Szczepionka na meningokoki – kiedy szczepić i czy to konieczne?

Szczepienie przeciwko meningokokom pozwala uchronić dziecko przed poważnymi  powikłaniami inwazyjnej choroby meningokokowej, mogącej stanowić zagrożenie dla życia. Szczepionki można podawać dzieciom już od 2. miesiąca życia. Zaleca się je szczególnie niemowlętom, małym dzieciom i osobom z grup ryzyka, które ze względu na nierozwinięty, albo wadliwie działający układ odpornościowy, są najbardziej narażone na zakażenie tymi bakteriami. Szczepionka na meningokoki jest płatna.

Szczepionka na meningokoki – dlaczego warto szczepić?

Meningokoki to bakterie wywołujące ciężkie zakażenia:

• sepsę meningokokową
• meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Sepsa meningokokowa to uogólnione zakażenie krwi, prowadzące do niewydolności wielu narządów. Śmiertelność w przypadku sepsy meningokokowej wynosi nawet 30%. Meningokokowe zapalenie mózgu również wiąże się z wysokim odsetkiem zgonów. Niejednokrotnie te dwa poważne powikłania współistnieją, pogarszając rokowanie chorego.

Największa zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową przypada na 1. rok życia. Wśród serotypów meningokoków odpowiedzialnych za zakażenia w Polsce występują typy B i C. Inne typy są również obecne w naszym kraju, jednak z punktu widzenia klinicznego nie mają zbyt dużego znaczenia, ponieważ raczej wiążą się z nosicielstwem niż z ostrymi objawami.

Maningokoki - jak dochodzi do zakażenia

Dziecko zaraża się przez kontakt z nosicielem meningokoków, niezależnie czy występują u niego objawy zakażenia, czy nie. Meningokoki bytują w górnych drogach oddechowych, nie są bardzo zaraźliwe, aby doszło od zakażenia potrzebny jest kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych poprzez pocałunek, używanie wspólnych naczyń, oblizywanie smoczka dziecka itp.

Ryzyko zachorowania zwiększa się w sytuacji przebywania dużej ilości osób w jednym pomieszczeniu. Stąd szczepienia rekomendowane są dzieciom uczęszczającym do żłobka, przedszkola; ale także młodzieży zamieszkującej internaty i akademiki.

Szczepienie na meningokoki – czy jest konieczne?

W Polsce odsetek zachorowań na inwazyjne formy zakażenia meningokokami nie jest bardzo duży, jednak ze względu na znaczne ryzyko śmiertelności, wskazana jest prewencja w postaci szczepień przeciwko meningokokom.

Do zakażenia może dojść w każdej grupie wiekowej, jednak najczęściej dotyka ono małe dzieci, przed 5. rokiem życia.

Szczepionka przeciw meningokokom stanowi jedyną formę profilaktyki zakażenia.

O szczepieniu na meningokoki powinni przede wszystkim pomyśleć rodzice dzieci posyłanych do żłobków i przedszkoli. Ryzyko zakażenia w tych grupach rośnie, a im mniejsze dziecko, tym większe ryzyko gorszych powikłań i zwiększona śmiertelność.

Meningokoki - kiedy szczepić?

 Szczepienie przeciwko meningokokom powinno się rozpocząć w 1. roku życia dziecka. Liczba przeciwciał ulega jednak stopniowemu zmniejszeniu, więc konieczne jest podanie dawki przypominającej po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia. Niektórzy rozpoczynają szczepienia dopiero w 2. roku życia, co oczywiście nie jest błędem, natomiast należy przed szczepieniem unikać posyłania dziecka do żłobka.

Tryb szczepień, czyli to, kiedy podaje się kolejne dawki szczepionki, zależy od podawanego preparatu.

Kalendarz szczepień uwzględnia szczepienia przeciwko meningokokom jako szczepienia zalecane, a nie obowiązkowe. W związku z tym są one odpłatne.

Jaka szczepionka przeciwko meningokokom?

Wśród szczepionek przeciwko meningokokom wyróżnia się:

• szczepionki skierowane są przeciwko meningokokom grupy B (Bexsero – do stosowania u dzieci od 2. miesiąca życia; Trumenba – do stosowania od 10. roku życia)
• szczepionki skierowane przeciwko meningokokom grupy C (NeisVac-C do stosowania od 2. miesiąca życia)
• szczepionka przeciwko meningokokom grup A, C, W i Y (rzadko stosowane w Polsce w racji znikomego występowania)

Uwaga – nie ma jednej szczepionki, która chroniłaby jednocześnie przed meningokokami grup B i C. W przypadku małych dzieci, u których występują głównie zakażenia meningokokami grup B, najczęściej stosuje się szczepionkę Bexsero. Szczepienie można rozszerzyć o meningokoki grupy C.

>> Sprawdź opis działania szczepionki Bexsero, wskazania do stosowania, aktualną cenę

Szczepionka Bexsero - schemat szczepienia

Ze względu na dane epidemiologiczne, w Polsce powinno się szczepić przede wszystkim szczepionką na meningokoki typuB. Na przykładzie szczepionki Bexsero schemat szczepienia wygląda następująco:

• niemowlęta w przedziale od 2 do 5 miesięcy powinny otrzymać 3 dawki szczepionki w 1. roku życia z co najmniej jednomiesięcznym okresem przerwy pomiędzy dawkami, a także jedną dawkę przypominającą w wieku 12–15 miesięcy;

• dzieci niezaszczepione przed ukończeniem 5. miesiąca życia, lecz poniżej 12. miesiąca, powinny otrzymać 2 dawki szczepionki w 1. roku życia w co najmniej 2-miesięcznym odstępie czasu, a następnie 1 dawkę przypominającą w 2. roku życia;
• dzieci nieszczepione w 1. roku życia powinny otrzymać 2 dawki w odstępie co najmniej 2 miesięcy i 1 dawkę przypominającą;
• dzieci powyżej 2. roku życia i dorośli otrzymują 2 dawki szczepionki bez konieczności szczepienia uzupełniającego.

 Cena szczepionki przeciwko meningokokom

Szczepienie przeciwko meningokokom grup B i C jest odpłatne. Cena szczepionek przeciwko meningokokom z grupy B wynosi około 350-380 zł. Potrzebne są 2 lub 3 dawki szczepionki.

Cena szczepionki przeciwko meningokokom grupy C to około 120 zł. Wystarcza jedna dawka.

Szczepionki na meningokoki – powikłania

 Szczepionka przeciwko meningokokom, jak każda inna szczepionka, może dawać działania niepożądane, choć są one bardzo rzadkie. 

Powikłania, jakie mogą pojawić się po szczepieniu przeciwko meningokokom to:

• stan podgorączkowy,
• ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia,
• osłabienie apetytu.

Objawy są bardziej prawdopodobne przy łączeniu kilku rodzajów szczepionek. Można się spodziewać, że w dobie po szczepieniu np. dwoma różnymi szczepionkami dziecko będzie miało gorsze samopoczucie niż w przypadku wykonania pojedynczego szczepienia.