Drżenie rąk – jakie ma przyczyny, czy pomoże lek bez recepty?

Drżenie rąk może się pojawić po męczącym treningu, ale może także być objawem chorób neurologicznych, zaburzeń metabolicznych, zatrucia alkoholem lub lekami. Występuje także przy niedoborze witamin z grupy B, magnezu, potasu, wapnia.

Drżenie rąk to częste zaburzenie ruchowe przede wszystkim seniorów, ale zdarza się również u ludzi młodych, a nawet u dzieci.Powtarzające się epizody drżenia lub drżenie towarzyszące pacjentowi przez większość czasu zawsze powinny niepokoić i motywować do szukania pomocy medycznej.  

Drżenie rąk – przyczyny  

• Drżenie spoczynkowe – występuje w rozluźnionej, podpartej części ciała, np. w dłoniach opartych na stole, gdy kończyny nie muszą przeciwstawiać się sile grawitacji. W większości przypadków drżenie spoczynkowe jest rytmiczne i  symetryczne w obu rękach (drżenie prawej ręki i drżenie lewej ręki). Często rozpoznawaną przyczyną drżenia spoczynkowego jest choroba Parkinsona.  

• Drżenie zamiarowe – mimowolne, nierytmiczne drżenie pojawiające się w momencie zbliżania kończyny górnej do celu. Ten rodzaj drżenia może okazać się objawem stwardnienia rozsianego, choroby Wilsona, guza mózgu, dystonii, zatruć toksynami (np. alkoholem), a także wczesnym objawem udaru niedokrwiennego i krwotocznego.  

• Drżenie statyczne – gdy kończyna unosi się do góry i stawia opór grawitacji. Często spotykane jest po wyczerpujących treningach, ale też jako działanie uboczne niektórych leków oraz reakcja po odstawieniu alkoholu.  

• Drżenie posturalne – pojawia się podczas utrzymywania pozycji, która musi przeciwstawiać się sile grawitacji, czyli np. utrzymywaniu w powietrzu wyciągniętych przed siebie wyprostowanych rąk. Może być związane z chorobą Parkinsona, nadużywaniem alkoholu lub leków lub być objawem drżenia samoistnego. Może być również wynikiem naturalnego starzenia się organizmu. 

• Drżenie izometryczne – podczas wykonywania skurczów mięśniowych bez ruchu, czyli w sytuacji, gdy mięśnie są napięte, ale nie zmieniają swojej długości (np. silne zaciskanie pięści). Może mieć różne podłoże, takie jak starzenie się organizmu, choroby neurologiczne lub być objawem drżenia samoistnego. 

• Drżenie mieszane – łączy różne typy drżenia występującego w ruchu i spoczynku, może pojawiać się np. w przebiegu cukrzycy, choroby Wilsona lub mieć tło psychogenne.  

• Zdarza się również, że przyczyny drżenia rąk pozostają nieznane.  

>> Choroba Parkinsona – objawy, przyczyny, leczenie

Samoistne drżenie rąk  

Drżenie samoistne jest tym występującym najczęściej, ale przyczyna i dokładny patomechanizm tego zaburzenia wciąż pozostają nieznane. Samoistne drżenie rąk przeważa u osób starszych i zazwyczaj obejmuje ręce i przedramiona, a czasami również głowę, w tym język i struny głosowe (ruchy głowy określane są jako poziome lub pionowe). U części pacjentów samoistne drżenie rąk może być łagodne i niepostępujące, u innych postępuje powoli i początkowo obejmuje jedną stronę ciała, a po kilku latach występuje już symetrycznie. Może nasilać się pod wpływem emocji, gorączki, wyczerpania fizycznego lub niskiego poziomu cukru we krwi. Drżenie samoistne bywa mylone z chorobą Parkinsona. 

Drżenie rąk a nerwica i inne problemy psychiczne 

Tzw. drżenie psychogenne związane jest wyłącznie z czynnikami psychologicznymi, takimi jak stres, nerwica, lęki, depresja, konflikty emocjonalne lub traumatyczne wydarzenia. Drżenie psychogenne charakteryzuje gwałtowny początek, często następujący tuż po stresującym wydarzeniu życiowym lub w kontekście istniejących zaburzeń psychicznych oraz nagła remisja.  

Drżenie rąk w stresie lub po treningu 

Łagodne drżenie rąk może być naturalną reakcją organizmu na silny stres lub zmęczenie, a także wynikać z nadmiernego obciążenia mięśni podczas intensywnego wysiłku fizycznego lub po zakończeniu aktywności fizycznej. To tzw. drżenie fizjologiczne, może być drżeniem spoczynkowym lub ruchowym. Nasilają je używki (kofeina, nikotyna, kokaina, alkohol) i niektóre leki (np. psychotropowe, przeciwpadaczkowe, przeciwastmatyczne i immunosupresyjne). Jeśli drżenie ustępuje po ustaniu działania czynników wywołujących, zazwyczaj nie wymaga dalszej diagnostyki.   

>> Nerwica – przyczyny, rodzaje i objawy różnych rodzajów nerwic (zaburzeń lękowych)

Drżenie rąk u dziecka 

Drżenie rąk czy główki u małych dzieci może wynikać z niedojrzałości układu nerwowego i silnych emocji, ale też stanowić objaw poważnych schorzeń genetycznych i innych chorób, takich jak: 

• zanik mięśni kręgosłupa,  

• choroby mitochondrialne,  

• choroba Huntingtona,  

• zespół łamliwego chromosomu X.  

Przyczyną drżenia rąk u dzieci mogą być też niedobory pokarmowe (np. witaminy B12), wodogłowie, zatrucia metalami ciężkimi czy guzy mózgu. Drżenie rąk dzieci trzeba w trybie pilnym konsultować z neurologiem dziecięcym.  

>> Niedobór żelaza – jakie są jego objawy, co jeść, by uzupełnić niedobory

Jak uspokoić drżenie rąk? 

Wszystkie typy drżenia rąk i innych części ciała wymagają przede wszystkim diagnostyki ukierunkowanej na wyszukiwanie podłoża problemu, gdyż leczenie lub  łagodzenie tego objawu odbywa się poprzez leczenie choroby podstawowej. Leki na drżenie rąk stosowane przy drżeniu samoistnym to przede wszystkim propranolol i inne preparaty blokujące receptory adrenergiczne b oraz prymidon. Jeśli farmakoterapia zawodzi, a drżenie rąk uniemożliwia pacjentowi normalne funkcjonowanie, w niektórych przypadkach rozważa się zabieg neurochirurgiczny polegający na uszkodzeniu lub stymulacji ściśle określonych części mózgu. Przeprowadzano również próby leczenia drżenia samoistnego za pomocą miejscowych wstrzyknięć preparatów toksyny botulinowej.