Diagnostyka anemii (ferrytyna, witamina B12, kwas foliowy, transferyna)

Objawy anemii

Najbardziej charakterystyczne objawy anemii to:

• osłabienie i senność;
• uczucie zmęczenia i znużenia;
• zawroty głowy;
• blada skóra;
• wypadające włosy;
• kołatanie serca.

Jeśli u pacjenta występują powyższe objawy, w pierwszej kolejności należy sprawdzić wartość hemoglobiny. Jeśli hemoglobina jest obniżona, wówczas należy wykonać diagnostykę ferrytyny, witaminy B12, kwasu foliowego i transferryny.

Tu znajdziesz: Leki i suplementy na anemię

Ferrytyna, czyli rodzaj białka, które pełni bardzo ważną rolę w organizmie – gromadzi zapasy żelaza. 

Występuje we wszystkich komórkach organizmu, zwłaszcza w wątrobie, szpiku kostnym czy śledzionie. Zbadanie poziomu ferrytyny pomaga określić, czy pacjentowi brakuje żelaza, co może być jedną z przyczyn anemii.

Lekarz zleca zbadanie poziomu ferrytyny najczęściej wtedy, gdy podczas badania hematokrytu i hemoglobiny, stwierdzi się ich obniżony poziom. 

Badanie ferrytyny zleca się także przy podejrzeniu nadmiaru żelaza w organizmie.

Jak przygotować się do badania? Pacjent powinien być na czczo. Materiałem badanym jest surowica. Krew pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej lub z opuszka palca.

Ferrytyna normy

Poziom ferrytyny u kobiet: 10 - 200 µg/l

Poziom ferrytyny u mężczyzn: 15 - 400 µg/l

Jak interpretować wyniki?

Przyczyną za wysokiego poziomu ferrytyny w organizmie może być:

• stan zapalny;
• niedokrwistość;
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);
• choroby wątroby;
• uszkodzenie śledziony;
• przeładowanie żelazem (hemochromatoza).

Przyczyną za wysokiego poziomu ferrytyny w organizmie może być:

• niedobór żelaza;
• niedożywienie.

Witamina B12 a niedokrwistość

Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jej właściwy poziom jest niezbędny dla  zdrowia psychicznego. Do wielu funkcji witaminy B12 zaliczyć można zapobieganie anemii, zwiększenie odporności na stres, ochronę przed nowotworami i chorobą Alzhaimera.

Witamina B12, razem z kwasem foliowym i witaminą B6, zapobiega gromadzeniu się homocysteiny, substancji powstającej w czasie przetwarzania białek w organizmie, której nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia i powodować choroby układu krążenia.

Tu kupisz: Żelazo i kwas foliowy na receptę

Poziom witaminy B12 oznacza się w surowicy krwi. Najlepiej, aby pacjent był na czczo.

Witamina B12 - normy

Właściwy poziom witaminy B12 w organizmie powinien wynosić: 148-740 pmol/l (200-1000 ng/l) witaminy w osoczu.

Niedobór witaminy B12 natomiast rozpoznawany jest przy wartości niższej niż 89 pmol/l (120 ng/l).

Jak interpretować wyniki badania

Za wysoki poziom witaminy B12:

Może być spowodowany zbyt dużym zażywaniem preparatów z jej dodatkiem. Ale witamina B12 nie jest toksyczna, więc jej nadmiar nie powoduje niepożądanych objawów. W skrajnych przypadkach u pacjenta może wystąpić reakcja uczuleniowa.

Czytaj więcej: Jak uzupełniać niedobory żelaza? Żelazo na receptę czy bez?

Za niski poziom witaminy B12 prowadzi do:

• drżenia i mrowienia kończyn;
• zaburzeń równowagi;
• trudności z równowagą;
• zaburzeń nastroju (nawet do depresji, do apatii, do urojeń);
• zapalenia jamy ustnej;
• braku odczuwania smaku;
• zwiększa ryzyko zawału i udaru.

Dorosły człowiek codziennie powinien dostarczyć sobie około 2 μg witaminy B12.

Kwas foliowy a anemia

Jego rola w organizmie jest bardzo istotna – uczestniczy w tworzeniu kwasów nukleinowych DNA i RNA, syntezie aminokwasów, puryn, pirymidyn. Jest niezbędny do produkcji endorfin, czyli hormonów szczęścia. Bierze udział w procesie podziału komórek, pełni ważną funkcję w procesie tworzenia czerwonych ciałek krwi. Odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego u rozwijającego się płodu. Warunkuje efektywną pracę układu odpornościowego.

Norma dla kwasu foliowego

5-20 ng/ml. 

Uwaga! Fizjologicznie poziom kwasu foliowego może obniżyć się w ciąży i przy krwawieniu miesiączkowym.

Wpływ na wynik może mieć przyjmowanie pewnych produktów spożywczych, wśród nich warto wymienić groch włoski, drożdże, kapustę i sałatę oraz alkohol.

Możliwe przyczyny niskiego poziomu kwasu foliowego:

• niedożywienie;
• stany zapalne;
• alkoholizm;
• anoreksja;
• nowotwory;
• długotrwała gorączka.

 O czym może świadczyć za wysoki poziom kwasu foliowego?

Stosowanie wysokich dawek kwasu foliowego może powodować wzrost ryzyka uszkodzenia wczesnej ciąży.

Transferyna a niedokrwistość

Jest to białko odpowiedzialne za przenoszenie żelaza we krwi do tkanek. Synteza transferyny zachodzi przede wszystkim w wątrobie. Żelazo jest transportowane przez to białko do miejsc jego magazynowania. Transferyna oznaczana jest w diagnostyce różnicowej niedokrwistości.

Jak przygotować się do badania? Przed badaniem stężenia transferyny pacjent powinien być na czczo, co najmniej 12 godzin. Na wynik badania mogą mieć wpływ przyjmowane leki, witaminy i suplementy diety.

Norma dla transferyny

Norma stężenia transferyny we krwi: 2-4 g/l.

Przyczyny wysokiego stężenia transferyny:

• niedokrwistość z niedoboru żelaza;
• ciąża;
• leczenie estrogenami.

 Przyczyny niskiego stężenia transferyny:

• niedożywienie;
• stan zapalny;
• niedokrwistość;
• oparzenia;
• nowotwory.