Aromaterapia, czyli oddziaływanie na organizm za pomocą olejków eterycznych jest jedną z metod leczenia objawowego dolegliwości górnych dróg oddechowych, towarzyszących przeziębieniu czy grypie. Olejki eteryczne znajdują się w składzie gotowych preparatów mających udrożnić zatkany nos i ułatwić oddychanie; można też wykorzystywać pojedyncze olejki do przeprowadzenia inhalacji. Które olejki eteryczne działają wspomagająco przy infekcjach dróg oddechowych? Jak je stosować? Czy aromaterapia może być niebezpieczna?
Aromaterapia na przeziębienie i grypę - jak działają olejki eteryczne
Olejki eteryczne to destylaty z różnych części roślin (kwiatów, liści, owoców, nasion, kory, korzeni lub całego ziela), pod względem budowy będące mieszaninami wielu różnorodnych związków chemicznych. O zapachu danego olejku zawsze decyduje związek, którego stężenie jest najwyższe. O działaniu – wszystkie zawarte związki oraz ich wzajemne oddziaływanie między sobą (w olejkach eterycznych związki nieaktywne mogą wzmacniać działanie aktywnych).
Olejki eteryczne wykazują właściwości:
- przeciwbakteryjne,
- przeciwwirusowe,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwpasożytnicze.
Olejki eteryczne mają zastosowanie miejscowe i ogólnoustrojowe. Wykorzystywane są jako środki rozgrzewające, dezynfekujące, uspokajające, wpierające pracę układu oddechowego i pokarmowego. W ramach aromaterapii olejki eteryczne aplikuje się poprzez:
- inhalacje,
- masaże,
- okłady lecznicze,
- kąpiele,
- płukanki.
Jaki olejek przy przeziębieniu?
W walce z przeziębieniem najczęściej wykorzystuje się olejki:
- sosnowy – zawiera substancje pomocne przy infekcjach górnych dróg oddechowych, problemach z zatokami, ma działanie wykrztuśne,
- eukaliptusowy – działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, łagodzące objawy przeziębienia, przeciwbólowe, wykrztuśne,
- z drzewa herbacianego – wykazuje aktywność przeciwbakteryjną, przeciwwirusową, przeciwgrzybiczą,
- lawendowy – ma właściwości antyseptyczne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe,
- rozmarynowy – bogaty w eukaliptol i kamforę polecany przy katarze,
- goździkowy – ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze.
Jak działają olejki eteryczne na katar i przeziębienie?
- Olejek sosnowy – ma właściwości przeciwgrzybicze i antybakteryjne. Łagodzi objawy nieżytu nosa i pomaga zasnąć. W medycynie olejek sosnowy polecany jest ze względu na właściwości wykrztuśne i antyseptyczne, pomaga w leczeniu infekcji dróg oddechowych o różnym podłożu. Olejek sosnowy stosuje się zewnętrznie w formie wcierek, inhalacji czy płukanek.
- Olejek eukaliptusowy właściwości - najczęściej wykorzystywany jest do inhalacji. Działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie. Rozkurcza oskrzela, udrażnia nos i zatoki. Pomaga wyksztusić wydzielinę. Olejek eukaliptusowy pobudza mechanizmu układu odpornościowego.
- Olejek z drzewa herbacianego – określany jest jako najsilniejszy antyseptyczny olejek do aromaterapii. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe
i przeciwgrzybiczne. Pomaga zwalczać przeziębienie, katar i grypę, łagodzi choroby gardła oraz dziąseł. Wnika głęboko w skórę, stymuluje układ odpornościowy. - Olejek lawendowy właściwości - posiada działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Zabija bakterie, które powodują infekcję skóry. Olejek lawendowy uważany jest jako środek balansujący emocje i łagodzący stany depresyjne.
- Olejek rozmarynowy właściwości – rozgrzewa oraz regeneruje, doskonały do masażu zmęczonych i sforsowanych mięśni. Jest silnym antyseptykiem, sprawdzi się przy infekcjach dróg oddechowych i kaszlu. Wzmacnia system immunologiczny. Tonizuje
i pobudza pracę serca, normuje ciśnienie krwi. - Olejek goździkowy - głównym składnikiem czynnym olejku goździkowego jest eugenol, który ma silne działanie bakteriobójcze, a także znieczulające, dlatego często używany jest w przemyśle farmaceutycznym. Wykorzystywany przy terapii reumatyzmu oraz infekcjach górnych dróg oddechowych.
Jak przeprowadzić inhalację olejkami eterycznymi?
Najłatwiejszym sposobem stosowania olejku eterycznego w przeziębieniu jest przygotowanie inhalacji. Do miski z gorącą wodą należy dodać kilka kropel wybranego olejku lub kilku różnych olejków. Trzeba pochylić się nad parującą wodą i przykryć głowę i ramiona ręcznikiem. Podczas wdychania pary wodnej z olejkiem eterycznym zaleca się zamknięcie oczu, aby uniknąć ich podrażnienia. Parę należy wdychać nosem i wydychać ustami przez ok. 5-10 min. Dzięki inhalacji składniki olejków eterycznych mogą działać bezpośrednio na drogi oddechowe lub – po wchłonięciu przez błony śluzowe do krwiobiegu – docierać do innych narządów.
Po inhalacji należy położyć się do łóżka, wygrzać i odpocząć. Taką kurację przeprowadzamy maksymalnie 3 razy dziennie do ustąpienia objawów.
Odprężenie i ukojenie przyniesie także ciepła kąpiel z dodatkiem 3-4 kropel wybranego olejku. Taka kąpiel powinna trwać ok. 15-20 min. Zbyt długie leżenie w wannie z ciepłą wodą i olejkiem może podrażnić skórę.
Oprócz tradycyjnej aromaterapii, możemy samodzielnie przygotować domowe maści z dodatkiem olejków eterycznych. Ich podstawą powinien być olej o stałej lub płynnej konsystencji, który służy jako nośnik dla olejków eterycznych i zapobiega podrażnieniom skóry.
Bardzo dobrą bazą do domowej maści są oleje ze słodkich migdałów, jojoba lub kokosowy. Do wybranego oleju dodajemy kilka kropel olejku eterycznego – najlepiej sprawdzą się olejki eukaliptusowy, sosnowy, goździkowy, rozmarynowy, z drzewa herbacianego lub imbirowy. Dla udrożnienia dróg oddechowych, maścią smarujemy klatkę piersiową i plecy. Olejki eteryczne zawarte w maści będą parować i w ten sposób oczyszczą drogi oddechowe. W przypadku bólu mięśni – należy nakładać maść z olejkami na obolałe miejsca.
Czy olejki eteryczne są bezpieczne?
Olejki eteryczne zawsze muszą być stosowane w rozcieńczonej postaci. Nie należy nakładać skoncentrowanego olejku bezpośrednio na skórę, nie należy także stosować ich wewnętrznie (do picia), nawet w postaci rozcieńczonej.
Warto wiedzieć, że olejki mają znaczący potencjał uczulający. Olejki eteryczne w kosmetykach bardzo często dodawane są jako składnik zapachowy. Część substancji zawartych w olejkach eterycznych znajduje się na oficjalnej liście alergenów zapachowych, pracowanej przez IFRA (International Fragrance Association) i obowiązującej we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Do substancji o dużym potencjale uczulającym, występujących w olejkach eterycznych zalicza się:
- Eugenol
- Linalol
- Limonen
- Citronellol
- Cytral
- Geraniol
Wszystkie wymienione wyżej związki wchodzące w skład różnych olejków eterycznych znajdują się na liście 26 substancji zapachowych o znaczącym potencjale alergizującym. Wykazują one działanie drażniące na oczy, skórę i drogi oddechowe. Niektóre z nich, jak Limonen mają działanie uczulające na skórę. W związku z tym opakowanie zawierające olejki eteryczne z powyższymi substancjami powinno być odpowiednio oznakowane. O ile dbają o to producenci kosmetyków, o tyle odpowiednich oznaczeń bardzo często brakuje na opakowaniach samych olejków eterycznych.
Informacja o alergenach zapachowych powinna pojawić się na opakowaniu produktu, jeśli pojawiają się one w ilościach powyżej 0,01% lub 0,001%, w zależności od sposobu stosowania.
