O depresji mówi się obecnie dużo i często. Wszystko po to, by podnosić świadomość, że nie jest to ani nic wstydliwego, ani objaw słabości, tylko choroba, która może się przydarzyć każdemu, niezależnie od sytuacji życiowej. Skutkiem ubocznym tego, że depresja stała się tematem medialnym jest nadużywanie tego terminu. Każdy smutek, zniechęcenie, brak energii i nieprzyjemne emocje zaczynamy nazywać depresją, choć często nie mają z tą chorobą nic wspólnego.
Depresja a obniżony nastrój. Podobieństwa i różnice
Zgodnie z danymi WHO, na świecie na depresję cierpi ponad 350 mln ludzi, z czego w Polsce ok. 1,5 mln. Tym samym jest to najczęściej diagnozowane zaburzenie psychiczne, a liczba pacjentów z depresją z roku na rok rośnie.
Rozpoznanie choroby odbywa się wyłącznie na podstawie opisywanych przez pacjenta objawów (szczegółowy wywiad przeprowadzany przez lekarza), a nie na podstawie badań, które dawałyby jednoznaczną odpowiedź na pytanie o stan zdrowia psychicznego.
>> Tabletki na uspokojenie, herbatki uspokajające, krople na uspokojenie
Jak rozpoznać depresję?
Różnicowania depresji od chwilowego obniżenia nastroju nie ułatwia fakt, że choroba może dawać różne objawy, w zależności czy mamy do czynienia z tzw. depresją biologiczną (endogenną), czy z depresją reaktywną (egzogenną). U podstaw depresji biologicznej leżą zmiany w biochemii mózgu, czyli zaburzenia w produkcji neuroprzekaźników (dopaminy, serotoniny). Ten rodzaj depresji pojawia się bez żadnej przyczyny, trudno ją powiązać z jakimś konkretnym wydarzeniem i najczęściej wymaga farmakoterapii.
Z kolei depresja egzogenna to konsekwencja trudnych, traumatycznych wydarzeń. Najczęściej jesteśmy w stanie wskazać, co jest przyczyną znacznie obniżonego nastroju, a leczenie często koncentruje się na psychoterapii. Leki, jeśli są stosowane, to przez krótki czas.
Tu kupisz: Leki poprawiające nastrój, wyciągi ziołowe, tabletki
Cechą wspólną obydwu rodzajów depresji są: smutek, przygnębienie i brak energii. Dla depresji biologicznej najbardziej charakterystyczne są:
- dobowe wahania nastroju ‒ pacjenci najgorzej czują się rano, mają problemy ze wstaniem z łóżka. W godzinach popołudniowych i wieczornych samopoczucie poprawia się, apetyt i energia do działania są większe.
- bardzo mała reaktywność – nastrój osoby chorej nie zmienia się niezależnie od okoliczności. Nawet radosne i pozytywne wydarzenia nie wpływają na jej samopoczucia.
W przypadku depresji egzogennej reaktywność jest większa – nastrój zmienia się adekwatnie do bieżących wydarzeń,=, jednak nie w takim stopniu jak u osoby zdrowej. Jeden i drugi typ depresji objawia się problemami ze snem. Dla biologicznego podłoża choroby charakterystyczne jest wybudzanie się w środku nocy lub bardzo wcześnie rano.
Przy depresji reaktywnej pacjenci mają problemy z zaśnięciem, często z powodu tzw. gonitwy myśli (trudności z wyciszeniem się, ciągłe przeżywanie i analizowanie trapiących problemów). Nie występuje wczesne budzenie się, wręcz przeciwnie, ponieważ pacjent zasypia późno, rano jest bardzo senny, często nie słyszy budzika, zasypia do pracy.
Dla depresji charakterystyczna są także: utrata radości życia i niezdolność do odczuwania przyjemności (tzw. anhedonia), wycofanie się z dotychczasowych aktywności oraz przewlekłe zmęczenie i brak motywacji do działania. Do tego dochodzić mogą problemy z koncentracją i pamięcią, stany lękowe, obniżona samoocena, poczucie braku sensu życia, samookaleczenia lub myśli samobójcze. Depresja może się też objawiać cieleśnie, np. bólami głowy czy brzucha, nudnościami, zaburzeniami snu lub apetytu. Co równie typowe – większość tych symptomów występuje równocześnie.
Czytaj więcej: Leki antydepresyjne - podział i działanie
Jak odróżnić depresję od chandry?
Nie każdy smutek i przygnębienie oznaczają depresję. W dzisiejszych czasach trochę zapominam o tym, że życie to także trudne emocje, smutne wydarzenia, że napęd do życia fizjologicznie bywa raz większy, a raz mniejszy. O ile depresja to choroby, która wymaga leczenia, o tyle chandra czy obniżony nastrój to stany, które uznać trzeba za normalne. Elementem różnicującym chandrę od depresji jest czas trwania objawów. Aby mówić o depresji, jej symptomy muszą nam towarzyszyć bez przerwy przynajmniej przez dwa tygodnie. Objawy chandry są zdecydowanie krótsze.
Jednak co najbardziej typowe, osoby nie chorujące na depresję, a jedynie przybite czy nadmiernie przemęczone są reaktywne – cieszą się, kiedy przytrafi im się coś pozytywnego, można odwrócić ich myśli od trapiących ich spraw, zagadać, rozweselić. Ponadto chandrze najczęściej nie towarzyszą takie objawy, jak brak apetytu i snu czy bóle somatyczne. Smutek i poczucie przygnębienia często są jedynymi jej objawami.
Objawy depresji biologicznej, depresji reaktywnej i chandry
| Depresja biologiczna | Depresja reaktywna | Chandra, obniżony nastrój |
Przewlekłe przygnębienie i smutek bez wiadomego powodu Dobowe wahania nastroju, najgorsze samopoczucie rano Brak apetytu, utrata masy ciała Wybudzanie się bardzo wcześnie rano Obniżony napęd psychoruchowy – trudności z myśleniem, koncentracją, brak motywacji do działania Spowolnienie, brak energii Zaburzenia libido Anhedonia Zespoły bólowe (bóle głowy, kręgosłupa) Napady lękowe, np. lęk o zdrowie Brak krytycyzmu wobec swoich przeżyć | Przygnębienie, smutek z konkretnego powodu Większa reaktywność niż w przypadku depresji biologicznej Problemy z zaśnięciem Przyrost masy ciała (zajadanie smutku) Anhedonia Brak energii i motywacji | Krótkotrwałe obniżenie nastroju Objawy są pojedyncze Można wskazać przyczynę smutku Reaktywność, zmienność nastrojów Brak objawów z ciała (zaburzeń snu, apetytu, dolegliwości bólowych) Zachowane jest krytyczne myślenie
|
>> Depresja sezonowa to nie to samo, co jesienny smutek. Jakie są jej objawy?
Najczęściej zadawane pytania dotyczące depresji
Obniżony nastrój to jeden z wielu możliwych objawów depresji, chociaż nie powinno się go jednoznacznie utożsamiać z depresją. Depresja to złożone zaburzenie, które wymaga profesjonalnej diagnozy i leczenia. Osoba, która odczuwa obniżony nastrój przez dłuższy czas i ma trudności w wykonywaniu codziennych czynności, powinna skonsultować się z lekarzem lub specjalistą od zdrowia psychicznego.
Smutek jest jednym z możliwych objawów depresji, ale nie zawsze oznacza, że osoba cierpi na tę chorobę. W przypadku depresji występują też inne objawy, takie jak utrata energii, trudności z koncentracją, zaburzenia snu i apetytu oraz brak zainteresowania aktywnościami, które kiedyś sprawiały przyjemność. W przypadku trwającego smutku warto skonsultować się z lekarzem, jeśli trwa dłużej niż kilka tygodni i utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Diagnoza depresji powinna być stawiana przez wykwalifikowanego specjalistę – psychologa lub psychiatrę, na podstawie wywiadu z pacjentem oraz ewentualnie dodatkowych badań. Istotnym elementem są kryteria diagnostyczne, zawarte w klasyfikacji chorób psychicznych (np. ICD-10 lub DSM-5). W diagnostyce depresji ważne są również badania laboratoryjne, w tym również hormonalne oraz tarczycowe, które mogą wykluczyć przyczyny somatyczne objawów.
Najczęstsze objawy depresji to smutek, przygnębienie, brak zainteresowania życiem i utrata przyjemności z codziennych czynności. Mogą również wystąpić problemy z koncentracją, zaburzenia snu i apetytu, poczucie winy, niskie poczucie własnej wartości oraz myśli samobójcze. Objawy te mogą utrzymywać się przez dłuższy czas i wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Pobierz naszego e-booka i poznaj techniki relaksacyjne!
- proste sposoby na relaks
- skuteczne porady
- szybkie triki na odzyskanie równowagi
- sprawdzone metody
