Dieta w leczeniu miażdżycy - co jeść, a czego unikać?

Kardiolodzy od lat podkreślają, że zaburzeniom pracy serca i układu krwionośnego można zapobiec poprzez pozytywne zmiany w stylu życia, jak np.: wprowadzenie zdrowej diety, regularny wysiłek fizyczny, rzucenie palenia papierosów i codzienny relaks.

Na miażdżycę chorują częściej mężczyźni niż kobiety, głównie po 35. roku życia. Ryzyko zachorowania zwiększa się u osób palących papierosy, otyłych, alkoholików, u chorych na nadciśnienie lub cukrzycę, u narażonych na stres. Miażdżyca jest przewlekłą chorobą tętnic, w przebiegu której dochodzi do ogniskowego powstawania tzw. złogów (blaszek) miażdżycowych w ścianie naczynia.

- Blaszka miażdżycowa zwęża światło naczynia krwionośnego, ostatecznie całkowicie je zamykając. Powoduje to niekorzystne zmniejszenie dopływu krwi do zaopatrywanych przez zmienioną tętnicę narządów. Czasami może dochodzić do pęknięcia blaszki, powodującego nagłe zamknięcie światła tętnicy. Skutkiem takiego zdarzenia jest np. zawał serca lub udar mózgu - wyjaśnia dr med. Rafał Dankowski na łamach portalu "Świat Zdrowia"

Miażdżyca - czynniki ryzyka

Na rozwój miażdżycy wywiera wpływ wiele czynników, nie zawsze do końca poznanych. Wiadomo, iż bardziej podatni na rozwój choroby są:

• Osoby starsze – wraz z wiekiem dochodzi do rozwoju zmian miażdżycowych,
• mężczyźni,
• osoby, u których w najbliższej rodzinie wystąpiły zachorowania na choroby spowodowane miażdżycą (predyspozycja genetyczna),
• palacze tytoniu,
• osoby z podwyższonym stężeniem cholesterolu całkowitego i LDL we krwi
• osoby z niskim stężeniem cholesterolu HDL
• z podwyższonym ciśnieniem tętniczym
• chorujące na cukrzycę

Miażdżyca - objawy

Miażdżyca przez długi okres może przebiegać bezobjawowo. Jeżeli dochodzi do istotnego zmniejszenia dopływu krwi do poszczególnych narządów, to pojawiają się również objawy. Zaliczamy do nich:

• bóle w klatce piersiowej (miażdżyca naczyń wieńcowych)
• bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, niedowłady i porażenia, zaburzenia mowy (miażdżyca tętnic szyjnych i mózgowych)
• bóle nóg podczas chodzenia (miażdżyca tętnic kończyn dolnych)
• bóle brzucha (miażdżyca tętnic jelit),
• uszkodzenie nerek, podwyższone ciśnienie tętnicze (miażdżyca tętnic nerkowych).

W konsekwencji rozwoju zmian miażdżycowych może dochodzić do następujących powikłań:

• Zawał serca, w niektórych przypadkach powodujący niewydolność serca,
• Tętniak aorty (nieprawidłowe poszerzenie), który może pęknąć,
• Niewydolność nerek,
• Niedokrwienie kończyn dolnych, prowadzące niekiedy do martwicy tkanek, wymagające amputacji kończyny
• Zaburzenia neurologiczne

Profilaktyka miażdżycy

Chcąc zapobiegać rozwojowi miażdżycy należy zwalczać czynniki przyśpieszające jej rozwój. Należy rzucić palenie tytoniu, ponieważ udowodniono, iż dym tytoniowy wywiera siny wpływ na rozwój miażdżycy.

Dieta w miażdżycy

Ważnym elementem zapobiegania jest zdrowe odżywianie się, uwzględniające w codziennej diecie warzywa i owoce. Spożycie tłuszczów zwierzęcych powinno być zmniejszone. Nieocenionym elementem przeciwdziałania rozwojowi choroby jest regularny wysiłek fizyczny, wpływający korzystnie na cały organizm. Należy leczyć choroby przyspieszające rozwój miażdżycy, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzycę oraz hipercholesterolemię.

Cholesterol i serce

Zacznijmy od zbadania poziomu cholesterolu we krwi – całkowitego, „złego” LDL i „dobrego” HDL. Jeżeli wynik przekroczy normę (190 mg/dl cholesterolu całkowitego) oznacza to, że możemy być w grupie ryzyka występowania miażdżycy (ryzyko ocenia lekarz).

W przypadku nadmiaru cholesterolu we krwi, występuje patologiczne zjawisko odkładania się go w ściankach naczyń krwionośnych (miażdżyca). Gdy we krwi krąży zbyt dużo lipoprotein LDL, a zbyt mało HDL, następuje wbudowywanie blaszek miażdżycowych w ściany tętnic, zwiększając ryzyko choroby niedokrwiennej serca.

Powszechnie uznaje się podwyższone stężenie cholesterolu LDL za jeden z modyfikowalnych czynników ryzyka choroby wieńcowej. Wykazano, że można jej zapobiegać stosując zarówno leki obniżające stężenie lipidów, jak i właściwy sposób odżywiania.

Tłuszcze roślinne w diecie antymiażdżycowej

Wprowadzając dietę, która ma na celu obniżenie poziomu cholesterolu warto zwrócić uwagę na tłuszcze, które na co dzień spożywamy. Powinny one dostarczać człowiekowi od 30 do 35% dziennej energii. Jedynie 10% z nich powinny stanowić nasycone kwasy tłuszczowe. Pozostałe zapotrzebowanie powinniśmy uzupełniać spożywając wysokiej jakości tłuszcze roślinne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Znajdziemy je m.in. w oliwie z oliwek, rybach morskich a także wysokiej jakości miękkich margarynach. Obecność tłuszczów w diecie jest niezbędna, ale warto pamiętać, że liczy się ich jakość.

Chorzy na miażdżycę mogą jeść mięso. Należy wybierać chude kawałki i zjadać małe porcje. Dozwolone są ryby, drób bez skórki, należy usuwać widoczny tłuszcz i skórę, gotować na parze, piec, dusić lub grillować. Węglowodany powinny stanowić 60 procent wartości energetycznej diety.

Cukry proste powinny być ograniczone. Należy jeść więcej warzyw i owoców, sięgać po pełnoziarniste produkty zbożowe, wybierać mleko i przetwory mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, a ograniczyć spożywanie cukru, słodyczy i alkoholu.

Powinniśmy także unikać dosalania jedzenia – sól z powodzeniem możemy zastąpić przyprawami i ziołami, które dodadzą potrawom wyjątkowego smaku.