Czerniak – objawy, rozpoznanie, czerniak a pieprzyk. Czy czerniak złośliwy jest dziedziczny?

Czerniak – objawy. Jak rozpoznać czerniaka?

Czerniaka diagnozuje się wstępnie według systemu klasyfikacji ABCDE:

• A – asymetria znamienia
• B – nierówne brzegi znamienia (nieregularny kształt)
• C – różnoraki kolor znamienia (nierówne wysycenie barwników)
• D – średnica znamienia przekracza 5 mm
• E – uwypuklenie znamienia

Występowanie więcej niż jednej z tych cech powinno skłonić nas do odwiedzenia dermatologa. Zaleca się wówczas wykonanie badania dermatoskopem, czyli specjalnym urządzeniem, które pozwala obejrzeć znamiona w powiększeniu.

Zaawansowana postać czerniaka może objawiać się swędzeniem mi obrzękiem, a nawet krwawieniem. Jest to znak, że należy natychmiast udać się do lekarza.

Czerniak – wyjątkowo złośliwy nowotwór skóry

Czerniak jest wyjątkowo złośliwą odmianą nowotworu skóry. Stanowi od 1 do 2 proc. wszystkich diagnozowanych nowotworów w Polsce. Niestety, w ostatnich latach lekarze obserwują systematyczny wzrost zachorowań na czerniaka na całym świecie. Ofiarami tej choroby są też coraz częściej osoby z grupy wiekowej 30-50 lat, co dotąd było rzadszym zjawiskiem.

Każdego roku w Polsce diagnozuje się około 2 do 2,5 tys. Przypadków zachorowania na czerniaka. Z tego 3-15 proc. Stanowią tak zwane czerniaki występujące rodzinnie, do których predyspozycje dziedziczymy w genach. Dzięki badaniom genetycznym możliwe jest wykrycie czerniaka we wczesnym stadium.

Czerniak a pieprzyk – kiedy do dermatologa?

Zmiany na skórze – zarówno pieprzyki, jak i inne znamiona – powinny niepokoić, gdy ulegają nagłym zmianom:

• zmieniają kolor na ciemniejszy; odbarwiają się;
• wyrastają na nich włosy;
• zaczynają krwawić lub pojawia się inna wydzielina;
• gdy stają się wypukłe.

Czerniak – jak zapobiegać?

Czerniak jest bardzo złośliwą odmianą nowotworu skóry, która późno wykryta może prowadzić do śmierci. Dlatego warto pamiętać o następujących wskazówkach. Należą do nich:

• zapewnienie skórze ochrony przeciwsłonecznej, szczególnie w okresie wiosenno-letnim (poziom filtra powinien być dostosowany do karnacji i potrzeb skóry, warto w tym zakresie skorzystać z pomocy dermatologa);
• okresowe badania znamion dermoskopem (zaleca się raz na pół roku);
• profilaktyczne usuwanie znamion, które budzą podejrzenia, oraz badanie ich pod kątem histopatologicznym;
• nadzór onkologiczny dla osób z rodziny chorego na czerniaka;
• skrining zagrożonego narządu, w którym pojawił się przerzut u chorego członka rodziny;
• badanie genetyczne pod kątem występowania mutacji m.in. CDKN2A.

Opalanie - niezbędnik: 

• Beta karoten w tabletkach i kapsułkach
• Filtry SPF 20-30
• Filtry SPF 40-50+
• Filtry SPF<20
• Balsamy do ciała po opalaniu, żele łagodzące, emulsje po opalaniu

Dziedziczny czerniak

– Tak zwany dziedziczny czerniak złośliwy w 25-40 proc. przypadków powstaje w wyniku zaistnienia mutacji w genie CDKN2A. Gen ten odgrywa niezwykle istotną rolę w organizmie człowieka, odpowiada m.in. za kodowanie białek zapobiegających niekontrolowanym podziałom komórkowym. Mutacje w genie CDKN2A prowadzą do powstawania nowotworów – mówi lek. Paweł Stelmasiak, onkolog z Centrum Medycznego ENEL-MED.

Tak zwany dziedziczny czerniak złośliwy w 25-40 proc. przypadków powstaje w wyniku zaistnienia mutacji w genie CDKN2A

– Nosicielstwo tej mutacji to 30-procentowe ryzyko zachorowania na czerniaka. Wzrasta ono jednak, gdy w rodzinie już pojawił się przypadek tego nowotworu skóry. Występowanie mutacji genu CDKN2A to także większe ryzyko zachorowania na raka trzustki oraz nowotwory złośliwe mózgu.

Czerniak – czy warto wykonać badanie genetyczne?

Kto powinien rozważyć wykonanie badania genetycznego w kierunku czerniaka? Zdaniem specjalistów powinny je rozważyć osoby, których bliski członek rodziny (ojciec, matka, brat, siostra) zachorował na czerniaka, osoby o skórze wrażliwej na działanie promieni UV (cechy wyróżniające: jasna karnacja, rude lub bardzo jasne włosy, piegi, niebieskie tęczówki, skłonność do poparzeń słonecznych) oraz te, u których bliskiego krewnego występuje mutacja genu CDKN2A.

– Badanie genetyczne daje możliwość wcześniejszego wykrycia nowotworu albo określenia predyspozycji do niego – tłumaczy lek. Paweł Stelmasiak.

Badania genetyczne w kierunku wykrycia tzw. rodzinnego czerniaka są proste i szybkie. Można je wykonać w placówce medycznej albo samodzielnie w domu, zamawiając online specjalistyczny pakiet. Badanie sprowadza się do umieszczenia kilku kropel krwi na specjalnej bibułce. Tak przygotowane próbki należy włożyć do odpowiedniego opakowania i odesłać do laboratorium.