Grzybicze zapalenie pochwy i sromu to bardzo częsta przypadłość kobiet i powód do wizyty w gabinecie ginekologa. Objawy grzybicy pochwy to świąd, pieczenie i upławy o serowatej konsystencji. Grzybicę powoduje wiele czynników, m.in. nieleczona lub rozchwiana cukrzyca, ciąża, błędy w higienie intymnej czy długotrwałe stosowanie antybiotyków. Zdecydowanie rzadziej grzybica pochwy rozwija się w wyniku kontaktów seksualnych. Jak rozpoznać grzybicę pochwy? Kto jest na nią najbardziej narażony? Jakie są możliwości leczenia grzybicy pochwy?
Grzybica pochwy – częsta dolegliwość, która lubi wracać. Objawy grzybicy pochwy
Statystyki mówią, że aż 75 proc. kobiet w wieku rozrodczym ma na swoim koncie jeden, a 40-50 proc. – dwa lub więcej epizodów grzybiczego zapalenia błony śluzowej pochwy i warg sromowych.
Grzybica pochwy – jak dochodzi do zakażenia?
Schorzenie wywołują drożdżopodobne grzyby z rodzaju Candida. Mikroorganizmy te stanowią składnik prawidłowej flory pochwy i najczęściej nie są inwazyjne.
W okolicznościach, które powodują zachwianie równowagi w tym mikrośrodowisku, grzyby Candida potrafią jednak zmienić oblicze, zacząć się namnażać i kolonizować błonę śluzową, powodując jej stan zapalny. Zakażenie z reguły ma właśnie taki, wewnętrzny charakter. Rzadko przenoszone jest drogą płciową.
Grzybica pochwy – czynniki ryzyka
Ryzyko wystąpienia kandydozy pochwy i sromu zwiększa wiele czynników różnej natury. Należą do nich m.in.:
- Ciąża – zapaleniom pochwy sprzyjają typowe dla tego stanu zmiany hormonalne oraz zmiany mikroflory pochwy
- miesiączka,
- cukrzyca, namnażaniu się grzybów sprzyja słodkie środowisko, czyli podwyższony poziom cukru we krwi
- antybiotykoterapia – antybiotyki niszczą bakterie, które naturalnie bytują w pochwie, na ich miejsce „wkraczają” grzyby, co prowadzi do zachwiania równowagi pomiędzy nimi o rozwoju zakażenia
- sterydoterapia,
- antykoncepcja hormonalna,
- noszenie bielizny z włókien syntetycznych,
- obniżona odporność (np. na skutek AIDS, nowotworów, niedożywienia),
- niewłaściwa higiena – zakażeniom grzybiczym sprzyja zarówno niedostateczna, jak i nadmierna higiena intymna, w tym częste irygacje pochwy, które ją wyjaławiają z potrzebnej mikrobioty,
- otyłość,
- błędy żywieniowe (zbyt duża ilość cukru w diecie),
- bardzo częste stosunki seksualne (grzybica penisa u partnera).
Objawy grzybicy pochwy
Kandydoza pochwy i sromu może dawać różne symptomy. Kobiety, które zostały nią dotknięte, najczęściej skarżą się na:
- uporczywy świąd i pieczenie w okolicach intymnych
- bezwonne upławy o serowatej konsystencji
- bolesne oddawanie moczu
- ból w trakcie stosunku płciowego
- obrzęk i zaczerwienienie pochwy oraz warg sromowych, czasami rozprzestrzeniające się na pachwiny oraz okolice odbytu.
Grzybica pochwy w ciąży
Kolonizacja błon śluzowych sromu i pochwy grzybami z rodzaju Candida nie daje żadnych objawów u 10−20 proc. kobiet w wieku rozrodczym i aż u 30−40 proc. ciężarnych. O ile w przypadku pierwszej grupy leczenie nie jest konieczne, o tyle u kobiet w ciąży zaleca się je ze względu na ryzyko przeniesienia zakażenia w trakcie porodu na dziecko.
W konsekwencji mogą pojawić się u niego pleśniawki. Za pośrednictwem przewodu pokarmowego infekcja może rozprzestrzenić się też na okolicę okołoodbytniczą i spowodować odparzenie pieluszkowe.
Leczenie grzybicy pochwy
Drożdżycę pochwy i sromu skutecznie zwalcza się miejscowymi (dopochwowymi) lub ogólnymi (doustnymi) lekami przeciwgrzybiczymi, przy czym ciężarne mogą korzystać tylko z tych pierwszych.
Największą skuteczność w leczeniu grzybicy wykazują leki, będące pochodnymi azolowymi oraz nystatyna i jej pochodne.
Z leków bez recepty dostępne są jedynie preparaty do stosowania miejscowego, są to między innymi:
- fentikonazol,
- klotrimazol,
- jodopowidon.
Z kolei lekami miejscowymi, dostępnymi na receptę są:
- izokonazol,
- mikonazol,
- natamycyna,
- nystatyna,
Lekami doustnymi, stosowanymi w grzybicach pochwy i sromu są:
- flukonazol,
- itrakonazol.
Po zakończeniu leczenia powinno się również przez jakiś czas stosować preparaty z bakteriami kwasu mlekowego. Preparaty te pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną pochwy.
U kobiet w ciąży przed każdym zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych powinno się ten fakt skonsultować z lekarzem.
Nawracająca grzybica pochwy
Z przyczyn jak dotąd nieustalonych, grzybicze zapalania błon śluzowych pochwy i sromu mogą się powtarzać. W tzw. kandydozie nawrotowej (stwierdzanej, gdy wystąpią minimum cztery epizody tego typu w ciągu roku) doustne leki prezciwgrzybicze przyjmuje się przez sześć miesięcy. Takie przypadki nie występują jednak często. Szacuje się, że kandydoza nawrotowa dotyczy mniej niż 5 proc. zdrowych kobiet w wieku rozrodczym. Niedobory odporności, stosowanie kortykosteroidów oraz częste stosowanie antybiotyków może stanowić czynniki ryzyka występowania nawracających grzybic.
Grzybica pochwy − dodatkowe zalecenia
W trakcie leczenia drożdżycy pochwy i sromu nie należy stosować środków miejscowo drażniących (np. perfumowanych mydeł, dezodorantów intymnych, zapachowych wkładek higienicznych), a także unikać noszenia bielizny z włókien syntetycznych.
Lekarze zalecają również wstrzemięźliwość seksualną oraz równoległą terapię partnera, ale tylko w sytuacji, gdy ma objawy grzybicy penisa.
>> Tabletki i globulki dopochwowe – rodzaje, działanie, kiedy stosować
Najczęściej zadawane pytania dotyczące grzybicy pochwy
Drobnoustroje odpowiedzialne za wywoływanie grzybicy pochwy u kobiet mogą przenosić się na partnera seksualnego zakażonej osoby w trakcie zbliżenia. U mężczyzn typowe objawy zakażenia grzybem z rodziny Candida obejmują m.in. zaczerwienienie, swędzenie i pieczenie genitaliów, a także pojawienie się białego nalotu na narządach płciowych. Dodatkowo może wystąpić opuchlizna oraz ból przy oddawaniu moczu.
Grzybica pochwy określana jest też jako kandydoza lub drożdżyca. To zakażenie kobiecych dróg rodnych wywołane przez grzyby (drożdżaki) z rodziny Candida, zwykle C. albicans lub C. glabrata. Do najczęstszych przyczyn dolegliwości zalicza się zbyt rzadką higienę intymną, niewłaściwy dobór kosmetyków czy antybiotykoterapię. Popularne przyczyny to także infekcja bakteryjna i osłabienie naturalnej flory oraz zaburzenia gospodarki hormonalnej. Grzybica pochwy może pojawić się bez względu na wiek pacjentki.
Nieleczona grzybica pochwy nie wykazuje tendencji do samoograniczania. Drobnoustroje będą się nadal namnażać, potęgując problem. Skutecznym sposobem na walkę z zakażeniem jest wykorzystanie leków przeciwgrzybiczych. Mogą być to preparaty do stosowania miejscowego lub do podania doustnego. W ostateczności niezbędne będzie wdrożenie antybiotykoterapii (np. z zastosowaniem nystatyny). Pomocniczo zaleca się stosowanie probiotyków ginekologicznych, które wzmacniają naturalną florę bakteryjną okolic intymnych.
Grzybica pochwy zwykle objawia się wystąpieniem w obrębie dróg rodnych białej, bezwonnej wydzieliny. U kobiety mogą pojawić się bóle lub pieczenie podczas oddawania moczu i w czasie stosunku. Do innych symptomów zalicza się zaczerwienienie, tkliwość i obrzęk pochwy lub sromu. Aby potwierdzić wystąpienie zakażenia, niezbędna jest konsultacja ginekologiczna, a być może również przeprowadzenie badań diagnostycznych (np. mikrobiologicznych).
