnienie krtani dymem tytoniowym lub suchym ogrzewanym (zimą) lub klimatyzowanym (latem) powietrzem,
- oddychanie zimą przez usta,
- zażywanie niektórych leków, np. stosowanych w leczeniu astmy i zawierających pochodne kortyzolu lub moczopędnych posiadających w swym składzie kanrenon potasu lub spironolakton,
- obrzęk alergiczny w krtani,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- niedoczynność tarczycy,
- występowanie ciała obcego (guzki, polipy, brodawczaki) w obrębie fałd głosowych,
- podrażnienie nerwów krtaniowych, np. po przebytej operacji,
- nowotwory krtani lub strun głosowych.
Rodzaje chrypki
Chrypka krótkotrwała – wywołują ją infekcje bakteryjne, nadużywanie strun głosowych, palenie tytoniu, picie alkoholu lub zimnych napojów, alergeny, niektóre środki chemiczne.
Chrypka przewlekła – na skutek przewlekłej chrypki dochodzi do przerostowych lub zanikowych zmian na strunach głosowych. Często schorzenie to związane jest z długotrwałym nadwerężaniem aparatu głosowego.
Domowe sposoby na chrypkę
W domowym leczeniu chrypki krótkotrwałej wykorzystuje się:
- porost islandzki,
- korzeń prawoślazu,
- rumianek,
- siemię lniane,
- szałwię,
- miód,
- olejki etryczne o działaniu odkażającym i przeciwzapalnym (olejek lawendowy, olejek eukaliptusowy, olejek sosnowy, olejek sandałowy).
Preparty łagodzące chrypkę z porostem islandzkim:
- Gardło porost islandzki Apteo
- Isla-Cassis, 60 pastylek
- Vocaler na chrypkę i suchość w gardle
- Fiorda smak czarnej porzeczki
W czasie leczenia chrypki należy unikać substancji podrażniających więzadła głosowe, takich jak: tytoń, alkohol, mocna kawa i herbata, kurz, gorące i ostre potrawy oraz zimne i suche powietrze. Do minimum powinno się również ograniczyć używanie głosu. Wbrew pozorom szept obciąża gardło bardziej niż nasz zwyczajowy głos, stąd jeśli już musimy mówić, to "normalnie", ani za głośno, ani szeptem.
>> Syrop prawoślazowy na kaszel i chrypkę. Dawkowanie, mechanizm działania
Na przewlekłą chrypkę skarżą się głównie nauczyciele, z których ponad 40 proc. cierpi na tę dolegliwość. Dobre rezultaty daje w tym wypadku nauka prawidłowej techniki emisji głosu i oddychania przeponą. Pomocne będzie także wykonywanie ćwiczeń rozluźniających mięśnie szyi i twarzy (np. zaciskanie zębów, mruczenie, ziewanie, wibrowanie wargami, opukiwanie opuszkami palców twarzy i szyi). Wieloletnie eksploatowanie nadwerężonych strun głosowych może ponadto skutkować wystąpieniem polipów lub tzw. guzków śpiewaczych na powierzchni strun, które usuwa się operacyjnie.
Przewlekła chrypka może także wystąpić na skutek uszkodzenia nerwów krtani wywołanych nowotworem tarczycy lub płuc, chorobom układu nerwowego, powiększeniu serca. W takich przypadkach leczenie chrypki często bywa nieskuteczne i nie udaje się jej zlikwidować. Czasami zmiana barwy głosu nie jest symptomem choroby krtani, a objawem refluksu żołądkowo-przełykowego. Powracająca do gardła i krtani kwaśna treść żołądkowa jest nie tylko przyczyną występowanie zgagi, ale także chrypki, gdyż podrażniając fałdy strunowe powoduje ich obrzęk.
Chrypka jako objaw raka
Przewlekła chrypka, zwłaszcza u osób palących papierosy, może być wczesnym objawem raka krtani. Wczesne wykrycie tego nowotworu jest szansą ocalenia krtani. W przeciwnym wypadku lekarz musi ją usunąć, a pacjent musi przejść długotrwałą i trudną do przyswojenia naukę zastępczej mowy przełykowej.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące chrypki
Szybkie wyleczenie chrypy nie jest możliwe, jeżeli przyczyną zaburzenia funkcji aparatu głosu jest choroba. Warto jednak przyspieszyć powrót do zdrowia. Do sprawdzonych sposobów zalicza się m.in. regularne nawilżanie gardła, stosowanie płukanek i olejów. Popularne metody to także: spożywanie naturalnego miodu, pyłku pszczelego, a także ekstraktu z porostu islandzkiego. Ważne jest ograniczenie ekspozycji na czynniki drażniące, takie jak alkohol, papierosy, ostre przyprawy. Jeżeli jednak domowe sposoby nie pomagają szybko pozbyć się chrypki, warto skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
Chrypka, która jest wynikiem podrażnienia strun głosowych, najczęściej ustępuje już po kilku godzinach od ich ekspozycji na czynnik szkodzący. Jeżeli objawy są wynikiem przemęczenia aparatu głosu, chory może dochodzić do siebie nawet kilka dni. Warto w tym czasie ograniczyć mówienie, a także spożywanie zimnych lub gorących napojów oraz alkoholu. Najdłużej utrzymuje się chrypa będąca symptomem infekcji. W tym przypadku objawy mogą występować nawet przez kilka tygodni. Szczególnie niepokojąca powinna być chrypa, która utrzymuje się długo u dzieci, ale także u palaczy. U pierwszej grupy pacjentów może świadczyć o stanie zapalnym, u drugiej natomiast być nawet niespecyficznym objawem nowotworu.
Najczęstszą przyczyną chrypki jest podrażnienie strun głosowych. Może do niego dojść np. w wyniku wypicia zbyt zimnego napoju, spożycia większych ilości alkoholu albo w drodze infekcji. Typową przyczyną chrypki jest też nadwyrężenie barwy głosu, dlatego niekiedy bywa nazywana chorobą zawodową nauczycieli lub wykładowców akademickich. Chrypa może być też reakcją organizmu na kontakt z alergenem. Jeżeli nie doszło do fizycznego uszkodzenia strun głosowych, chrypka jest całkowicie niegroźna, a jej objawy mijają samoczynnie.
