Samobadanie jąder jest bardzo ważnym działaniem profilaktycznym, którego celem jest jak najszybsze zdiagnozowanie nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu męskich jąder. Jednym z najpoważniejszych schorzeń dotykających jądra są nowotwory złośliwe. Na szczęście samobadanie jąder pozwala na wczesną diagnostykę i szybkie wyleczenie. Jak badać jądra? Co powinno nas zaniepokoić? A co jest czymś zupełnie normalnym?
Samobadanie jąder. Jak badać jądra i dlaczego jest to ważne?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Samobadanie jąder a rak jądra
Nowotwory złośliwe jąder nie są częstym schorzeniem, bo stanowią zaledwie 0,5–1,5% wszystkich nowotworów złośliwych, które dotykają młodych mężczyzn (w wieku 20-45 lat). Szczyt zachorowań na raka jąder dotyczy grupy wiekowej między 20. a 40. rokiem życia. Co więcej, wykrycie nowotworu na wczesnym etapie daje 100% gwarancję wyleczenia. Problemem jest jednak jego diagnostyka, bo głównym objawem jest bezbolesne, często niewidoczne, powiększenie się jądra. To głównie dlatego tak dużą wagę przykłada się do samobadania jąder i akcji edukacyjnych skierowanych do młodych mężczyzn.
>> Ból jądra - na jakie choroby może wskazywać?
Samobadanie jąder - jaki jest poziom wiedzy?
Niestety poziom wiedzy o raku i samobadaniu jąder jest wśród młodych mężczyzn nadal bardzo niski. Wydaje się konieczne, by podjąć działania profilaktyczno-edukacyjne w ramach promocji profilaktyki raka jądra wśród chłopców i mężczyzn szkół średnich. Z badań wynika bowiem, że o samobadaniu słyszało 40% mężczyzn, z czego tylko 13% deklarowało znajomość techniki badania (patrz biliografia). Co gorsza, zaledwie 16% mężczyzn kiedykolwiek przeprowadzało samobadanie. Starsi mężczyźni, po 60. roku życia z kolei częściej deklarowali znajomość techniki samobadania.
Jakie są pierwsze objawy raka jądra?
Pierwszym i najczęstszym objawem nowotworu jądra jest jego powiększenie. Jądro powiększa się często niezauważenie. Z czasem mężczyźni mają wrażenie, że jedno z jąder jest cięższe i twardsze. Dochodzą również objawy stanu zapalnego: tkliwość, podniesienie temperatury, bolesność, zaczerwienienie moszny. Wielu panów narzeka na stałe pobolewanie i dyskomfort odczuwany w obrębie jądra. Bardzo charakterystycznym, ale rzadkim na początkowym stadium objawem jest powiększenie i tkliwość piersi u mężczyzn, tzw. ginekomastia.
>> Środki na potencję i libido
Jakie są czynniki ryzyka nowotworu jądra?
Rak jądra częściej pojawia się u młodych mężczyzn (20-45 lat), którzy cierpieli na:
- raka jądra na drugim jądrze – przebyty rak jądra zwiększa ryzyko rozwoju raka drugiego jądra;
- zespół Klinefeltera – chorobę genetyczną objawiającą się ponadprzeciętnym wzrostem, kobiecą sylwetką, skąpym owłosieniem na twarzy, małymi jądrami i zbyt długimi kończynami;
- wnętrostwo – nieprawidłowe położenie jąder, wynikające z nieprawidłowego zstępowania jąder z jamy brzusznej do moszny. U niektórych chłopców jądra znajdują się w jamie brzusznej, a często w kanale pachwinowym, co wpływa na bezpłodność z powodu zbyt wysokiej temperatury w jamie brzusznej.
Jak badać jądra?
By wcześnie rozpoznać i zacząć leczyć ewentualny nowotwór jądra, powinno się je regularnie, co miesiąc, badać. W sytuacji, gdy podczas samobadania pojawi się coś niepokojącego, należy niezwłocznie skorzystać z konsultacji lekarza urologa. Wykona on z pewnością badanie ultrasonograficzne - USG jąder.
Badając jądra, należy mieć na uwadze, że prawe jądro jest zawsze nieco większe od lewego, a wyczuwalne zgrubienie w szczytowej części jądra - to najądrze. Czasami może ono boleć przy ucisku.
Jeśli jednak wyczujesz jakiekolwiek zgrubienie lub guzek na powierzchni jądra albo dostrzeżesz je gołym okiem, skontaktuj się z lekarzem. Zaniepokoić powinny również zmiany w wielkości jądra, jego bolesność przy niewielkim dotyku, a także codzienny dyskomfort w kroczu.
Jak samemu prawidłowo zbadać jądra?
Jądra najlepiej badać po kąpieli lub ciepłym prysznicu. W pierwszym etapie należy przetaczać jądro ostrożnie między kciukiem a palcem wskazującym, poszukując pod skórą jakiegokolwiek zgrubienia i grudek. Badając jądro, warto zwrócić uwagę, czy nie zmieniło ono wyglądu, czy nie powiększyło się i czy skóra nie jest zbyt napięta albo chropowata.
>> Nowotwory kobiece – rodzaje, kalendarz badań. Profilaktyka raka piersi, jajnika, szyjki macicy
Jak wygląda zdrowe jądro?
Zdrowe jądro jest miękkie i gładkie, nieprawidłowe: twarde i chropowate. Jak wspomniano, na tylnej ścianie wyczuwalne będą twarde zgrubienia połączone z jądrem, czyli najądrza i nasieniowód.
>> Ból brzucha z lewej strony, ból żołądka, ból brzucha z prawej strony. Co oznacza?
1. Magdalena Baran et al., Young men`s knowledge on testicular cancer , Problemy Pielęgniarstwa 2014; 22 (1): 1–5.
