Gojnik znany również jako szałwia libańska lub herbata górska to roślina lecznicza od wieków niezwykle popularne w rejonach Morza Śródziemnego, półwyspu Bałkańskiego oraz Bliskiego Wschodu. Gojnik wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, stąd jest stosowany wspomagająco w leczeniu różnych dolegliwości, na poprawę nastroju oraz zwiększenie sił witalnych. Jakie właściwości ma gojnik? Jak go stosować?
Gojnik (szałwia libańska) – właściwości, zastosowanie. Jak parzyć ziele gojnika?
Gojnik to niewielka roślina posiadająca najczęściej żółte kwiaty (występują również odmiany z białymi lub purpurowymi kwiatami) oraz podłużne liście, które są pokryte drobnymi włoskami. To właśnie w kwiatostanach gojnika znajduje się najwięcej substancji o właściwościach prozdrowotnych. W starożytności ziele gojnika było wykorzystywane przez żołnierzy jako środek wspomagający gojenie się ran.
Gojnik jest źródłem wielu składników mineralnych – żelaza, magnezu, potasu, cynku, miedzi, sodu oraz kobaltu. Dodatkowo ziele zawiera antyoksydanty neutralizujące wolne rodniki, flawonoidy, taniny oraz olejki eteryczne. W związku z tym ziele gojnika wykazuje wiele cennych właściwości prozdrowotnych.
Właściwości gojnika
Gojnikowi przypisuje się szereg właściwości korzystnych dla zdrowia:
- działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo,
- opóźnia procesy starzenia się organizmu, niweluje powstawanie wolnych rodników,
- wzmacnia układ odpornościowy,
- korzystnie wpływa na układ oddechowy,
- wspiera układ krążenia, reguluje ciśnienie krwi oraz zapobiega niedokrwistości,
- wspomaga układ moczowy,
- łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
- zmniejsza uczucie zmęczenia oraz wzmacnia siły witalne i dodaje energii,
- reguluje poziom serotoniny oraz dopaminy, dzięki czemu poprawia samopoczucie, łagodzi zaburzenia nastroju i działa uspakajająco.
Gojnik – zastosowanie. Kiedy sięgnąć po herbatę górską?
Napar z szałwii libańskiej rekomendowany jest jako naturalny środek wzmacniający układ immunologiczny, w związku z tym warto go pić w okresie jesienno-zimowym oraz w stanach obniżonej odporności. Dodatkowo polecany jest dla osób przeziębionych i zakatarzonych – pozytywnie wpływa na układ oddechowy, działa przeciwkaszlowo, wzmacnia organizm oraz przyśpiesza proces leczenia.
Gojnik również łagodzi schorzenia układu pokarmowego oraz oczyszcza organizm z toksyn. Herbata górska polecana jest przy problemach pokarmowych, jak biegunka, nudności, wymioty lub zaparcia. W przypadku dolegliwości trawiennych najlepiej wypić herbatę górską przed posiłkiem.
Herbata górska wzmacnia układ krążenia oraz reguluje ciśnienie krwi. Napar ze względu na wysoką zawartość żelaza może być stosowany pomocniczo w przypadku niedokrwistości. Co więcej, systematyczne picie naparu z gojnika zmniejsza uczucie zmęczenie oraz dodaje witalności i energii. Dzięki zawartości antyoksydantów opóźnia procesy starzenia się organizmu.
Herbata z gojnika. Jak przygotować napar z gojnika?
Napar to najbardziej popularna forma stosowania gojnika. Aby zachować jego cenne właściwości prozdrowotne należy wybierać zasuszone ziele w całości oraz odpowiednio je zaparzyć.
Aby przygotować napar z gojnika, należy 1 dużą łyżkę suszu zalać wrzątkiem (około 250 ml wody) i parzyć pod przykryciem około 5-10 minut. Tak przygotowaną herbatkę można pić samą albo posłodzić miodem lub podawać z cytryną i miętą. Smak herbaty z szałwii libańskiej jest orzeźwiający, łagodny, o przyjemnym ziołowym posmaku.
Z suszu gojnika można również przygotować odwar, czyli jedną łyżkę ziela należy zalać wodą (około 250 ml wody), a następnie doprowadzić do wrzenia i gotować przez koło 3 minuty. Odwar można pić gorący, podobnie jak napar, lub przestudzony.
Herbatki sporządzone z gojnika można spożywać codziennie w ilości maksymalnie trzech szklanek na dobę. Aby zauważyć dobroczynne działanie szałwii libańskiej należy pić ją systematycznie.
Gojnik stosowany również w kosmetyce
Dobroczynne działanie gojnika docenił również przemysł kosmetyczny, który wykorzystuje to ziele do produkcji kremów do skóry dojrzałej (kosmetyki przeciwstarzeniowe), szamponów oraz perfum (ze względu na zawartość olejków eterycznych). Dodatkowo dzięki właściwościom antybakteryjnym, napary z szałwii libańskiej mogą stosować osoby borykające się z problemem trądziku.
Przeciwwskazania stosowanie naparu z gojnika
Z prozdrowotnych właściwości herbatki z gojnika może korzystać każdy. Jednak należy mieć na uwadze, że napar z gojnika nie został przebadany pod kątem jego wpływu na kobiety w ciąży lub rozwijający się płód. W związku z tym herbaty ziołowe powinny być stosowane ostrożnie przez kobiety w ciąży. Z prozdrowotnych właściwości szałwii libańskiej mogą korzystać również diabetycy. Ziele nie zawiera cukru ani innych składników niekorzystnie wpływających na poziom glukozy we krwi.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące Gojnika
Ziele gojnika jest rzadko uprawiane w Polsce, ponieważ wykazuje ono wysoką wrażliwość na niskie temperatury. Niemniej jednak uprawy można spotkać na rodzimych polach. Zdecydowanie częściej gojnik występuje m.in. w basenie Morza Śródziemnego, gdzie średnie temperatury są znacznie wyższe i raczej nie występują długie sezony chłodów. Współcześnie uprawy ziela można spotkać głównie w Grecji, Albanii, Turcji, a także Macedonii.
Herbatę zawierającą gojnik można pić nawet codziennie ze względu na delikatne działanie składników aktywnych w niej zawartych. Zaleca się jednak, aby nie przekraczać spożycia 3 filiżanek w ciągu doby. Napary zawierające gojnik wyróżniają się delikatnym smakiem, który nie podrażnia przewodu pokarmowego. Mogą być więc bez obaw stosowane u osób cierpiących na refluks i inne dolegliwości żołądkowe. Herbaty i napary z gojnika można spożywać na gorąco lub na zimno, kiedy latem przynoszą uczucie orzeźwienia, pamiętając o maksymalnej zalecanej dawce do spożycia w ciągu doby.
Herbaty z gojnika powinny być zaparzane podobnie, jak inne napary ziołowe, czyli zalane wodą o temperaturze ok. 95 st. C. Nie należy stosować wrzątku, ponieważ może on zniszczyć znajdujące się w zielu związki aktywne i obniżyć jego skuteczność. Po zalaniu trzeba odczekać kilka minut, aż zawarte w gojniku substancje czynne przenikną do wody. Regularne picie naparów zawierających powyższe ziele zaleca się osobom cierpiącym na choroby przewodu pokarmowego, a także pacjentom zmagającym się ze stanami zapalnymi wątroby.
