Endometrioza to obecność błony śluzowej macicy poza jej jamą. Inna nazwa choroby to gruczolistość zewnętrzna. Leczenie endometriozy w każdym przypadku może być nieco inne – stosuje się m.in. leki hamujące wydzielanie gonadotropin, analogi gonadoliberyny, preparaty antykoncepcyjne. Jakie są przyczyny i objawy endometriozy?
Endometrioza – leczenie, badania, przyczyny
Pierwszy raz o dolegliwościach wynikających z endometriozy wspomniał Daniel Shroen w 1690 roku. Chorobę pod lupę wziął austriacki patolog Karl Freiherr von Rokitansky, opisując w 1860 r. objawy endometriozy w literaturze naukowej. Od tego momentu środowisko naukowe dyskutowało o patogenezie endometriozy, wysnuwając kolejne teorie jej powstawania. Ostatecznie dopiero w latach 20. ubiegłego stulecia John Sampson wprowadził nazwę „endometrioza” i przedstawił hipotezę „wstecznego miesiączkowania”.
Obecnie endometrioza jest jednym z częstszych przyczyn histerektomii (zabiegu usuwania macicy) i powodów hospitalizacji na oddziałach ginekologicznych.
>> Leki rozkurczowe, przeciwbólowe
>> Bolesne miesiączki - przyczyny. Leki i metody naturalne na bolesne miesiączki.
Endometrioza – przyczyny
Endometrioza, mimo tak długiej obecności w historii medycyny, wciąż pozostaje dolegliwością słabo poznaną – wiadomo, że w przebiegu endometriozy występuje obecność ognisk endometrium poza macicą.
Przyczyny powstawania tego rodzaju patologii nie są do końca poznane – odkryto, że czynnikami ryzyka mogą być m.in.: bezdzietność, przebyte zakażenia, wczesna pierwsza miesiączka, wady rozwojowe macicy, uwarunkowanie rodzinne. Wśród czynników etiologicznych wymienia się m.in. niewydolność układu immunologicznego, czynniki alergiczne, wrodzone, genetyczne i środowiskowe.
Szacuje się, że na z powodu endometriozy cierpi ok. 10 proc. populacji kobiet. U wielu z nich endometrioza jest przyczyną niepłodności, przewlekłego bólu, problemów zajściem w ciążę – co z kolei przekłada się często na problemy w związku.
Objawy endometriozy
- bolesne, obfite i długie miesiączki;
- ból brzucha;
- zaburzenia cyklu miesiączkowego;
- krwawienie poza cyklem;
- ból podczas stosunku lub po stosunku;
- ból w czasie oddawania moczu.
>> Objawy infekcji intymnych -upławy, świąd, pieczenie i ból
>> Niepłodność kobieca - przyczyny i leczenie
Endometrioza jest chorobą, która może przebiegać bezobjawowo. Pierwszym symptomem – i jednym z częściej występujących – może być ból w miednicy małej. Czasami jedynym objawem endometriozy są problemy z zajściem w ciążę lub zmniejszona płodność kobiety.
Endometrioza – badania i diagnostyka
Endometrioza (w postaci bezobjawowej) często wykrywana jest przypadkiem – w czasie rutynowego badania ginekologicznego. Gdy występują objawy endometriozy, lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych (m.in. badanie ultrasonograficzne, często również USG wykonane przez odbytnicę – jeśli dodatkowo występują objawy jelitowe endometriozy) oraz ginekologicznego badania palpacyjnego. Badania ginekologiczne pozwalają ocenić ruchomość, pozycję i wielkość macicy.
Jeśli w badaniach ginekologicznych pojawią się nieprawidłowości (np. guzki w więzadłach krzyżowo-macicznych, guzy na przydatkach) i/lub występuje problem z zajściem w ciąży, a badania diagnostyczne płodności nie wykazują odchyleń od normy, to częstym zaleceniem jest laparoskopia. Wziernikowanie jamy otrzewnej pozwala zarówno na diagnostykę zmian patologicznych, jak i pobranie wycinków do badania histologicznego.
Leczenie endometriozy
Farmakoterapia w endometriozie polega przede wszystkim na zastopowaniu cyklu miesiączkowego, dzięki czemu zapobiega się wzrostowi endometrium występującego poza jamą macicy. W ten sposób teoretycznie hamowane są również dolegliwości bólowe – należy jednak pamiętać, że najczęściej po zakończeniu terapii objawy wracają.
Leki stosowane w endometriozie to m.in.:
- analogi hormonu uwalniającego gonadotropiny;
- analogi gonadoliberyny;
- doustne tabletki antykoncepcyjne.
W leczeniu endometriozy stosowane są również niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – w celu minimalizowania dolegliwości bólowych. Metody chirurgicznego leczenia polegające na usunięcie ognisk choroby stosowane są w przypadku bardzo uciążliwego bólu, głęboko naciekającej endometriozy, powiększających się torbieli jajników. Usunięcie macicy wraz z jajnikami zaliczane jest do radykalnej metody leczenia chirurgicznego endometriozy – u kobiet, które nie planują ciąży i gdy inne sposoby na dolegliwości bólowe w przebiegu endometriozy nie przynoszą rezultatu.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące endometriozy
Endometrioza to groźna choroba, która obniża jakość życia ze względu na towarzyszące jej nieprzyjemne dolegliwości. Nieleczona stwarza ogromne ryzyko powikłań, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Postępująca choroba może doprowadzić do niedrożności jelit, zrostów na jajowodach, a nawet uszkodzenia i dysfunkcji innych narządów wewnętrznych. Szybkie podjęcie leczenia jest w stanie zatrzymać rozwój endometriozy i pozbyć się towarzyszących jej dolegliwości.
Endometrioza nie jest rakiem, mimo że pod wieloma względami jej przebieg jest podobny do choroby nowotworowej. Oddziałuje bowiem na cały organizm i może dawać przerzuty na inne organy, doprowadzając do ich nieodwracalnego uszkodzenia. Endometrioza ma również zbliżoną budowę i mechanizmy działania do guza złośliwego, dlatego często jest porównywana do raka. Choroba może także zwiększać ryzyko zachorowania na raka jajnika, jelita grubego i tarczycy.
Ból związany z endometriozą może występować w różnych miejscach, zależnie od lokalizacji zmian endometrialnych. Jednak najczęściej zgłaszane są bóle w podbrzuszu, zwłaszcza w okolicy miednicy. Kobiety z endometriozą mogą doświadczać silnych, przewlekłych bólów menstruacyjnych, które mogą promieniować do pleców lub nóg. Mogą również odczuwać ból podczas stosunku seksualnego, oddawania moczu lub wypróżnień.
Nie jest do końca jasne, co powoduje powstawanie endometriozy. Istnieją teorie, że odpowiedzialna może być za to tzw. wsteczna miesiączka, nieprawidłowa budowa układu rozrodczego lub inne patologie, powodujące przemieszczanie komórek endometriozy naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi. Rozwój choroby może też wynikać z uwarunkowań genetycznych, zaburzeń hormonalnych, osłabienia układu immunologicznego oraz nieregularnych miesiączek.
