Sterylizacja chirurgiczna jest trwałą metodą zapobiegania ciąży. Przeprowadzana jest u osób, które nie planują posiadania dzieci w przyszłości. W niektórych przypadkach sterylizacja jest odwracalna, ale zabieg nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Na czym polega sterylizacja kobieca, a na czym sterylizacja mężczyzn?
Sterylizacja chirurgiczna u kobiet i mężczyzn – co warto wiedzieć?
Sterylizacja chirurgiczna u kobiet i mężczyzn
Sterylizacja w praktyce polega na przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego, na skutek którego organizm kobiety nie ma możliwości zajścia w ciążę, z kolei organizm mężczyzny nie jest w stanie zapładniać. Nie jest to metoda antykoncepcyjna, ponieważ z medycznego punktu widzenia jest to nieodwracalne pozbawienie człowieka zdolności rozrodczych.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że utrata płodności przez podwiązanie jajowodów u kobiet lub nasieniowodów u mężczyzn jest odwracalna. Zabieg przywracania płodności może być jednak trudny do przeprowadzenia i obarczony dużym ryzykiem niepowodzenia.
Sterylizacja chirurgiczna – rodzaje
Sterylizacja chirurgiczna przeprowadzona może być zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Pod tym pojęciem kryje się zabieg usunięcia gonad, czyli jąder u mężczyzn, a jajników u kobiet. W praktyce jednak mianem sterylizacji nierzadko określa się odwracalne metody pozbawienia płodności.
Na czym polega sterylizacja kobieca? Obejmuje ona podwiązanie jajowodów (z wycięciem części jajowodów lub bez). Możliwa jest także sterylizacja histeroskopowa oraz histerektomia (usunięcie macicy). Sterylizacja u mężczyzn natomiast polega na przeprowadzeniu wazektomii, czyli przecięciu nasieniowodów.
>> Poszczególne metody antykoncepcji – sprawdź ich skuteczność
Sterylizacja chirurgiczna u kobiet
Jest kilka rodzajów sterylizacji chirurgicznej u kobiet. Należą do nich: podwiązanie jajowodów, sterylizację histeroskopową i histerektomię.
Podwiązanie jajowodów
Jedną z najskuteczniejszych metod antykoncepcji jest podwiązanie jajowodów, nazywane kobiecą sterylizacją chirurgiczną. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Operacja przeprowadzana jest metodą tradycyjną przez nacięcie w dole brzucha lub laparoskopowo. Do skutków ubocznych sterylizacji kobiecej w formie podwiązania jajowodów należą m.in. krwawienie i zakażenie.
Wykonanie zabiegu podwiązania jajowodów zazwyczaj prowadzi do nieodwracalnej utraty zdolności do zapłodnienia, dlatego decyzja o jego zastosowaniu musi być dobrze przemyślana. W świetle prawa przeprowadzenie tej metody sterylizacji kobiecej jest możliwe jedynie w ściśle określonych przypadkach – jeśli ma na celu ratowanie życia lub zdrowia. Sterylizacja kobieca w Polsce na życzenie przeprowadzana jako podwiązanie jajowodów jest zakazana.
Sterylizacja histeroskopowa
Zabieg ten jest zaliczany do trwałych metod sterylizacji kobiecej i nie wykonuje się operacji jej odwracania. Podczas zabiegu w każdym z jajowodów umieszcza się specjalne 4-centymetrowe zwoje, które później obrasta tkanka, tworząc w ten sposób barierę dla komórki jajowej, która nie może przedostać się do macicy.
Jajowody stają się całkowicie zablokowane po upływie ok. 3 miesięcy od zabiegu. Dlatego przez 3 miesiące konieczne jest stosowanie innych metod antykoncepcji.
Histerektomia
Ten rodzaj sterylizacji kobiecej jest traktowany bardziej jako metoda leczenia niż sposób zapobiegania ciąży. Co to jest histerektomia? Jest to zabieg chirurgicznego usunięcia macicy. Histerektomia radykalna niekiedy jest jedynym ratunkiem dla kobiet chorujących na nowotwory ginekologiczne lub mięśniaki macicy.
Operacja może być przeprowadzona na drodze chirurgii klasycznej. Możliwa jest także histerektomia laparoskopowa, czyli przeprowadzona metodą małoinwazyjną. Całkowita histerektomia skutkuje bezpłodnością. Współżycie po histerektomii jest możliwe, jednak zwykle trzeba odczekać ok. 1,5 miesiąca od zabiegu.
Sterylizacja chirurgiczna u mężczyzn
Zabiegiem prowadzącym do trwałej bezpłodności u mężczyzn jest chirurgiczne usunięcie gonad. Sterylizacja w tym przypadku jest synonimem kastracji i nie jest tym samym, co wazektomia. Wazektomia nie wiąże się bowiem z usunięciem jąder.
Wazektomia
Wazektomia polega na trwałym, ale odwracalnym zamknięciu światła nasieniowodu celem zablokowania transportu plemników do ejakulatu. Zabieg ten nie wpływa na wydzielanie hormonów ani proces produkcji spermy.
Skutki uboczne sterylizacji mężczyzn to przede wszystkim tkliwość moszny czy krwiaki w miejscu nacięcia. Przez okres do 3 miesięcy po operacji w płynie ejakulacyjnym mogą występować jeszcze plemniki, dlatego zalecane jest w tym czasie stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji. Po upływie 3 miesięcy powinno się wykonać badanie nasienia, aby sprawdzić, czy zabieg przyniósł oczekiwany efekt. Sterylizacja mężczyzn w Polsce jest dobrowolna i wykonywana wyłącznie w prywatnych placówkach medycznych.
