Liczne doniesienia naukowe wskazują, że mikroflora jelit to potencjalnie istotny element m.in. w kształtowaniu się i działaniu układu immunologicznego. W związku z tym pojawiło się wiele teorii, a w konsekwencji terapii, które mają pomóc także osobom z alergiami. W jaki sposób jelita łączą się z tematem alergii?
Czy alergia zaczyna się od jelit?
Jakiś czas temu popularny producent jogurtów używał w swojej reklamie hasła „odporność z brzucha”. Czy można uznać je wyłącznie za chwyt reklamowy? W jaki sposób jogurt, który zawiera probiotyczne bakterie, może wpływać na działanie układu immunologicznego?
Jelita a odporność
Popularne ostatnio stwierdzenie, że 70 proc. odporności pochodzi z jelit ma swoje silne uzasadnienie. Chodzi tu przede wszystkim o GALT, czyli tkankę limfatyczną związaną ze śluzówkami przewodu pokarmowego. Zapewnia ona silną miejscową ochronę błony śluzowej. Jest integralnym elementem systemowego układu odpornościowego związanego z błonami śluzowymi, tzw. MALT, i stanowi łącznik między wszystkimi śluzówkami organizmu.
Upraszczając: to właśnie w jelitach zachodzi najwięcej procesów związanych z tzw. obroną śluzówkową, a bytująca w nich mikroflora ma bezpośredni wypływ na kształtowanie się i działanie układu immunologicznego. Dlaczego jest tak ważna?
Gdzie zaczyna się alergia pokarmowa?
Pierwszymi trenerami dla układu immunologicznego jest właśnie mikroflora jelit. Zwróćmy uwagę, że nasze dobre bakterie jelitowe są tolerowane przez organizm, czyli nie powodują powstawania odpowiedzi immunologicznej. Tymczasem, gdy do organizmu dostaje się patogen, np. bakteria chorobotwórcza, taki proces natychmiast jest uruchamiany. Co więcej, bakterie jelitowe biorą aktywny udział w prawidłowym przebiegu tej reakcji.
Nadal jednak pozostaje pytanie jak ma się to do alergii? Aby to zrozumieć trzeba wiedzieć, że każda alergia pokarmowa jest związana z nieprawidłowym działaniem układu immunologicznego. Bakterie jelitowe odpowiedzialne są między innymi za aktywację tych limfocytów (komórek układu odpornościowego), które dbają o zachowanie równowagi cytokinowej w organizmie. Jej brak jest przyczyną między innymi chorób autoimmunologicznych i alergii.
Zadbaj o mikroflorę jelit
Opisany mechanizm to zaledwie bardzo uproszczona wersja malutkiego wycinka działania układu immunologicznego. Można podsumować związek jelit i układu odpornościowego jako jeden (ale nie jedyny) element, który znacząco wpływa na nasz stan zdrowia. Na szczęście mamy dość duży wpływ na nasze jelita i mikroflorę.
Odpowiednia dieta bogata w skrobię oporną oraz rozważne wsparcie probiotykami to dwa pierwsze kroki do tego, aby przywrócić równowagę cytokinową i pomóc sobie w walce z alergią.
Nieszczelne jelito a alergia
Z tematem jelit i alergii wiąże się też kilka kontrowersji. Dotyczą one przede wszystkim tematu wpływu nieszczelności jelit na rozwój alergii IgG-zależnej, czyli opóźnionej. Pojawia się coraz więcej publikacji, które wskazują przesiąkliwość jelit za jeden z czynników wywołujących przewlekły stan zapalny. Jednak nadal w oficjalnych stanowiskach alergologów temat alergii opóźnionych i związanych z nią dolegliwości pozostaje zagadnieniem z dziedziny bardziej medycyny alternatywnej niż akademickiej. Powodem jest ciągle zbyt mała liczba badań, która mogłaby jednoznacznie potwierdzić istnienie alergii IgG-zależnych.
Z podobnych powodów nadal nie ma konkretnych zaleceń dotyczących np. probiotykoterapii, która mogłaby pomagać w walce z alergią. Doświadczenia pacjentów i lekarzy, którzy zalecają między innymi dietę eliminacyjną czy probiotykoterapię opartą na badaniach na nadwrażliwości pokarmowe, to nadal za mało, aby uznać te działania za złoty standard. Warto jednak wykorzystać wiedzę, którą mamy już na tym etapie i wprowadzić kilka zmian żywieniowych oraz probiotyki.
