Bolesne miesiączki – przyczyny. Leki i metody naturalne na bolesne miesiączki

Z medycznego punktu bolesne miesiączkowanie, o ile wystąpi w okresie od pół roku do roku po pierwszej menstruacji, czyli wtedy, gdy pojawiają się cykle owulacyjne nie stanowi powodu do niepokoju. Jest to też problem dosyć powszechny. Według statystyk dotyczy on od 40 do 60 proc. kobiet, przy czym zdecydowaną większość tej grupy (ok. 80 proc.) stanowią nastolatki. 

Tu znajdziesz: Leki przeciwbólowe i rozkurczowe na bóle menstruacyjne

Miesiączka – nie tylko ból brzucha

Ból pojawiający się na kilka godzin przed menstruacją lub zaraz po jej wystąpieniu i utrzymujący się przez dwa, trzy dni może mieć różne natężenie, charakter i lokalizację. Niektóre kobiety odczuwają wtedy jedynie coś na kształt ciągłego, ale niezbyt dającego się we znaki ciężaru w podbrzuszu. Inne zaś napadowe (kurczowe) bóle, których intensywność jest na tyle duża, że utrudnia im codzienne funkcjonowanie, zmuszając do nieobecności w szkole lub pracy, albo też rezygnacji z życia towarzyskiego. Owe bóle nie muszą się ograniczać do brzucha. Zdarza się, że obejmują również część krzyżowo-lędźwiową kręgosłupa lub pachwiny. Niekiedy towarzyszą im też inne dolegliwości. Należą do nich:

• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• wzdęcia,
• bóle i zawroty głowy,
• drażliwość,
• brak łaknienia,
• zmęczenie oraz senność,
• obniżona wydolność fizyczna,
• drżenia kończyn.

Objawy te są z reguły najbardziej nasilone w ciągu pierwszych 48 godzin.

Tu znajdziesz: Leki na ból głowy, leki przeciwbólowe

Ból miesiączkowy – przyczyny

Obecnie uważa się, że bezpośrednią przyczyną bolesnego miesiączkowania jest zwiększony (w porównaniu do kobiet przechodzących menstruacje bezboleśnie) poziom prostaglandyn wydzielanych w obrębie endometrium, czyli błony śluzowej wyściełającej macicę. Prostaglandyny to hormony regulujące wiele ważnych funkcji organizmu, w tym m.in. czynność skurczową mięśni macicy. Jednak im wyższe ich stężenie, tym skurcze są bardziej nasilone. W efekcie przez macicę przepływa mniej krwi, dochodzi do jej niedotlenienia, a to powoduje ból. Teorię tę  potwierdza fakt, że problem bolesnego miesiączkowania częściej dotyczy kobiet palących papierosy, a nikotyna jak wiadomo obkurcza naczynia krwionośne. Prostaglandyny rozprzestrzeniające się za pośrednictwem układu krążenia do innych narządów są też odpowiedzialne za towarzyszące menstruacjom dolegliwości takie jak nudności, wymioty czy bóle głowy.

Czytaj więcej: Czym jest ból? Klasyfikacja, pomiar i odczuwanie bólu

Sposoby na bolesne miesiączkowanie

Współczesna farmakologia dysponuje środkami, które pozwalają uczynić bolesne miesiączkowanie bardziej znośnym. Mowa tu przede wszystkim o niesterydowych lekach przeciwzapalnych (w skrócie NLPZ), które hamują syntezę prostaglandyn w macicy, co wiąże się ze zmniejszeniem dolegliwości bólowych. Do grupy tej należą preparaty zawierające:

• ibuprofen,
• nimesulid,
• ketoprofen.
• naproksen,
• kwas mefenamowy.

Niesterydowe leki przeciwzapalne sprawdzają się w terapii bolesnego miesiączkowania najlepiej i w związku z tym są stosowane najczęściej. Jeśli bólom brzucha towarzyszą skurcze, równolegle z NLPZ można przyjmować preparaty o działaniu rozkurczającym (typu No-Spa, Deespa), zawierające drotawerynę. Należy jednak sięgać po nie z umiarem, nie przekraczając maksymalnych dawek dobowych oraz zachowując odpowiedni odstęp czasowy pomiędzy kolejnymi porcjami danego środka.

Na bóle menstruacyjne można stosować również paracetamol, który jest dostępny np. w preparatach złożonych, wraz z lekami o działaniu rozkurczającym. Leki złożone (paracetamol+hioscyna, np. Panadol Femina) można stosować powyżej 12 roku życia.

W leczeniu bolesnego miesiączkowania sprawdzają się także małe dawki hormonów podawane w formie doustnych tabletek antykoncepcyjnych. One również (choć na skutek innego mechanizmu) powodują obniżenie produkcji prostaglandyn. Nie jest natomiast wskazane stosowanie kwasu acetylosalicylowego jako leku przeciwbólowego i przeciwzapalnego ze względu na zwiększone ryzyko wzmożenia krwawień.

Dobór leku przeciwbólowego w czasie miesiączki zależy też od stanu zdrowia kobiety. Jeżeli pacjentka cierpi na chorobę wrzodową, preferowany jest paracetamol, bezpieczniejszy dla żołądka. Z kolei przy chorobach wątroby paracetamolu należy unikać na rzecz NLPZ i/lub leków rozkurczowych.

Czytaj więcej: Najpopularniejsze leki przeciwbólowe

Domowe sposoby na ból menstruacyjny

Obok leczenia farmakologicznego (którego skuteczność jest najlepiej udokumentowana, ale zawsze niesie ono za sobą skutki uboczne, istnieją też dla niego pewne przeciwskazania) złagodzenie objawów bólowych towarzyszących menstruacji przynieść mogą:

• ciepłe okłady na podbrzusze,
• napary z rumianku, mięty lub liści malin,
• technik relaksacyjne stosowane w celu redukcji stresu i napięcia,
• aktywność fizyczna o niewielkim nasileniu (np. spacery),
• modyfikacja diety (unikanie kofeiny, soli, ostrych przypraw, wzbogacenie jadłospisu w wapń magnez, potas, nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3).

Przedstawicielki płci pięknej, cierpiące na tę przypadłość, a palą papierosy powinny bezwzględnie zerwać z nałogiem.

Czytaj więcej: Dlaczego ciepło leczy, czyli jak działają plastry, maści i herbaty rozgrzewające?

Bóle miesiączkowe - kiedy warto skonsultować z lekarzem

Bolesne miesiączkowanie pojawiające się nagle po latach, kiedy menstruacja nie wiązała się z żadnymi dolegliwościami z reguły u starszych kobiet to powód do niepokoju. Zazwyczaj świadczy ono o występowaniu nieprawidłowych zmian w obrębie narządu rodnego, wymaga więc zgłoszenia się do lekarza w celu przeprowadzenia diagnostyki. To tzw. wtórne bolesne miesiączkowanie (w przeciwieństwie do pierwotnego opisanego wcześniej, występującego w okresie od pół roku do roku od pierwszej miesiączki) może być objawem m.in.:

• endometriozy,
• mięśniaków lub polipów macicy,
• guzów w obrębie miednicy mniejszej.

Może też wiązać się ze schorzeniami nieginekologicznymi takimi jak celiakia lub zespół jelita drażliwego.

Tu znajdziesz: Płyny do higieny intymnej, żele, emulsje, irygatory