Leczenie neuropatii cukrzycowej – rola kwasu alfa-liponowego (ALA)

Leczenie neuropatii cukrzycowej dzieli się na przyczynowe i objawowe. Leczenie przyczynowe sprowadza się do jak najlepszego wyrównania metabolicznego cukrzycy, w szczególności do unikania przewlekłych hipoglikemii oraz do stosowania leków o działaniu antyoksydacyjnym, z których najsilniejsze działanie wykazuje właśnie kwas alfa-liponowy. Celem leczenia przyczynowego jest niedopuszczanie do uszkodzeń włókien nerwowych, a jeśli takowe się pojawią – ich częściowa regeneracja. Leczenie objawowe z kolei ma na celu łagodzenie skutków neuropatii, czyli przede wszystkim dolegliwości bólowych. Udokumentowane działanie ochronne i lecznicze na włókna nerwowe obwodowe (na dłoniach, stopach) oraz wegetatywne (praca serca, układu moczowo-płciowego) ma kwas alfa-liponowy.

Jak działa kwas alfa-liponowy?

Kwas alfa-liponowy bywa nazywany królem antyoksydantów. Jako idealny „zmiatacz” wolnych rodników może być stosowany nie tylko przy cukrzycy, niemniej to diabetycy odnoszą największe korzyści z jego stosowania. A wynika to z faktu, że kwas alfa-liponowy ma zarówno działanie przeciwcukrzycowe, jak i przeciwutleniające.

Działanie przeciwcukrzycowe kwasu alfa-liponowego:

• poprawia insulinowrażliwość,
• obniża stężenie glukozy we krwi.

Działanie przeciwutleniające kwasu alfa-liponowego:

• usuwa wolne rodniki,
• chelatuje jony metalu,
• regeneruje przeciwutleniacze wewnątrz komórek,
• obniża stres oksydacyjny,
• zmniejsza glikację białek.

Lek istotnie zmniejsza natężenie stresu oksydacyjnego, redukując tym samym ryzyko uszkodzenia śródbłonka naczyniowego i włókien nerwowych, zmniejsza stężenie końcowych produktów glikacji oraz hamuje proces powstawania reakcji zapalnych. Są to mechanizmy prowadzące do rozwoju neuropatii cukrzycowej, które kwas alfa-liponowy skutecznie ogranicza.

Równie ważnym skutkiem działania kwasu alfa-liponowego jest korzystny wpływ na gospodarkę węglowodanową i lipidową. Wykazano, że obniża on stężenie szkodliwych triacylogliceroli w komórkach beta trzustki, a także hamuje degradację insuliny oraz zwiększa insulinowrażliwość u chorych na cukrzycę typu 2. W wyniku działania leku dochodzi do nasilenia wychwytu glukozy przez wątrobę i mięśnie o około 30-40 proc.

Źródła kwasu alfa-liponowego

Kwas alfa-liponowy wytwarzany jest naturalnie przez nasz organizm, znajduje się też w niektórych pokarmach. Roślinne źródła ALA to głównie:

• szpinak,
• brokuły,
• pomidory,
• zielony groszek,
• brukselka,
• otręby ryżowe,
• podroby (wątróbka, serce, nerki).

Niestety w formie naturalnej kwas alfa-liponowy jest wiązany z białkiem lizyną, stąd jego wchłanianie jest utrudnione. Nawet stosując dietę bogatą w roślinne źródła kwasu alfa-liponowego, przyjmowane ilości są zdecydowanie niewystarczające, by mógł działać przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie. Dlatego zaleca się suplementację kwasu alfa-liponowego, w szczególności diabetykom, którzy z racji występujących u nich hiperglikemii są w szczególności narażeni na destrukcyjne działanie wolnych rodników. Dostępne na rynku preparaty ALA zapewniają nawet tysiąckrotnie razy większą podaż tego antyoksydantu niż dieta. Syntetyczne preparaty ALA są też lepiej przyswajalne przez organizm.

Kwas alfa-liponowy dla diabetyków

W leczeniu neuropatii cukrzycowej dostępne są dwie postaci kwasu alfa-liponowego:

• tabletki/kapsułki (200-600 mg),
• preparat do sporządzania infuzji dożylnych.

Lek w  postaci dożylnej należy podawać we wlewie trwającym co najmniej 30 minut, w stężeniu 600 mg raz na dobę przez 2-4 tygodnie. Na takie leczenie należy zgłosić się do gabinetu lekarza, pacjent otrzymuje preparat w formie kroplówki, ważne jest jej odpowiednie przygotowania i podanie (lek jest światłoczuły, należy chronić do przed słońcem).

Dożylne podawanie kwasu alfa-liponowego przez 3 tygodnie w dawce 600 mg ma udokumentowane klinicznie działanie w zakresie regeneracji włókien nerwowych i ustąpienia redukcji dolegliwości wynikających z neuropatii. Niestety leczenie dożylnymi wlewami neuropatii nie jest w Polsce refundowane.

W ramach podtrzymania efektu leczniczego wlewów oraz w celach zapobiegania neuropatii stosuje się preparaty doustne, w dawce 600 mg na dobę. Kwas alfa-liponowy w postaci tabletek należy przyjmować około 30-60 minut przed posiłkiem lub 120 minut po nim.