Topinambur, czyli słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus), jest gatunkiem rośliny z rodziny astrowatych wywodzącym się z Ameryki Północnej. Bulwy rośliny są spożywane jako warzywo o słodkim, orzechowym smaku porównywalnym do karczocha. Znajdują również zastosowanie w formie pastewnej i przemysłowej do produkcji alkoholu. Znane są też właściwości lecznicze topinamburu. Jego bulwy regulują pracę układu trawiennego, przyspieszając wydalanie zbędnych lub szkodliwych związków z organizmu. Słonecznik bulwiasty jest ponadto stosowany jako środek na zaparcia, obniżenie poziomu cukru we krwi i cholesterolu LDL.
Topinambur – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie
Jakie właściwości ma topinambur?
Topinambur jest rozpowszechniony na świecie jako roślina jadalna, ozdobna i pastewna. Jego bulwy są też cennym surowcem medycyny naturalnej. Składniki odpowiadające za właściwości lecznicze topinamburu to:
- tiamina,
- ryboflawina,
- niacyna,
- kwas foliowy,
- witaminy (m.in. A, B6, C, E i K),
- minerały (m.in. magnez, wapń, żelazo, potas, fosfor, sód i cynk).
Topinambur jest rośliną bogatą w inulinę – naturalny cukier należący do grupy fruktanów. Inulina odgrywa rolę naturalnego prebiotyku. Pomaga odbudować florę bakteryjną jelit, przez co zmniejsza ryzyko zakażeń układu trawiennego. Inulina, stanowiąca aż 17% bulwy topinamburu, normalizuje także glikemię w przebiegu cukrzycy typu 2 i zmniejsza insulinooporność. Istnieją również przesłanki o przeciwnowotworowym działaniu seskwiterpenów laktonowych wyizolowanych z rośliny.
Topinambur – działanie i wskazania do stosowania
Na co pomaga topinambur? Roślina wspomaga pracę układu pokarmowego i przemianę materii. Ze względu na wysoką zawartość inuliny słonecznik bulwiasty jest stosowany po kuracji antybiotykiem w celu odbudowy zniszczonej flory bakteryjnej. Oprócz tego pomaga w pozbyciu się zaparć i ułatwia przyswajanie minerałów – magnezu, żelaza i wapnia. Eliminuje również bakterie odpowiedzialne za biegunkę i zapalenie jelita grubego. Co więcej, zapobiega powstawaniu polipów i owrzodzeń jelita.
Topinambur jest częstym składnikiem diety na obniżenie cholesterolu LDL. Regularnie spożywane bulwy zapobiegają rozwojowi miażdżycy i regulują ciśnienie tętnicze.
Topinambur na odchudzanie
Topinambur sprawdzi się też u osób stosujących diety odchudzające. Ze względu na wysoką zawartość błonnika roślina pęcznieje w żołądku, zapewniając uczucie sytości. Reguluje także procesy metaboliczne w organizmie. Z tego względu topinambur jest szczególnie zalecany osobom zmagającym się z nadwagą i otyłością.
Topinambur na układ nerwowy
Topinambur wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego dzięki wysokiej zawartości witamin B i B3. Dostarczana do organizmu niacyna zmniejsza odczuwany stres i poprawia zdolność koncentracji.
Topinambur – przepisy
Bulwy topinamburu cieszą się szczególną popularnością w gastronomii. Ich delikatny, słodki smak jest zbliżony do smaku karczochów bądź orzechów brazylijskich. W codziennych posiłkach słonecznik bulwiasty może odgrywać rolę zamiennika ziemniaka jako dodatek do dania głównego.
Szczególnie popularnym przepisem z wykorzystaniem topinamburu są frytki. Oczyszczone bulwy należy pokroić i wrzucić na rozgrzany olej. Warzywo powinno być usmażone na złoty kolor. Topinambur jest też wykorzystywany do zup, sałatek, zapiekanek i surówek. Bulwy mogą być również spożywane na surowo – pokrojone w plastry.
Topinambur – w jakiej postaci się go przyjmuje?
Topinambur spożywany jest najczęściej po uprzednim ugotowaniu, usmażeniu, pieczeniu bądź blanszowaniu. Na rynku dostępny jest również sok z bulw topinamburu stosowany przed posiłkiem. W sprzedaży można znaleźć również koncentraty napojów probiotycznych z topinamburem.
Preparaty zawierające topinambur
W aptekach i sklepach ze zdrową żywnością dostępne są liczne preparaty z topinamburem. Szczególną popularnością cieszą się ekstrakty roślinne bogate w aktywne szczepy bakterii probiotycznych. Wspomagają one pracę przewodu pokarmowego i układu moczowego, a ponadto wpływają pozytywnie na zdolność koncentracji. Napoje probiotyczne z zawartością topinamburu są stosowane również jako środek na oczyszczanie organizmu.
Topinambur występuje też w suplementach diety wspomagających proces redukcji masy ciała. Na rynku dostępne są także odżywcze kremy ze słonecznikiem bulwiastym. Dzięki wysokiej zawartości inuliny kosmetyki te zwiększają zdolność wiązania wody przez skórę. Topinambur jest bogaty w krzem – pierwiastek poprawiający kondycję skóry, włosów i paznokci.
Topinambur w ciąży
Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną topinambur może być stosowany przez kobiety w ciąży. Bulwy rośliny mogą być spożywane również przez matki karmiące piersią.
Topinambur – przeciwwskazania do stosowania
Do tej pory nie określono wielu przeciwwskazań do stosowania topinamburu w codziennej diecie. Po bulwy rośliny nie powinny jednak sięgać osoby uczulone. Ostrożność muszą zachować pacjenci z cukrzycą typu 1 bez odpowiedniej korekty glukozy we krwi.
Topinambur – możliwe skutki uboczne
Topinambur nie powinien wywoływać działań niepożądanych. Spożycie nadmiernej ilości inuliny (ok. 30 g) zawartej w jego składzie może się jednak wiązać ze skutkami ubocznymi. Należą do nich dolegliwości ze strony układu pokarmowego (m.in. wzdęcia i biegunka).
Topinambur w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
Topinambur:
- W 17% składa się z inuliny odgrywającej rolę naturalnego prebiotyku. Z tego względu pomaga odbudować florę bakteryjną jelit.
- Pomaga na biegunkę i zapalenie jelita grubego. Zapobiega również powstawaniu polipów i owrzodzeń jelita.
- Ze względu na wysoką zawartość błonnika jest częstym składnikiem diet odchudzających.
- Dostarcza do organizmu witaminy B i B3, dzięki czemu wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego.
- Jest popularny w gastronomii. Delikatny, słodki smak przywodzi na myśl karczochy bądź orzechy brazylijskie.
