Grzyby lecznicze – wykorzystanie w medycynie, mykoterapia

W dalekowschodniej medycynie ludowej grzyby są wykorzystywane od lat. Za szczególne cenne uznawane są tzw. grzyby witalne, których jest ponad 100 rodzajów.

Grzyby witalne – rodzaje

Najpopularniejsze rodzaje grzybów stosowanych w terapii naturalnej i wywodzące się z medycyny naturalnej to: 

• reishi (lakownica lśniąca), gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych. Jest to grzyb nazywany w Chinach grzybem nieśmiertelności. Do jego głównych działań zaliczane jest przeciwdziałanie procesom starzenia się organizmu, a także działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, regulujące ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu w organizmie. W jego składzie znajdują się tri-terpeny i β-glukan. Te grzyby wykazują także działanie przeciwnowotworowe;

• shiitake (twardziak jadalny) – te grzyby zawierają w sobie witaminę D oraz witaminy z grupy B, zwłaszcza niacynę, co pozytywnie wpływa na pracę układu nerwowego. Dodatkowo znajdziemy w nich lentinan, substancję, która stymuluje odporność, pomaga w terapii nowotworowej i w leczeniu zarażonych wirusem HIV. Shiitake regulują poziom cukru we krwi, a także pomagają w normalizacji poziomu cholesterolu, wpływają też pozytywnie na pracę układu pokarmowego dzięki dużej zawartości błonnika pokarmowego;

• maitake (żagwica listkowata) – jest to grzyb ceniony zwłaszcza za swoje właściwości wspierające pracę wątroby (normalizuje poziom trójglicerydów we krwi), a także wspierające pracę układu odpornościowego. Jest wykorzystywany jako leczenie wspomagające pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem. Uważa się, że grzyb ten redukuje odkładanie się tkanki tłuszczowej w organizmie oraz wykazuje działanie antynowotworowe; 

• chaga lub czaga, czyli błyskoporek podkorowy to grzyb pomagający w leczeniu zaburzeń żołądkowych, a także obniżający ciśnienie krwi oraz poziom złego cholesterolu. Do jego właściwości zalicza się także działanie przeciwcukrzycowe i przeciwnowotworowe. Jest on często wykorzystywany jako składnik preparatów do pielęgnacji skóry; 

• Grzyby rodzaju cordyceps (maczużnik) są stosunkowo rzadko spotykane w przyrodzie – występują głównie na Wyżynie Tybetańskiej. Świetnie wspierają odporność, a także stymulują obronę organizmu przed pasożytami oraz stresem. Wspomagają pracę nerek i są stosowane w przypadku ich niewydolności lub zapalenia;

• soplówka jeżowata, inaczej lwia grzywa, czyli z ang. lion's mane, zawiera substancję o nazwie psylocybina, która może wspierać leczenie depresji, poza tym grzyb ten jest polecany osobom z problemami ze strony układu nerwowego. Do innych jego właściwości należą działanie antynowotworowe oraz wspierające pracę układu odpornościowego; 

• yun zhi, czyli wrośniak różnobarwny, zawiera polisacharydy PSP i PSK połączone z białkiem, przez co jest bardzo silnym immunostymulantem. Używa się go jako wsparcie terapii przeciwnowotworowej, ponieważ niweluje skutki radio- i chemioterapii. Poza tym świetnie sprawdza się w trakcie infekcji wirusowych i bakteryjnych, zwalczając ich skutki. 

Grzyby witalne są klasyfikowane jako adaptogeny, a to oznacza, że zwiększają odporność na stres. Poza tym zastosowanie grzybów witalnych może obejmować profilaktykę depresji, cukrzycy i nadciśnienia tętniczego, a także dzięki zawartości błonnika pokarmowego – przyczyniać się do prawidłowej pracy układu pokarmowego.

Zdrowe nie tylko grzyby witalne

Badania naukowe potwierdzają działanie antynowotworowe niektórych grzybów witalnych – jednak także i w grzybach występujących w Polsce można znaleźć podobne substancje, które zwalczają lub zapobiegają rozwojowi nowotworów – ekstrakt z borowika był testowany na myszach, jako preparat przeciwko groźnym komórkom mięsaka z pozytywnym skutkiem. 

>> Czy grzyby leśne są zdrowe?

Właściwości zdrowotne grzybów

Grzyby w medycynie konwencjonalnej uważane są raczej za dodatek do leczenia, jego wspomaganie. Jednak aktualne badania naukowe potwierdzają prozdrowotne właściwości grzybów.

• W zależności od rodzaju grzyba znajdziemy w nich różne ilości witamin z grupy B, korzystnie wpływające na pracę układu nerwowego, a także minerałów, takich jak cynk, żelazo, fosfor czy magnez – mają one pozytywny wpływ na układ odpornościowy. Grzyby dostarczają także witaminy D – można spróbować suplementów diety w postaci wyciągów z grzybów lub suszonych grzybów jako element terapii wspierającej prawidłowe funkcjonowanie organizmu. 
• Znajdziemy w nich też duże ilości białka, stosunkowo niewiele tłuszczów, przez co pomagają aktywnie regulować poziom cholesterolu w organizmie.  
• Grzyby niewątpliwie wspierają odporność organizmu – zawierają beta-glukany pomocne w zwalczaniu stanów zapalnych i stymulujące układ odpornościowy.
• Dzięki dużej zawartości antyoksydantów opóźniają procesy starzenia i mogą wykazywać działanie antynowotworowe. Niektóre grzyby mogą być pomocne w leczeniu nowotworów piersi związanych z zaburzeniami równowagi hormonalnej (tzw. nowotwory hormonozależne). Wynika to z faktu, że blokują enzym aromatazy, który wytwarza estrogen. W grzybach znajdują się także lektyny, które mogą identyfikować, zapobiegać wzrostowi i podziałowi komórek rakowych.
• Do właściwości zdrowotnych grzybów zaliczamy także wspomaganie pracy mózgu, utrzymywanie równowagi hormonalnej organizmu, regulację poziomu cukru we krwi, poprawę wyników sportowych.
• Grzyby cenione są także za swoje właściwości antyalergiczne.

Mykoterapia – czy warto jej spróbować? 

Mykoterapia czy fungoterapia, czyli lecznicze zastosowanie grzybów, może być wypróbowane, ale za porozumieniem z lekarzem lub dietetykiem. Grzybów nie należy wykorzystywać do leczenia zamiast leków, mogą za to być elementem wspierającym terapię. Pamiętajmy też, że nie każdy może grzyby spożywać. Z diety powinny wykluczyć ją przede wszystkim kobiety karmiące piersią oraz w ciąży. Należy zawsze stosować się do zaleceń producenta i nie przekraczać dziennej zalecanej porcji. Przed włączeniem grzybów diety warto skonsultować się z lekarzem – czasami mogą występować przeciwwskazania do ich stosowania.  

>> Zatrucie grzybami – objawy i pierwsza pomoc