Inhibitory DPP-4 – nowa terapia leczenia cukrzycy typu 2.

Inhibitory DPP-4, wydłużając działanie ludzkiej inkretyny GLP-1, zwiększają wydzielanie insuliny i hamują opróżnianie żołądka z treści pokarmowej. Sitagliptyna, pierwszy lek z grupy inhibitorów DPP-4, została zatwierdzona do leczenia cukrzycy w 2006 roku. W kolejnych latach do inhibitorów DPP-4 stosowanych w lecznictwie dołączyły: alogliptyna, anagliptyna, gemigliptyna, linagliptyna, omarigliptyna, saksagliptyna, tenegliptyna i wildagliptyna.

Jak działają inhibitory DPP-4?

Impulsem do rozpoczęcia badań nad inhibitorami DPP-4 było poznanie korzystnego działania inkretyn na regulację stężenia glukozy we krwi. Inkretyny to hormony przewodu pokarmowego – GLP-1 (glukagonopodobny peptyd 1) i GIP (zależny od glukozy peptyd insulinotropowy), które zwiększają poposiłkowe wydzielenie insuliny z komórek beta trzustki, co zapobiega występowaniu epizodów poposiłkowej hiperglikemii (zbyt wysokiego stężenia glukozy we krwi). Inkretyny dodatkowo hamują wydzielanie glukagonu, hormonu zwiększającego stężenie glukozy we krwi, a także hamują motorykę przewodu pokarmowego, co opóźnia opróżnianie żołądka i wchłanianie z jelit glukozy.

Niestety GLP-1 i GIP działają bardzo krótko (1–2 min), gdyż są rozkładane przez enzym GPP-4 (dipeptydylopeptydaza 4). Inhibitory DPP-4 hamują działanie enzymu rozkładającego inkretyny, co wydłuża działanie GLP-1 i GIP.

Skuteczność działania inhibitorów DPP-4

Obecnie wszystkie leki z grupy inhibitorów DPP-4 mają zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2. Pomimo że leki z tej grupy wykazują ten sam mechanizm działania, to jednak różnią się czasem i siłą blokowania DPP-4, dlatego w celu optymalnego leczenia cukrzycy ważne jest dobranie odpowiedniego leku do potrzeb pacjenta. W Polsce dostępne są linagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna i wildagliptyna – zarówno w preparatach pojedynczych, jak i w połączeniu z innymi lekami (głównie z metforminą, która jest lekiem pierwszego rzutu w leczeniu cukrzycy typu 2.).

Gliptyny powodują obniżenie hemoglobiny glikowanej HbA_1c o 0,6–0,7%, ponadto po stosowaniu tych leków obserwuje się spadek masy ciała, co korzystnie wpływa na farmakoterapię u osób otyłych. Jednak wpływ na masę ciała po stosowaniu glipytyn jest mniejszy w porównaniu do analogów GLP-1 (druga grupa leków wykorzystująca inkretynową regulację poziomu glukozy we krwi).

Ponadto przyjmowanie gliptyn nie powoduje epizodów hipoglikemii (zbyt niskie stężenie glukozy we krwi), a ewentualne przypadki hipoglikemii związane są głównie ze stosowaniem terapii skojarzonej gliptyn z np. pochodnymi sulfonylomocznika (jedne z najczęściej stosowanych leków w cukrzycy typu 2.).

Działania niepożądane inhibitorów DPP-4

Inhibitory DPP-4 są lekami dobrze tolerowanymi przez pacjentów, jednak ze względu na stosunkowo wąski zakres dostępnych danych klinicznych nie można wykluczyć, że leki te mogą powodować wystąpienie poważniejszych działań niepożądanych. Obecnie po stosowaniu inhibitorów DPP-4 mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości na lek oraz skórne reakcje alergiczne. Dostępne są również dane wskazujące na zwiększone ryzyko infekcji nosa i gardła, zwłaszcza po stosowaniu sitagliptyny. Pojawiają się również niejednoznaczne dane wskazujące, że inhibitory DPP-4 mogą powodować ostre zapalenie trzustki.

W przeciwieństwie stosowania do analogów GLP-1 stosowanie gliptyn wiąże się ze znacznie mniejszym ryzykiem wystąpienia zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Przeciwwskazania do stosowania inhibitorów DPP-4

Inhibitory DPP-4 to leki wykazujące się dużym bezpieczeństwem stosowania, jednak nie powinny ich stosować osoby nadwrażliwe na gliptyny lub którąkolwiek substancję pomocniczą oraz pacjenci z zaburzeniami odporności, np. po przeszczepie narządów. Ze względu na brak danych klinicznych inhibitorów DPP-4 nie powinny również stosować kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Inhibitory DPP-4 – nowe, skuteczne i dobrze tolerowane, ale bez refundacji

Inhibitory DPP-4 wykazują korzystny efekt kliniczny leczenia cukrzycy typu 2. zarówno w monoterapii, jak i w terapii łączonej z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Dostępne w Polsce linagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna i wildagliptyna nie są objęte refundacją, dlatego pacjenci muszą się liczyć z większymi kosztami terapii.