Szczepienie WZW B – schemat szczepienia dzieci i dorosłych

Zgodnie z aktualnym kalendarzem szczepień każde dziecko jest obowiązkowo szczepione przeciwko WZW typu B. Szczepienie powinny przejść również osoby przed zabiegami chirurgicznymi czy stomatologicznymi. Przyjęcie pełnego cyklu szczepień zapewnia długotrwałą odporność przed zakażeniem. Często wystarczy oznaczyć poziom przeciwciał w organizmie. Jeśli jest prawidłowy, nie ma potrzeby przyjmowania dawek przypominających.

Objawy WZW typu B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B, czyli WZW typu B, to bardzo rozpowszechniony wirus powodujący ostre lub przewlekłe zakażenie. Zarazić się można przez kontakt z krwią zakażonej osoby, niejałowy sprzęt medyczny (igły, narzędzia chirurgiczne), współużywanie sprzętu do przyjmowania narkotyków. Do zakażenia potrzeba 100 razy mniej krwi niż do zakażenia wirusem HIV.

Czasami zakażenie WZW B przechodzi bezobjawowo. Jednak u przeszło połowy zakażonych rozwijają się objawy ostre w postaci:

• osłabienia,
• złego samopoczucia,
• utraty apetytu,
• zażółcenia skóry i białek oczu.

Z czasem zakażenie może przejść w postać przewlekłą, prowadzącą do marskości wątroby, a nawet raka wątrobowokomórkowego.

Szczepionka na WZW typu B – charakterystyka

Szczepionki przeciwko WZW typu B dostępne w Polsce są szczepionkami nieżywymi. Zawierają jedynie niewielką cząsteczkę oczyszczonego białka powierzchniowego wirusa. Białko to określane jest jako antygen powierzchniowy wirusa (czyli element rozpoznawany przez układ odpornościowy człowieka), w skrócie HBs. Szczepionka przygotowywana jest poprzez specjalne metody inżynierii genetycznej. Skład szczepionki powoduje, że nie wywołuje zakażenia, ale skutecznie stymuluje układ odpornościowy człowieka.

Szczepionka przeciwko WZW B może być szczepionką pojedynczą, zawierającą wyłącznie antygen HBs. Można również stosować szczepionki łączone przeciwko WZW typu A oraz typu B. Aktualnie u dzieci stosuje się przede wszystkim szczepionki skojarzone, czyli zawierające kilka szczepów różnych patogenów, a mianowicie szczepionki  określane jako 6 w 1 (ich nazwa to Infarix hexa) przeciwko WZW typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio i Haemophilus influenzae. Nazwy szczepionek wyłącznie przeciwko WZW B to Engerix B, Euvax B, HBvaxPRO, Hepavax-Gene.

Schemat szczepienia na WZW B

U zdrowych osób schemat szczepienia obejmuje 3 dawki w czasie 0 – 1 – 6 miesięcy. Taki schemat oznacza, że druga dawka szczepienia jest podawana w odstępie co najmniej 1 miesiąca, a trzecia dawka po 6 miesiącach od dawki początkowej. Oczywiście u dzieci szczepionych szczepionką skojarzoną 6 w 1 tych dawek może być więcej. Czasami stosuje się schemat przyspieszony w postaci 0 – 7 – 21 dni i jedną dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach lub 0 – 1 – 2 miesiące i dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach. U dzieci z niską masą urodzeniową stosuje się czterodawkowy schemat obejmujący 0 – 1 – 2 – 12 miesięcy.

Dawki przypominające są konieczne w sytuacji, kiedy po szczepieniu nie uzyskano odpowiedniego poziomu przeciwciał. Taka sytuacja może wystąpić w momencie, kiedy szczepiona jest osoba obciążona licznymi chorobami przewlekłymi czy zaburzeniem układu odpornościowego.

Sprawdź: Suplementy diety na odporność

Kiedy podaje się pierwszą dawkę szczepionki WZW typu B?

Pierwszą dawkę szczepienia podaje się w ciągu 24 godzin po urodzeniu. Nie ma żadnych podstaw do tego, by odwlekać szczepienie. Należy pamiętać, że noworodek jest narażony już od pierwszych godzin na wszelkie patogeny.

Szczepić można zarówno noworodki urodzone w terminie, jak i dzieci urodzone przedwcześnie. Jednak u dzieci poniżej 2000 g należy zastosować schemat czterodawkowy.

Czy szczepienie WZW typu B jest skuteczne?

Szczepionka przeciwko WZW typu B jest zdecydowanie skuteczna. Około 96 proc. szczepionych noworodków, niemowląt, dzieci i młodych dorosłych nie ulega zakażeniu. U dorosłych szczepionych ten odsetek wynosi około 90 proc. Jeśli osoba nie choruje, prawdopodobnie nie musi być ponownie szczepiona przed operacją ani żadnym zabiegiem wiążącym się z ryzykiem zakażenia WZW typu B. Zaleca się sprawdzenie poziomu przeciwciał anty-HBs, szczególnie jeśli od ostatniej dawki szczepienia minęło przynajmniej 10 lat. Należy pamiętać, że szczepienie chroni wyłącznie przed zakażeniem typu B. W środowisku występują również typy C, D, E czy A. Poniekąd szczepionka na WZW B chroni przed zakażeniem wirusem typu D, ponieważ ten typ może rozwinąć się wyłącznie u osób zakażonych typem B.

Obniżona skuteczność szczepionki występuje wyłącznie w określonych grupach chorych, do których należą:

• osoby zakażone wirusem HIV,
• osoby z przewlekłym zapaleniem wątroby,
• osoby z przewlekłą niewydolnością nerek,
• chorzy na cukrzycę,
• osoby starsze,
• osoby otyłe,
• palacze tytoniu.

Szczepienie WZW typu B – skutki uboczne

Szczepionka przeciwko WZW typu B jest bezpieczna i nie wywołuje skutków ubocznych ani powikłań. Dziecko po szczepieniu może być płaczliwe, mieć stan podgorączkowy, zaczerwienienie czy obrzęk w miejscu wkłucia. Jednak takie nieznaczne objawy utrzymują się maksymalnie dobę po szczepieniu.

Tego typu skutki uboczne można złagodzić, podając dziecku paracetamol o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Najczęściej jednak dzieci nie prezentują żadnych objawów po szczepieniu. U dorosłych zdarzają się po szczepieniu objawy grypopodobne. Jednak one również szybko ustępują.