CEA (Antygen rakowo-płodowy) – co to za badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – na czym polega badanie? Co oznacza?

Antygen rakowo-płodowy (CEA) to jeden z markerów wykorzystywanych w diagnostyce nowotworów. Substancja ta produkowana jest na etapie rozwoju płodowego, kiedy dochodzi m.in. do podziałów komórkowych i rozwoju organizmu.

Po urodzeniu synteza CEA zostaje zahamowana, choć w niewielkiej ilości nadal wytwarzają ją struktury układu pokarmowego oraz trzustka. I to właśnie z tego powodu podwyższone CEA zwykle wskazuje na raka jelita grubego lub trzustki, choć może sygnalizować również rozwój nowotworu piersi czy głowy.

Czy marker CEA jest wiarygodny?

Oznaczenie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) zaliczane jest do tzw. badań przesiewowych, a więc przeprowadzanych w ramach profilaktyki nowotworowej.

• Badanie pozwala uzyskać pewien kierunek diagnostyki, jednak należy pamiętać o tym, że choć jest wiarygodny, to jak każda metoda diagnostyczna obarczony jest pewnym ryzykiem błędu.
• Oprócz tego należy mieć na uwadze fakt, iż wynik badania stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) potencjalnie wskazuje na obecność zmian nowotworowych, jednak nie dostarcza innych, precyzyjnych informacji, takich jak dokładny rodzaj lub lokalizacja. Badanie CEA jest więc wstępem do dalszej, pogłębionej diagnostyki, gdzie konieczne jest wykonanie badań obrazowych oraz histopatologicznych, polegających na pobraniu tkanki do analizy laboratoryjnej (biopsja).

>> Marker HE4 – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – kiedy należy wykonać badanie?

Oznaczenie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) to badanie wykonywane w ramach profilaktyki nowotworowej. Wskazaniem jest więc ryzyko wystąpienia tych zmian, m.in. w wyniku:

• starszego wieku,
• historii rodzinnej choroby (rodzinne występowanie raka zawsze stanowi czynnik ryzyka).

Oprócz tego wskazaniem do badania są wszelkie objawy mogące sugerować zmiany nowotworowe. Różnią się one od siebie w zależności od miejsca występowania, np. rak jelita grubego wiąże się z krwawieniem z odbytu, zaburzeniem rytmu wypróżnień i odczuwaniem dolegliwości bólowych.

W miejscu rozwoju zmian nowotworowych chorzy często wyczuwają także obecność guzka. Tego typu objawy, po odpowiednim wywiadzie medycznym, mogą być uznane za symptomy raka i stanowić wskazanie do oznaczenia stężenia antygenu rakowo-płodowego.

Badanie CEA zalecane jest także przy podejrzeniu, że doszło do przerzutów nowotworowych lub wznowienia choroby (w przypadku wcześniejszych, łagodnych zmian nowotworowych).

Oznaczenie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) w terapii przeciwnowotworowej

Oprócz funkcji diagnostycznej, polegającej na rozpoznaniu bądź wykluczeniu zmian nowotworowych, badanie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) stosowane jest także jako metoda weryfikacji skuteczności terapii przeciwnowotworowej.

Badanie to jest również pewną wskazówką dla lekarzy w zakresie rokowań choroby. Oznaczenie stężenia CEA zalecane jest także jako badanie kontrolne przed i po zabiegach operacyjnych, związanych z wycinaniem zmian nowotworowych.

>> Rak jajnika – jakie daje objawy, jak można go wykryć?

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – jak się przygotować do badania?

Badanie CEA polega na pobraniu krwi, a marker ten nie jest zależny m.in. od rytmu dobowego. Z tego też powodu nie ma szczególnych zaleceń przed wykonaniem badania, choć wskazane jest, aby nie spożywać posiłków bezpośrednio przed pobraniem krwi.

Jak przebiega badanie? Diagnostyka CEA

Diagnostyka CEA to jedno z podstawowych badań przesiewowych, polegające na pobraniu krwi żylnej. Specjalista przed nakłuciem przemywa i dezynfekuje potencjalne miejsce nakłucia, po czym wprowadza igłę i pobiera odpowiednią ilość krwi.

Próbka trafia do laboratorium, gdzie podlega analizie. Po zakończonym badaniu warto przez kilka minut przytrzymać gazę w miejscu nakłucia, aby ograniczyć wystąpienie siniak na skórze. Wyniki są zwykle gotowe w przeciągu 2–14 dni, w zależności od wybranej placówki.

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – normy. Jak interpretować wyniki?

Prawidłowe stężenia antygenu rakowo-płodowego nie powinno być wyższe niż 4 pg/ml, a u osób palących nie powinno przekraczać 5 pg/ml. Wartości wyższe mogą sugerować obecność zmian nowotworowych.

>> Badania profilaktyczne dla seniora

Bardzo wysoki marker CEA

Stężenie antygenu rakowo-płodowego (CEA) jest w bardzo dużym stopniu zależne od masy guza nowotworu. W związku z tym, kiedy oznaczenie tego antygenu, wskazuje na bardzo wysoki marker CEA może to oznaczać dość zaawansowaną postać nowotworu, przede wszystkim - pod kątem wielkości zmian rakowych.

Wysokie stężenie CEA może ogólnie świadczyć również o rozwoju zmian nowotworowych, zwłaszcza:

• jelita grubego,
• odbytnicy,
• piersi,
• płuc,
• żołądka,
• trzustki,
• głowy,
• wątroby.

Podwyższony marker CEA to także potencjalny wskaźnik choroby wrzodowej, nieswoistego zapalenia jelit, stanu zapalnego trzustki, niedoczynności tarczycy czy marskości wątroby. Stężenie antygenu rakowo-płodowego może być nieco podwyższone także u osób palących wyroby tytoniowe.

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – postępowanie po badaniu

Badanie oznaczenia antygenu rakowo-płodowego polega wyłącznie na pobraniu próbki krwi do dalszej analizy. W związku z tym po zakończeniu badania, można wrócić do swoich codziennych obowiązków – nie ma w tym zakresie żadnych przeciwwskazań.

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – czy badanie wykonuje się w ciąży?

Badanie stężenia CEA w ciąży może być nieco zafałszowane, gdyż naturalnie substancja ta jest produkowana w tym okresie, dlatego też u kobiet ciężarnych występuje podwyższony poziom antygenu rakowo-płodowego, co nie powinno budzić obaw, o ile mieści się w przyjętych normach. W przeciwnym wypadku wymaga kontroli specjalistycznej.

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – czy jest bezpieczne?

Badanie CEA jest bezpieczne i nieinwazyjne, a więc można wykonać je u dzieci, jednak zwykle nie ma ku temu wskazań medycznych.

CEA (Antygen rakowo-płodowy) – cena. Ile kosztuje badanie?

Badanie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) to jedna z bardziej podstawowych technik diagnostyki nowotworowej, dlatego większość placówek ma ją w swojej ofercie. Badanie to należy do dość tanich metod i jego średni koszt wynosi ok. 50 zł, w zależności od konkretnej placówki medycznej.