4. miesiąc ciąży

Jak rozwija się dziecko w 4. miesiącu ciąży?

Na początku czwartego miesiąca dziecko ma od 8 do 10 cm długości, waży około 35 gramów, natomiast na koniec – już 13 cm długości i waży około 140 gramów. Dziecko intensywnie się rozwija, wykształca się odruch chwytny, może łapać pępowinę, a także błony płodowe. Rozwijają się stawy i mięśnie, dlatego ruchy są coraz bardziej skoordynowane, a główka już nie zwisa bezwładnie. 

Pojawiają się odruchy mimiczne – dziecko może nawet się uśmiechać! Serce płodu pompuje już około 25 litrów krwi dziennie, maluszek może także ssać kciuk. Powieki nadal są zamknięte, ale gałki oczne pod nimi zaczynają się poruszać. Dziecko bardzo dobrze także słyszy dźwięki z zewnątrz. 

Zaczyna się tworzyć tkanka tłuszczowa, mieszki włosowe oraz gruczoły potowe. Skóra dziecka jest zaróżowiona i pokryta meszkiem, który zniknie do czasu porodu. 

Objawy ciąży w 4. miesiącu 

II trymestr ciąży uznawany jest za ciężarne za najbardziej komfortowy, ale to nie znaczy, że nie ma żadnych objawów. Zanikają nudności oraz powraca energia, pojawić się za to mogą:

• zawroty głowy – mają one związek ze zmianami w układzie sercowo-naczyniowym związanymi z ciążą (wyższe tętno, poszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększona objętość krążącej krwi); 

• ból w dolnej części pleców – wynika on z rozciągania się więzadeł obłych, które utrzymują macicę w miejscu. Więzadła rozrastają się wraz ze wzrostem macicy. Ból nie powinien być jednak intensywny; 

• żylaki kończyn dolnych – ucisk macicy na żyły miednicy i kończyn dolnych oraz zwiększony przepływ krwi może prowadzić do pojawienia się żylaków; 

• brain fog, z ang. mgła mózgowa, czyli problemy z zapamiętywaniem i koncentracją – stan ten pojawia się w II trymestrze ciąży i przez wiele kobiet jest określany jako tzw. ciążowy mózg; 

• rozpulchnienie błon śluzowych – odpowiada za nie zwiększony przepływ krwi. Mogą pojawić się krwawienia z dziąseł oraz uczucie zatkanego nosa; 

• zwiększone libido – nie ma przeciwwskazań do uprawiania seksu w ciąży, o ile lekarz nie zalecił inaczej. W związku z przekrwieniem błon śluzowych może pojawić się niewielkie plamienie po stosunku; 

• swędzenie skóry – najczęściej odczuwane jest na brzuchu i piersiach. Wynika z rozciągania się skóry. Bardzo ważne jest w tym okresie nawilżanie skóry w tych miejscach, nawet kilka razy dziennie, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia rozstępów;  

• dziwne sny – wynikają z dużej emocjonalności kobiet oraz wysokiego poziomu hormonów. Mogą to być sny erotyczne, groteskowe czy koszmary – ich pojawianie się jest normalne.  

U wielu kobiet objawy z pierwszego trymestru takie jak zaparcia, zgaga i wzdęcia będą się utrzymywać nadal. Odpowiada za nie wysokie stężenie progesteronu, który spowalnia trawienie poprzez rozluźnienie mięśni układu pokarmowego. Pracy jelit nie pomaga także powiększająca się macica, która może je uciskać. 

Większość ciężarnych zauważa za to u siebie wyraźną poprawę wyglądu skóry, włosów i paznokci, co jest spowodowane wysokim stężeniem estrogenów.

Ciążowy brzuch w 4. miesiącu ciąży

Na koniec czwartego miesiąca ciąży macica przesuwa się do góry, a brzuch zaczyna być (już widoczny. Jest to jednak indywidualna kwestia – u niektórych pań brzuszek widać wcześniej, u innych później. Brak widocznego brzucha nie jest powodem do niepokoju. 

Badanie USG w 4. miesiącu ciąży

Pierwszy tydzień czwartego miesiąca to ostatni moment na wykonanie USG genetycznego. Powinno być ono wykonane między 11. a 14. tygodniem (13 tc. + 6 dni) ciąży. Badanie to pozwala określić, czy płód rozwija się prawidłowo. Lekarz mierzy wtedy: 

    • przezierność karkową (NT, odległość między skórą a tkanką podskórną w okolicach szyi); 

    • kość nosową (sprawdza się jej obecność u płodu; w przypadku niektórych zespołów wad genetycznych może występować opóźnione kostnienie); 

    • przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV); 

    • przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną (TR).

Dokonuje się także oceny pracy serca dziecka oraz oceny innych narządów – żołądka, pęcherza moczowego, kręgosłupa oraz przepływu krwi. USG pozwala ocenić także, czy nie pojawiły się wady rozwojowe, m.in. rozszczep cewy nerwowej.

Badania w 4. miesiącu ciąży

Razem z USG genetycznym wykonuje się często test PAPP-A, z krwi żylnej matki, który mierzy stężenie gonadotropiny kosmówkowej oraz poziom stężenia białka PAPP-A. 

Do innych badań, które można wykonać w czwartym miesiącu ciąży, zalicza się badania prenatalne wykonywane z krwi żylnej matki – pozwalają one na bardziej szczegółową ocenę ryzyka rozwoju wad genetycznych u płodu. 

Do badań obowiązkowych zalicza się morfologię krwi oraz badanie ogólne moczu, badanie fizykalne na wizycie kontrolnej u lekarza prowadzącego ciążę, pomiar ciśnienia tętniczego oraz masy ciała. 

Co powinno zaniepokoić w 4. miesiącu ciąży

Do niepokojących objawów zaliczamy: 

• twardnienie brzucha; 

• krwawienie; 

• skurcze brzucha i silny ból brzucha. 

Te objawy wymagają jak najszybszej wizyty u lekarza. Do objawów, które powinny skłonić ciężarną do konsultacji z lekarzem, zalicza się także zieloną i brzydko pachnącą wydzielinę z pochwy oraz obecność bakterii w badaniu ogólnym moczu. Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na rozwój zakażenia układu moczowego oraz wystąpienie infekcji grzybiczej. Leczenie obu infekcji nie stanowi zagrożenia dla rozwoju płodu. 

Jak dbać o siebie w 4. miesiącu ciąży?

Nie ma przeciwwskazań do wykonywania aktywności fizycznej, o ile lekarz nie zaleci inaczej. Ciężarna powinna przestrzegać zdrowej diety, przyjmować kwas foliowy, unikać surowego mięsa, surowych jaj oraz produktów z mleka niepasteryzowanego. Nie powinna także przyjmować żadnych leków bez porozumienia z lekarzem. 

Nie ma przeciwwskazań do uprawiania seksu, a lekki plamienie po stosunku może wynikać z rozpulchnienia błon śluzowych przez hormony i zwiększenie przepływu krwi. W czwartym miesiącu ciąży libido wzrasta, dlatego wiele kobiet ma większą ochotę na zbliżenia. 

Od czwartego miesiąca kobieta powinna tyć mniej więcej pół kilograma na tydzień. Aby uniknąć zaparć, warto jeść produkty bogate w błonnik pokarmowy oraz pić dużo wody. Jednak zaparcia mogą być wyjątkowo uciążliwe i wtedy należy porozmawiać o nich ze swoim ginekologiem.