5. miesiąc ciąży

Jak wygląda dziecko w 5. miesiącu ciąży?

Maluch cały czas intensywnie się rozwija – wyrównują się proporcje między główką a tułowiem, od piątego miesiąca ciąży dziecko wzrasta o około 1 cm co tydzień. Umie już oddychać, ssać kciuk, połyka płyn owodniowy. Rozwijają się płuca, tworzy sieć neuronów, dzięki czemu dziecko wykonuje coraz bardziej skoordynowane ruchy. U dziewczynek macica, jajniki i jajowody znajdują się już na swoim miejscu, u chłopców widoczny jest penis, natomiast jądra nie zstąpiły jeszcze do moszny. Wykształcone są już brodawki sutkowe, rozwijają się intensywnie zmysły oraz odruchy – dziecko reaguje na dźwięki, rozpoznaje głos mamy. Może się także zdarzyć, że dziecko dostanie czkawki. Wyraźny staje się cykl snu i aktywności u maluszka, który porusza gałkami ocznymi pod zamkniętymi wciąż oczami. 

Na koniec 5. miesiąca ciąży dziecko ma około 26 cm od czubka głowy do stóp, a 16 cm od głowy do kości ogonowej, i waży 340-400 gramów. 

Objawy ciąży w 5. miesiącu 

• opuchnięte stopy i kostki – łagodny obrzęk jest naturalny i nie powinien wzbudzać niepokoju (jednak nagły i intensywny obrzęk może być sygnałem stanu przedrzucawkowego i należy skonsultować się wtedy z lekarzem); 

• chrapanie – nadal opuchnięte błony śluzowe mogą powodować chrapanie nawet u kobiet, które nigdy wcześniej nie chrapały; 

• swędzenie skóry – objaw ten najczęściej odczuwany jest na brzuchu i piersiach. Wynika on z rozciągania się skóry. Bardzo ważne jest w tym okresie nawilżanie skóry w tych miejscach, nawet kilka razy dziennie, aby zminimalizować ryzyko występowania rozstępów;  

• dziwne sny, np. erotyczne, groteskowe czy koszmary – ich pojawianie się jest normalne, spowodowane dużą emocjonalnością kobiet w okresie ciąży i wysokim poziomem hormonów; 

• ból w dolnej części pleców – wynika on z rozciągania się więzadeł obłych, które utrzymują macicę w miejscu. Więzadła rozrastają się wraz ze wzrostem macicy. Ból nie powinien być jednak intensywny; 

• żylaki kończyn dolnych – ucisk macicy na żyły miednicy i kończyn dolnych oraz zwiększony przepływ krwi może prowadzić do pojawienia się żylaków; 

• problemy z zapamiętywaniem i koncentracją; 

• zawroty i bóle głowy – wynikają ze zmian w układzie sercowo-naczyniowym (wyższe tętno, poszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększona objętość krwi krążącej w organizmie); 

• zwiększenie libido; 

• krwawienie z dziąseł oraz uczucie zatkanego nosa, za które odpowiadają rozpulchnione błony śluzowe.  

Brzuch w 5. miesiącu ciąży

Brzuch jest już dobrze widoczny, między 20. a 30. tygodniem ciąży długość pomiędzy dnem macicy, a kością łonową zwiększa się o 1 cm na każdy tydzień ciąży. W piątym miesiącu ciąży macica jest wielkości melona i sięga wysokością pępka ciężarnej. Sylwetka wyraźnie się zaokrągla. Ważne, aby przyszła mama nie nosiła obcisłych ubrań, które mogą uciskać brzuch. 

Badanie USG w 5. miesiącu ciąży

Obowiązkowe badanie USG w piątym miesiącu ciąży lub na początku szóstego nazywane jest połówkowym. Należy je wykonać między 18. tygodniem a 23. tygodniem (dokładnie 22 tc. + 6 dni). W badaniu mierzone są następujące parametry: 

• BPD (z ang. biparietal diameter) – wymiar dwuciemieniowy, 

• HC (head circumference) – obwód główki płodu, 

• TCD (transcerebellar diameter) – szerokość móżdżka, 

• CM (z łac. cisterna magna) – zbiornik wielki mózgu,  

• NF (z ang. nuchal fold) – fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa 

• AC (abdominal circumference) – obwód brzuszka płodu, 

• FL (femur length) – długość kości udowej płodu, 

• HL (humerus length) – długość kości ramiennej płodu. 

USG połówkowe ocenia także budowę: 

• głowy – budowę struktur mózgowia, ilość płynu mózgowo-rdzeniowego, budowę twarzy;  

• szyi – pod kątem obecności wola tarczycowego; 

• serca – pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek); 

• płuc; 

• jamy brzusznej – budowę i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego; 

• nerek i pęcherza moczowego; 

• pępowiny; 

• narządów rodnych dziecka – dla określenia płci i sprawdzenia prawidłowego ich rozwoju; 

• kończyn górnych i dolnych – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości; 

• kręgosłupa – pod kątem stosunkowo częstej wady, jaką jest rozszczep kręgosłupa. 

W badaniu USG można uwidocznić potencjalne wady płodu oraz określić płeć dziecka. 

Badania w 5. miesiącu ciąży 

Badania, które są wykonywane między 15. a 20. tygodniem ciąży, obejmują wykonanie morfologii krwi i badania ogólnego moczu, badanie fizykalne przez lekarza prowadzącego oraz pomiar ciśnienia tętniczego i masy ciała. Warto, aby ciężarna sama w domu również sprawdzała ciśnienie krwi. 

Co powinno niepokoić w 5. miesiącu ciąży?

Kobietę powinno zaniepokoić twardnienie brzucha połączone z silnym bólem oraz pojawiającymi się skurczami lub krwawieniem – objawy te powinny skłonić do jak najszybszego szukania pomocy medycznej. Dodatkowo zaniepokoić powinien silny ból głowy połączony z problemami z widzeniem, bólem pod żebrami, wymiotami oraz nagłym obrzękiem twarzy, dłoni, stóp lub kostek – należy w takiej sytuacji jak najszybciej jechać do szpitala.

Do pozostałych niepokojących objawów, ale nie wymagających już pilnej wizyty u lekarza, należą upławy o nieprzyjemnym zapachu lub zielonym kolorze. Mogą one wskazywać na rozwój grzybicy. Kobiety ciężarne są szczególnie narażone na rozwój tego typu infekcji. 

Jeśli badanie ogólne moczu wykazało dużą ilość bakterii, należy wykonać posiew moczu i udać się z wynikiem do lekarza, aby wdrożyć odpowiednie leczenie. 

Dlaczego bezobjawowy bakteriomocz wymaga leczenia?

W ciąży większość ciężarnych cierpi na zapalenie pęcherza moczowego, które przebiega bezobjawowo. Wymaga jednak leczenia, ponieważ bakterie mogą wniknąć przez moczowód do nerek, co powoduje rozwój odmiedniczkowego zapalenia nerek. Szacuje się, że u około 40 proc. ciężarnych bezobjawowy bakteriomocz w przypadku braku leczenia rozszerzy się na nerki i wystąpią objawy choroby. 

W ciąży występują dodatkowe czynniki sprzyjające występowaniu zakażeń układu moczowego – zaliczamy do nich utrudniony odpływ moczu z nerek poprzez ucisk powiększającej się macicy. Pod wpływem zmian hormonalnych zmniejsza się napięcie mięśni moczowodów i miedniczek, co dodatkowo sprzyja zastojowi moczu i ułatwia rozwój zakażeń układu moczowego. U niektórych ciężarnych w moczu obecna jest glukoza (nawet jeżeli nie chorują na cukrzycę), co sprzyja namnażaniu się bakterii w drogach moczowych.

Najczęściej za zakażenie odpowiada bakteria Escherichia coli, ale pojawić się mogą także inne bakterie, jak Klebsiella, Proteus, Enterobacter, Staphylococcus. Rodzaj bakterii jest oceniany przez posiew moczu. 

Jak dbać o siebie w 5. miesiącu ciąży?

W piątym miesiącu ciąży kobieta powinna zdrowo się odżywiać oraz, jeśli lekarz nie zaleci inaczej, prowadzić aktywny tryb życia. Zaleca się zbilansowaną dietę z przewagą warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, unikanie cukru, słodyczy, gotowych ciast, surowych jaj, surowego mięsa, surowych ryb oraz przetworów z mleka niepasteryzowanego. 

W ciąży kobieta powinna zadbać o swoje samopoczucie, wskazane są zajęcia dla ciężarnych, basen, pilates. W przypadku nadmiernego krwawienia z dziąseł warto skonsultować się ze stomatologiem.