Bergamotka to pachnące cytrusowe drzewo – skórka jego owoców, liście i kwiaty zawierają cenny olejek bergamotowy, wykorzystywany zarówno w aromaterapii i przemyśle spożywczym, jak i w farmaceutyce. Naukowcy wskazują bowiem, że systematyczne stosowanie preparatów z bergamotką może przyczynić się do obniżenia stężenia cholesterolu LDL nawet o 40%.
Bergamotka nie tylko do herbaty. Reguluje poziom cholesterolu, glukozy i ciśnienie krwi

Bergamota – klejnot Kalabrii
Pomarańcza bergamota, nazywana również bergamotką, jest rośliną cytrusową pochodzącą prawdopodobnie z Indii. Obecnie jest uprawiana niemal wyłącznie na południu Włoch, w regionie Kalabrii. Nazwa pochodzi od włoskiego miasta Bergamo, gdzie od dawna sprzedawany był olejek z bergamotki, a miasto do dziś uważane jest za jego ojczyznę.
Zastosowanie olejku z bergamotki
Bergamotka to niewielkie drzewo, ma białe, pachnące kwiaty, mięsiste liście i żółtozielone gorzkie owoce przypominające małą pomarańczę. Głównym surowcem farmaceutycznym jest skórka zawierająca duże ilości olejku bergamowego. Żeby uzyskać 0,5–1 kg olejku, potrzeba 350–800 owoców. Kwiaty i liście bergamotki są źródłem olejków eterycznych stosowanych między innymi w produkcji herbaty earl grey oraz w aromaterapii1.
Bergamotka obniża poziom cholesterolu
Bergamotka zaliczana jest do tzw. nutraceutyków, czyli żywności funkcjonalnej. Jest naturalnym składnikiem diety, który wspomaga utrzymanie prawidłowego stężenia cholesterolu. Dodatkowo wpływa także korzystnie na stężenie glukozy, insulinooporność oraz ciśnienie krwi1.
Systematyczne stosowanie preparatów z bergamotką może przyczynić się do obniżenia stężenia cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu) o 15 do nawet 40 proc. 2, znacznej redukcji poziomu trójglicerydów i istotnego wzrostu stężenia cholesterolu frakcji HDL („dobrego cholesterolu”)1.
Co ważne, preparaty bergamotki można stosować łącznie ze statyną (lekiem obniżającym poziom cholesterolu)1.
Z czego wynikają właściwości bergamotki?
Sok bergamotowy zawiera duże ilości flawonoidów – jest szczególnie bogaty we flawanony i flawony. Spośród 42 odmian cytrusów bergamota zawiera ich największe stężenie. Mechanizm działania flawonoidów, powodujący obniżanie stężenia cholesterolu i glukozy w surowicy, polega najprawdopodobniej na aktywacji enzymu, który jest kluczowym regulatorem metabolizmu glukozy i kwasów tłuszczowych we wszystkich tkankach1. Najnowsze wytyczne leczenia zaburzeń lipidowych zalecają bergamotkę jako jedną z interwencji dietetycznych w celu obniżenia poziomu cholesterolu2.
Bergamotka – dodatkowe działanie
W badaniach klinicznych u osób przyjmujących wyciąg z bergamotki zaobserwowano obniżenie stężenia glukozy we krwi o 15–25 proc., co może być szczególnie ważne w przypadku występowania stanów przedcukrzycowych. Bardzo dobre efekty zaobserwowano szczególnie u osób z zespołem metabolicznym1. Na zespół metaboliczny składa się współwystępowanie przynajmniej trzech z wymienionych czynników:
- zwiększony obwód talii ≥80 cm u kobiet i ≥94 cm u mężczyzn;
- stężenie triglicerydów na czczo >1,7 mmol/l (150 mg/dl) lub leczenie hipertriglicerydemii;
- stężenie HDL-C na czczo <1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn i <1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet lub leczenie tego zaburzenia lipidowego;
- ciśnienie tętnicze skurczowe ≥130 mm Hg lub rozkurczowe ≥85 mm Hg, bądź leczenie rozpoznanego wcześniej nadciśnienia tętniczego;
- stężenie glukozy w osoczu na czczo ≥5,6 mmol/l (100 mg/dl) lub leczenie farmakologiczne cukrzycy typu 23.
Co więcej, stwierdzono, że u osób ze stłuszczeniem wątroby związanym z zespołem metabolicznym wyciąg z bergamotki może prowadzić do redukcji stłuszczenia1.
Przewlekle podwyższony poziom glukozy u chorych na cukrzycę typu 2 powoduje dysfunkcję śródbłonka naczyń, co zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, ale także zaburzeń erekcji. W jednym z badań wykazano, że przyjmowanie wyciągu z bergamotki skutkowało poprawą funkcji śródbłonka naczyń i poprawą erekcji o ok. 6 punktów w 30 punktowej skali1.
Komu szczególnie zalecane są preparaty z bergamotką?
Produkty z bergamotką mogą stanowić dobre rozwiązanie dla osób1:
- chcących dbać o prawidłowy poziom cholesterolu,
- z zespołem metabolicznym i zaburzeniami gospodarki węglowodanowej pod postacią nieprawidłowej glikemii na czczo lub nieprawidłowej tolerancji glukozy,
- ze stłuszczeniem wątroby w przebiegu zespołu metabolicznego,
- z niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym, u których stężenie LDL-C jest podwyższone o 20-40%, gdy nie ma potrzeby stosowania intensywnego leczenia,
- będących we wczesnej fazie terapii zaburzeń lipidowych, kiedy zalecana jest przede wszystkim zmiana stylu życia,
- nie wyrażających zgody na leczenie statynami czy nietolerujących statyn,
- u których pomimo nadal zbyt wysokiego poziomu cholesterolu nie można zwiększyć dawki statyn,
- z cukrzycą typu 2 i zaburzeniami erekcji.
Co ważne, w badaniach nie odnotowano żadnych lub bardzo niewielkie działania niepożądane ekstraktu z bergamotki, co potwierdza jej korzystny profil bezpieczeństwa. Produkty z bergamotką są bezpieczne pod warunkiem zachowania wysokiej jakości produkcji1.
LipiForma Bergamia, 30 kapsułek– suplemet diety z wyciągiem z owoców citrus bergamia, monakoliną K, koenzymem Q10, wyciągiem z czosnku
- Barylski M. et al., Stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące miejsca standaryzowanej kompozycji polifenoli z bergamoty w terapii dyslipidemii oraz jej innego potencjalnego zastosowania w praktyce klinicznej, Folia Cardiologica 2018; 13, 3: 222–235
- Banach M. et al., WYTYCZNE PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT DIAGNOSTYKI I LECZENIA ZABURZEŃ LIPIDOWYCH W POLSCE 2021, LEKARZ POZ 4/2021
- Sieradzki J. et al., Zespół metaboliczny, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.5., dostęp 13.05.2022