Samokontrola w starszym wieku

To nie przypadek, że cele leczenia cukrzycy dla starszych diabetyków są bardziej liberalne niż dla młodszych pacjentów. Doskonale widać to na przykładzie hemoglobiny glikowanej. O ile wytyczne ogólne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazują, że należy dążyć do odsetka HbA1c poniżej 7%, o tyle w przypadku seniorów o dobrze wyrównanej cukrzycy świadczy hemoglobina poniżej 8%. Różnica ta wynika między innymi z tego, że wyśrubowane normy, a co za tym idzie intensywne leczenie oraz skrupulatna samokontrola, w pewnym wieku stają się zbyt dużym wyzwaniem. Samokontrola to przecież nie tylko regularne pomiary glikemii, ale też podejmowanie decyzji terapeutycznych, przewidywanie ich skutków i wnioskowanie na podstawie dotychczasowych doświadczeń. Im jesteśmy starsi, tym takie wszechstronne zarządzanie chorobą staje się trudniejsze.

Czytaj także: Hemoglobina glikowana - bo 1% ma znaczenie

Ograniczenia w samokontroli seniorów

Seniorzy napotykają wiele dodatkowych, specyficznych dla swojego wieku, ograniczeń w kontroli cukrzycy. Do najważniejszych czynników należą: większa niż na wcześniejszych etapach życia liczba schorzeń i powikłań cukrzycy, problemy ze wzrokiem, trudności ze znalezieniem właściwych miejsc do nakłuwania przy iniekcjach insuliny, problemy z uzyskaniem kropli krwi niezbędnej do wykonania pomiaru poziomu glukozy, trudności w obsłudze sprzętu i niechęć wobec ułatwiających życie i zwiększających skuteczność samokontroli akcesoriów.

Powikłania i inne choroby

Starsi diabetycy mają zwykle szereg różnych problemów zdrowotnych i nie są w stanie dostatecznie skupić się na kontroli cukrzycy. Skomplikowana sytuacja zdrowotna osób starszych osłabia ich zaangażowanie w leczenie cukrzycy, bo nie jest ona ich jedynym zmartwieniem.

Znaczenie ma tutaj też pewien czynnik psychologiczny: starsi traktują cukrzycę jako chorobę i godzą się z wszystkimi konsekwencjami chorowania. W odróżnieniu od młodszych diabetyków nie mają tyle determinacji, by walczyć o jak najlepszy stan swojego zdrowia.

Czytaj także: Samokontrola – interpretacja wyników i decyzje terapeutyczne na co dzień

Problemy z widzeniem

Utrudnieniem dla samokontroli są problemy ze wzrokiem, często powodowane retinopatią cukrzycową, zaćmą czy starczowzrocznością. Mogą one skutkować podawaniem nieprawidłowych, nieprecyzyjnych dawek insuliny lub też błędnym odczytywaniem wyników pomiarów na glukometrze.

Brak rotacji miejsc nakłuwania

Seniorzy mają też problemy z miejscami podawania insuliny, nie zawsze przestrzegają zasady rotacji miejsc iniekcji, bo np. z powodu nadmiernej masy ciała trudno jest im robić zastrzyki w inne obszary niż brzuch.

Czytaj także: O czym należy pamiętać, podając insulinę?

Lęk lub niechęć wobec nowości i technologii usprawniających kontrolę cukrzycy

Starsi, w odróżnieniu od młodego pokolenia diabetyków, zwykle boją się nowinek technicznych, przez lata korzystają z tego samego glukometru i wstrzykiwacza, ograniczając sobie dostęp do nowoczesnego, a przede wszystkim bardziej miarodajnego sprzętu.

Aby ułatwić seniorom stosowanie nowych urządzeń – glukometru, ciśnieniomierza, wstrzykiwacza – należy dobrać je do ich potrzeb. Pomocne dla seniorów mogą być glukometry z dużym, dobrze skontrastowanym wyświetlaczem lub głośnomówiące. Wstrzykiwacz idealny dla seniora będzie miał dużą podziałkę, a przy ustawianiu dawki insuliny będzie wydawał głośny dźwięk. Urządzeniem, które ułatwia samokontrolę osobom starszym przyjmującym insulinę są specjalne nakładki na pena, które informują o tym, kiedy dokonywano ostatniej iniekcji. W ten sposób pacjenci unikają niebezpieczeństwa podwójnego podania insuliny lub ominięcia dawki.

Problemy z uzyskaniem kropli krwi do badania glukometrem

Osobom starszym często z trudem przychodzi uzyskanie kropli krwi do badania glukometrem. Może to wynikać zarówno z nadmiernie zgrubiałych opuszków palców, jak i z gorszego krążenia krwi. Aby usprawnić pomiary diabetyka seniora, trzeba zapewnić mu dobrej jakości nakłuwacz, dający możliwość regulowania głębokości nakłucia i wygodny w obsłudze, np. przy wymianie lancetów.

Czytaj także: Normy glikemii - indywidualne podejście

Problemy z obsługą glukometru i akcesoriów

Przy wyborze glukometru należy zwrócić uwagę na sposób pakowania pasków – nie każde paski dają się łatwo odpakować nawet osobom młodym, mającym sprawne dłonie. Podobnie warto zwrócić uwagę na to, jak dostępny jest port do wkładania paska. Przy ograniczonej sprawności palców osób starszych nie każdy glukometr będzie komfortowy w użytkowaniu.

Kontrola cukrzycy ważna jest w każdym wieku – i w każdym wieku wpływa na jakość naszego życia. Osoby starsze – nie zawsze zdolne do utrzymania reżimu samokontroli, niedostatecznie sprawne czy precyzyjne – mogą w tym względzie wymagać wsparcia najbliższego otoczenia.