Strączyniec cewiasty (z łac. Cassia fistula) to roślina, która wykorzystywana jest w lecznictwie od około 2 tysięcy lat. W tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej, nazywana jest aragvadha, czyli „pogromca chorób”. Popularny i stosowany jest zwłaszcza w Indiach, gdzie stanowi składnik wielu preparatów ziołowych i roślinnych. Odpowiedni dla osób z przeróżnymi problemami zdrowotnymi, m.in. chorobami dróg moczowych, układu oddechowego, infekcji czy zaparć.
Strączyniec – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Strączyniec – jakie ma właściwości?
Strączyniec cewiasty zaliczany jest do rodziny roślin motylkowatych (z łac. Fabaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Indii, jednak obecnie jest już rozpowszechniony również w innych krajach m.in. Chinach, Tajlandii, Indonezji i Malezji. Przez wiele osób traktowany jest jako roślina ozdobna, dlatego często można znaleźć go w ogrodach lub parkach. Od tysięcy lat wykorzystuje się go w celach leczniczych, ze względu na wiele prozdrowotnych właściwości, które wynikają z bogatego składu tego surowca. Spośród substancji bioaktywnych warto wymienić przede wszystkim antrachinony, flawonoidy, kwasy organiczne, sennozydy, a także garbniki. Co więcej, liście strączyńca zawierają też kwasy fenlowe, kwas masłowy i pektyny, a w kwiatach znajdują się alkaloidy i kaemferol. Z kolei owoce są źródłem substancji żywiczych, woskowych oraz olejków eterycznych.
Dzięki temu strączyniec cewiasty wykazuje właściwości, takie jak:
- przeciwbakteryjnie m.in. w stosunku do bakterii Bacillus cereus, Staphylococcus epidermidis i Staphylococcus aureus, które są chorobotwórcze dla człowieka,
- przeciwwirusowe m.in. w kierunku do wirusa pryszczycy (FMDV),
- przeciwgrzybiczne w stosunku do Candida albicans, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum,
- napotne, obniżające gorączkę,
- przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit,
- poprawiające profil lipidowy (regulujące stężenie cholesterolu całkowitego i „złego” cholesterolu ora trójglicerydów),
- antyoksydacyjne (najprawdopodobniej najsilniejszym działaniem antyoksydacyjnym cechuje się kora strączyńca, co wynika z wysokiej zawartości polifenoli),
- hipoglikemiczne, czyli obniżające poziom glukozy we krwi,
- hepatoprotekcyjne (ochraniające komórki wątroby),
- przeciwzapalne,
- przeciwnowotworowe i cytotoksycznee w stosunku m.in. do gruczolakoraka.
Strączyniec – działanie i wskazania do stosowania
Od wielu pokoleń rdzenna ludność Indii stosuje korzeń strączyńca cewiastego jako remedium na wiele problemów zdrowotnych. Preparaty z tego surowca wykorzystywane są m.in. we wspomaganiu leczenia stanów zapalnych dróg moczowych i pęcherza moczowego, kiły, gruźlicy, a także chorób skóry. Podaje się je również pacjentom z przewlekłymi zaparciami, obniżonym apetytem i zaburzeniami produkcji żółci. Z suszonych kwiatów strączyńca przygotowuje się napary, które stosuje się podczas infekcji bakteryjnych lub wirusowych przebiegających z gorączką w celu obniżenia temperatury ciała. Miąższ ze strąków stosowano jako środek przeczyszczający. Liście i korę strączyńca wykorzystuje się również jako okłady przy bólach reumatycznych stawów.
Popularność strączyńca cewiastego w Europie jest jednak zdecydowanie niższa. W medycynie i lecznictwie naturalnym wykorzystywany jest rzadko, brakuje również jednoznacznych wytycznych dotyczących jego bezpieczeństwa i wskazań do stosowania.
>> Zioła fotouczulające - lista. Po jakich ziołach nie wolno się opalać?
Preparaty zawierające strączyniec
Na polskim rynku nie ma zbyt dużego wyboru preparatów ze strączyńcem cewiastym. Można je znaleźć na ogół wyłącznie w specjalistycznych sklepach zielarskich w postaci suszu, olejku eterycznego lub alkoholowego wyciągu czy ekstraktu. W ludowej medycynie indyjskiej popularne są kapsułki Kabaj Mukti, które oprócz strączyńca zawierają m.in. koper włoski i imbir. Przeznaczone dla osób z zaburzeniami trawiennymi i zaparciami, w celu regulacji pracy jelit i całego przewodu pokarmowego. W krajach azjatyckich popularny jest również wyciąg alkoholowy Cassia Fistula Mother Tinture zalecany przy zaburzeniach trawienia, wzdęciach, przeziębieniach i katarze. W Polsce są niedostępne i można nabyć je w zagranicznych sklepach internetowych. Brakuje jednak rzetelnych informacji o dawkowaniu wspomnianych preparatów, skutkach ubocznych czy interakcjach z lekami.
>> Zioła w kosmetyce i ich rola
Strączyniec – bezpieczeństwo stosowania
Brakuje oficjalnych informacji na temat dawkowania strączyńca cewiastego, bezpieczeństwa stosowania oraz potencjalnych skutków ubocznych i interakcji z innymi preparatami. Dlatego przed rozpoczęciem jego przyjmowania zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą celu oceny możliwych korzyści i zagrożeń. Szczególną uwagę powinny zachować osoby stosujące jakąkolwiek farmakoterapię lub przyjmujące inne preparaty ziołowe. Nie zaleca się również stosowania preparatów strączyńca w przypadku odwodnienia, zaburzeń wodno-elektrolitowych oraz biegunek, ze względu na fakt, że jego działanie przeczyszczające może nasilać te problemy i prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych. Mimo że w ludowej medycynie indyjskiej strączyniec cewiasty polecany był kobietom w ciąży, odradza się jego stosowania zarówno w ciąży, jak i podczas karmienia piersią, ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo jego wykorzystania w wymienionych grupach.
>> Zioła na cholesterol, domowe sposoby na miażdżycę
Strączyniec w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
- Strączyniec występuje głównie w postaci suszu, tabletek ziołowych oraz alkoholowych wyciągów roślinnych. Na polskim rynku jest jednak dość trudno dostępny, brakuje również oficjalnych wytycznych dotyczących jego stosowania, dawkowania i interakcji z innymi preparatami.
- Wykazuje właściwości przeczyszczające, przeciwdrobnoustrojowe, hepatoprotekcyjne, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Może być pomocny w leczeniu zaparć, problemów żołądkowo-jelitowych, infekcji.
- Przeznaczony jest do stosowania wewnętrznego.
Strączyniec występuje głównie w postaci suszu, tabletek ziołowych oraz alkoholowych wyciągów roślinnych.
