3. miesiąc ciąży

Rozwój dziecka w 3. miesiącu ciąży

Trzeci miesiąc ciąży trwa od 9. do 13. tygodnia ciąży (czyli od 7. tygodnia do 11. tygodnia od zapłodnienia). W trzecim miesiącu ciąży organy płodu są już ukształtowane, a na jego ciele pojawia się meszek płodowy zapewniający ochronę skóry. Zaczynają formować się zawiązki paznokci i zębów, pojawiają się pierwsze ruchy mimiczne. Płód zaczyna czasami połykać niewielkie ilości płynu owodniowego, a pod koniec trzeciego miesiąca ciąży dziecko ma tak mocne mięśnie, że zaczyna wykonywać ruchy. Są one jednak niewyczuwalne dla matki. 

Na koniec I trymestru płód ma już 6-7 cm długości i reaguje na dźwięki dzięki odczuwaniu na skórze wibracji. Nie ma jeszcze wykształconego zmysłu słuchu. Płód odżywia się już poprzez łożysko, odczuwa także emocje mamy. 

W 11. tygodniu ciąży zaczynają wykształcać się narządy płciowe u dziecka, ale określenie płci poprzez badanie USG nie jest jeszcze możliwe. Warto natomiast wiedzieć, że od 11. tygodnia ciąży USG wykonywane jest już przez powłoki brzuszne, ponieważ dziecko jest już na tyle duże, że można je uwidocznić w badaniu. 

Jakie badania w 3. miesiącu ciąży?

W trzecim miesiącu ciąży, między 11. a końcem 14. tygodnia ciąży (13. tc. + 6 dni), zaleca się przeprowadzenie pierwszego badania USG genetycznego. Pozwala ono zidentyfikować ewentualne wady genetycznie dziecka oraz określić dokładny wiek ciąży. W trakcie tego USG możliwa jest ocena anatomii dziecka (lekarz obserwuje budowę czaszki i mózgu, kręgosłupa, kończyn, klatki piersiowej i serca, jamy brzusznej), ocena pracy serca płodu (FHR) oraz wykonuje się pomiar przezierności karku płodu (NT) i ocenę kosmówki. Badanie pozwala wykluczyć wady rozwojowe dziecka. 

Wśród badań, które wykonuje się w trzecim miesiącu ciąży, są morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu. 

Badania prenatalne 

Między 11. a 14. tygodniem ciąży zaleca się przeprowadzenie testu PAPPA lub innych nieinwazyjnych genetycznych przesiewowych badań prenatalnych z krwi matki (NIPT). Dzięki wykonaniu takich testów można ocenić ryzyko wystąpienia u dziecka wad genetycznych i rozwojowych, takich jak rozszczep kręgosłupa, zespół Downa, Pataua, Edwardsa. Badania genetyczne pozwalają także na określenie płci dziecka. 

Na rynku dostępnych jest dużo różnych rodzajów badań, niektóre z nich pozwalają na wykrycie nawet do 94 różnych chorób genetycznych, takich jak trisomie chromosomów (21, 18, 13), aneuploidie chromosomów płci (Turnera, Klinefeltera, XXX, XYY) oraz mikrodelecje i mikroduplikacje (zespół kociego krzyku, zespół DiGeorge’a, zespół Pradera-Williego/Angelmana). Niektóre z badań można wykonać już od 10. tygodnia ciąży.

Objawy ciąży w 3. miesiącu

Objawy ciąży w trzecim miesiącu nie różnią się zasadniczo od objawów w drugim miesiącu, chociaż pod koniec trzeciego miesiąca mogą słabnąć – niepokojące powinno być nagłe ustanie objawów ciąży – w tej sytuacji należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. 

Do typowych objawów ciąży na tym etapie zaliczamy:

• mdłości – u niektórych ciężarnych mogą one nieco ustępować w okolicy 10.-11. tygodnia ciąży, natomiast nie jest to regułą, u wielu pań mdłości ustają dopiero na początku drugiego trymestru ciąży. Co więcej mdłości mogą występować nie tylko rano, ale także w ciągu dnia, z biegiem czasu powinny słabnąć; 

• zaparcia – na skutek oddziaływania progesteronu wiele ciężarnych zmaga się z zaparciami, wynikającymi z rozluźnienia mięśni układu pokarmowego i spowolnienia trawienia. Zaparcia mogą utrzymywać się aż do porodu; 

• zgaga i wzdęcia; 

• zwiększenie rozmiaru piersi, które powoli przygotowują się do funkcji karmienia. Piersi powiększają się na skutek działania hormonów, mogą być tkliwe i bolesne, sutki mogą mieć ciemniejsze zabarwienie, a na piersiach widoczne mogą być żyłki; 

• powiększenie żył – można je zaobserwować nie tylko na piersiach, ale i na brzuchu, nogach i dłoniach, co wynika ze zwiększenia objętości krwi krążącej w organizmie o nawet 50 proc.; 

• częste oddawanie moczu, co ma związek nie tylko z powiększoną macicą i jej uciskiem na pęcherz moczowy (macica jest jeszcze niewielkich rozmiarów), ale głównie z produkcją hormonów, zwłaszcza wysokim stężeniem progesteronu, który rozluźnia mięśnie i przyspiesza przepływ krwi przez nerki, co z kolei zwiększa produkcję moczu; 

• wahania nastroju, duża emocjonalność; 

• przewlekłe zmęczenie; 

• biała wydzielina z pochwy – bardzo często zwiększa się ilość białej i bezwonnej wydzieliny z pochwy, co nie powinno być powodem do niepokoju. Jeśli jednak wydzielina ma inny kolor (zielonkawy) lub ma przykry zapach, to może wskazywać na zakażenie dróg rodnych lub grzybicę i należy skonsultować się z lekarzem. 

Kobietę powinny zaniepokoić objawy takie, jak utrata masy ciała, rozdrażnienie, łuszczenie się skóry i obrzęki. Wskazują one na zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy. W takiej sytuacji należy wykonać badanie poziomu TSH (oraz ft3 i ft4) jak najszybciej, jeśli nie zostało wykonane do tej pory.

Brzuch w 3. miesiącu ciąży

Brzuch nie powinien jeszcze rosnąć w trzecim miesiącu ciąży, chociaż jest to bardzo indywidualna sprawa. U kobiet, które wcześniej rodziły, brzuch może zacząć rosnąć wcześniej, natomiast u pierworódek na ogół w trzecim miesiącu brzuch może być jedynie wzdęty z powodu spowolnienia trawienia. Czuć na ogół twardnienie w podbrzuszu, co ma związek z powiększającą się macicą, ale ciąży nie można jeszcze zaobserwować. 

Jak dbać o siebie w 3. miesiącu ciąży?

Kobieta powinna szczególnie pilnować, aby była wypoczęta, dobrze odżywiona i nawodniona. Zalecana jest lekkostrawna dieta, z przewagą warzyw i produktów pełnoziarnistych, unikanie ciężkostrawnych produktów, wśród zakazanych produktów spożywczych są surowe mięso, surowe ryby, surowe jaja oraz produkty z mleka niepasteryzowanego. Kawę należy ograniczyć do jednej filiżanki dziennie, zabronione są wszelkie używki. Do diety warto wprowadzić produkty zawierające błonnik pokarmowy, aby zapobiegać zaparciom. Nie powinno się spożywać cukru, słodyczy i ciast w nadmiarze. Warto przy tym uważać na miejsca, gdzie kupowana jest żywność, zwłaszcza gotowa – miejsca te powinny być higienicznie bez zastrzeżeń.