Olej parafinowy (Paraffinum liquidum) – to olej mineralny, będący od dziesięcioleci składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych, który w ostatnich latach cieszy się wyjątkowo złą sławą. Czy aplikowanie na skórę twarzy i ciała substancji pochodzącej z ropy naftowej oby na pewno jest bezpieczne – zastanawiają się konsumenci. A jeśli ciekła parafina faktycznie działa niekorzystnie nie tylko na naszą skórę, ale wręcz zagraża zdrowiu, dlaczego nadal jest częstym składnikiem leków oraz znajduje się w tzw. emolientach, preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry przesuszonej i atopowej?
Parafina (paraffinum liquidum) - fakty i mity
Głównym powodem mitów, jakie narosły wokół oleju mineralnego wydaje się być skrót myślowy, że skoro jest on otrzymywany z ropy naftowej, to jego aplikowanie na skórę nie może być ani zdrowe, ani bezpieczne. Nie mając dostateczniej wiedzy chemicznej i toksykologicznej łatwo ulec sugestywnym przekazom o „szkodliwych ropopochodnych”, bo takie określenia często pojawiają się w odniesieniu do oleju parafinowego i wazeliny.
Tymczasem bezpieczeństwo stosowania danego składnika nie tyle wynika z samego pochodzenia, co z badań. Każdy składnik kosmetyczny jest szczegółowo badany, zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi składnikami kosmetycznymi, zanim zostanie dopuszczony do stosowania w pielęgnacji.
 | Dla higieny uszuKrople do czyszczenia uszu na bazie parafiny zmiękczają i rozpuszczają woskowinę uszną oraz nagromadzony, złuszczony naskórek. Dodatkowo tworzą w kanale usznym wartwę ochronną przed działaniem wody. |
Właściwości toksykologiczne oleju parafinowego zostały bardzo dobrze poznane i opisane. Według wszystkich badań jest to substancja bezpieczna o bardzo długiej historii stosowania, tak w farmacji, jak i w kosmetykach.
Tak jak nie należy wnioskować o szkodliwości paraffinum liquidum, ponieważ pozyskiwana jest ona z ropy naftowej, tak nie można z góry zakładać, że wszystkie składniki pozyskiwane z roślin są na pewno bezpieczne. Wśród składników roślinnych wiele jest toksycznych, zupełnie nieodpowiednich do stosowania na skórę . O tym decydują jednak odpowiednio przeprowadzone badania.
Fakt: Olej parafinowy otrzymuje się z ropy naftowej
Ropa naftowa to mieszanina bardzo różnych związków chemicznych, o różnych właściwościach. W ropie znajduje się zarówno wiele substancji bardzo cennych i szeroko stosowanych w kosmetologii, dermatologii czy farmacji, jak też związki szkodliwe, a nawet rakotwórcze. Jedne od drugich są bardzo starannie oddzielane i oczyszczane.
Parafiny, czyli olej parafinowy i wazelina, które stosowane są w kosmetykach, znajdują się pod ścisłą kontrolą jakości. Są to wysoko oczyszczone surowce o dokładnie określonej specyfikacji (określonej prawem i wytycznymi technicznymi organizacji, które stoją na straży bezpieczeństwa kosmetyków). W praktyce parafiny stosowane w produktach do pielęgnacji odpowiadają jakościowo surowcom używanym w produktach leczniczych. Innymi słowy, taka sama ciekła parafina znajduje się w kosmetykach, jak i w lekach (stosowanych np. przy zaparciach).
Jeśliby parafina była szkodliwa dla zdrowia, wręcz rakotwórcza, nie byłaby dopuszczona zarówno do stosowanie zewnętrznego (kosmetyki), jak i wewnętrznego (leki).
Mit: Oleje roślinne są lepsze od oleju parafinowego
Olej parafinowy często przeciwstawia się olejom roślinnym. Ich naturalne pochodzenie oraz duża różnorodność sprawiają, że w ostatnich latach znalazły one zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Czy faktycznie oleje roślinne są znacznie lepsze od ciekłej parafiny?
Przede wszystkim paraffinum liquidum i oleje roślinne to dwie zupełnie różne substancje – różnią się budową chemiczną, właściwościami oraz przeznaczeniem w kosmetyce. Olej parafinowy to mieszanina węglowodorów. Zaaplikowany na skórę, pełni przede wszystkim funkcje barierowe, ochronne. Ze względu na swoją budowę chemiczną jest to substancja bardzo stabilna, która nie wchodzi w reakcje ze strukturami skóry. Z tego powodu ma ona bardzo dobre właściwości dermatologiczne.
Okluzyjne właświwości oleju mineralnego wykorzystywane są w zabiegach parafinowych na dłonie i stopy. Dzięki zatrzymaniu wody w głębszych warstwach skóry, staje się ona miękka, wygładzona i dobrze nawilżona.
Oleje roślinne to mieszanina estrów kwasów tłuszczowych. W kosmetyce stosuje się je nie tyle z racji właściwości ochronnych, co ze względu na zawartość cennych dla skóry substancji – niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz substancji zawartych w tzw. frakcji niezmydlalnej. Można powiedzieć, że oleje roślinne mają większe właściwości pielęgnacyjne niż olej parafinowy, więc dobrze sprawdzą się w kosmetykach dla skóry wymagającej odmłodzenia, regeneracji itp.
Nie jest to jednak kwestia tego, że dany składnik jest lepszy czy gorszy, a tego, w jakim celu sięgamy po dany preparat. Przykładowo skórę dziecka można pielęgnować zarówno kosmetykami z dodatkiem olejów roślinnych jak i oleju mineralnego. Te pierwsze dobrze sprawdzą się do usuwania ciemieniuchy. Zupełnie jednak nie zdadzą egzaminy w okolicy podpieluszkowej. Tutaj zdecydowanie lepiej jest zastosować ciekłą parafinę, która w odróżnieniu od olejów roślinnych nie jest pożywką dla bakterii, nie jełczeje, nic się z nim nie dzieje pod wpływem wyższej temperatury.
Fakt: Olej parafinowy sprawdza się w kosmetykach dla dzieci
Skóra niemowląt i małych dzieci wymaga przede wszystkim ochrony. Celem stosowanych kosmetyków jest wzmocnienie bariery naskórkowej, dzięki czemu skóra się nie przesusza, nie jest podrażniona, nie ulega uszkodzeniu w kontakcie z ubraniem czy pieluszką. W tym celu można stosować zarówno kosmetyki z dodatkiem oleju parafinowego, jak i olejów mineralnych. Zaletą oleju parafinowego w pielęgnacji skóry dziecka jest to, że jest on:
- stabilny
- obojętny dla skóry
- odporny na działanie tlenu, wody i światła
Paraffinum liquidum tworzy na powierzchni skóry barierę okluzyjną, która efektywnie ogranicza utratę wody. Tworzony na skórze na tyle zawarty film, by skutecznie zabezpieczać ją przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych.
Olej parafinow,y jako składnik kremów do pielęgnacji pupy dziecka, skutecznie odgradza skórę od drażniącego działania kału i moczu.
 | Parafina dla skóry suchaj i z AZSOkluzyjne właściwości paraffinum liquidum wykorzystywane są w kosmetykach do skóry suchej, podrażnionej, z AZS. Parafina to częsty składnik emolientów. |
Mit: Olej parafinowy zatyka pory i sprawia, że skóra nie może oddychać
Człowiek nie jest płazem i nie oddycha przez skórę. Oddychanie, rozumiane jako wymiana gazowa nie odbywa się przez skórę, dlatego nie może być zakłócone przez pokrycie skóry takim czy innym kosmetykiem. Zadaniem kosmetyków (wszystkich) jest utworzenie na powierzchni skóry ochronnej powłoki, która opóźni utratę wody z głębszych warstw skóry. Wyparowywanie wody musi mieć miejsce, ale ważne by był to proces powolny.
Niemniej faktycznie, wadą oleju mineralnego jest to, że formuuje na skórze dość zwarty film (choć nigdy 100%), który nie tyle uniemożliwia skórze oddychanie, co może ją zapychać i powodować zaskórniki. Ryzyko to występuje zwłaszcza przy stosowaniu olejów (zarówno mineralnych, jak i tłustych olejów roślinnych) na dużej powierzchni skóry.
To dlatego stosowane w kosmetykach oleje – zarówno roślinne jak i mineralny zawsze występują w połączeniu z innymi składnikami (np. z palmitynianem izopropylu), co „rozluźnia” barierę, jaka powstaje po ich aplikacji. Dzięki temu, bariera czystych olejów, która faktycznie jest dość zwarta, ale nie nieprzepuszczająca, staje się „luźniejsza” – zabezpiecza skórę przed przesuszeniem, umożliwiając jednocześnie takie przenikanie wody z głębszych warstw skóry, aby zachować prawidłowy przebieg zachodzących tam procesów biochemicznych.
