Badanie ENG, czyli elektroneurografia – co diagnozuje, jak przebiega?

Co to jest ENG?

Badania elektroneurograficzne albo elektroneurografia (ENG) umożliwia ocenę funkcjonowania nerwów. Podczas badania do ciała pacjenta przymocowane są specjalne elektrody, które rejestrują prędkość przewodzenia impulsów przesyłanych z mózgu do różnych części ciała i z powrotem. Elektroneurografia możliwa jest dzięki temu, że komórki nerwowe, czyli neurony, mają zdolność do przesyłania i odbierania impulsów nerwowych dzięki budowie swojej błony komórkowej. Błona wyposażona jest w kanały dla jonów z ładunkiem dodatnim i ujemnym. Ruch tych ładunków w poprzek błony komórkowej neuronów wytwarza pole elektromagnetyczne, które jest przedmiotem badania podczas elektroneurografii. ENG sprawdza w ten sposób trzy rodzaje włókien nerwowych:

• ruchowe (informacja wędruje z mózgu do ciała),
• czuciowe (informacja wędruje z ciała do mózgu),
• oraz mieszane (nerwy znajdujące się między rdzeniem kręgowym a obwodem ciała).

Elektroneurografia to badanie uzupełniające, które wykonuje się równolegle z innymi, jak badania krwi, moczu, badania obrazowe (RTG, USG, tomografia, rezonans), a nawet badanie psychologiczne.  

Wskazania do wykonania badania ENG

Badanie ENG wykonuje się w przypadku podejrzenia: 

• chorób o podłożu reumatoidalnym (np. zespołu cieśni nadgarstka, który powoduje ucisk na nerw pośrodkowy),
• neuropatii różnego pochodzenia (neuropatie to uszkodzenia lub zwyrodnienia nerwów) – co objawia się zaburzeniami czucia, mrowieniem, drętwieniem czy osłabieniem mięśni,
• boreliozy,
• zatruć metalami ciężkimi lub innymi toksynami,
• miastenii,
• zespołu Guillaina – Barrego.

ENG pozwala na ocenę stopnia uszkodzenia nerwów i monitorowanie efektywności leczenia, dlatego może być zlecone do powtórzenia po jakimś czasie. Elektroneurografię powinno się wykonać się także u pacjentów cierpiących na cukrzycę, ponieważ jej powikłania mają duży wpływ na przewodnictwo nerwowe.

>> Neuropatia cukrzycowa – objawy, diagnoza, leczenie

Badanie ENG – jak wygląda?

Elektroneurografię wykonuje specjalista i musi się ina odbywać w odpowiednich warunkach – w spokojnej atmosferze i we właściwej temperaturze, by nie zaburzyć przewodnictwa nerwowego. 

• Badanie ENG jest wykonywane w pozycji leżącej. Do ciała pacjenta mocuje się elektrodę stymulującą, a w innym miejscu odbierającą. Skórę w miejscu przyczepienia elektrod odtłuszcza się za pomocą alkoholu.
• Zadaniem elektrod jest pobudzenie określonego nerwu oraz odczyt sygnału z danego nerwu. Sygnał z nerwu informuje o jego czynności.
• Aktywność neuronów jest wyświetlana na ekranie monitora: pokazywane są takie parametry jak amplituda (efekt pobudzenia nerwu) i czas, po którym doszło do odpowiedzi ze strony badanego nerwu. To na podstawie tych informacji osoba przeprowadzająca badanie oblicza prędkość przewodzenia.

• Pacjent powinien leżeć spokojnie, nieruchomo.

Ile trwa ENG?

Badanie trwa maksymalnie do kilkudziesięciu minut. Zapis trwa nie więcej niż 2 godziny.

Czy elektroneurografia boli?

Na ogół stosowane są elektrody opaskowe, mocowane na ciele bez nakłuwania czy przerywania ciągłości skóry. Dzięki temu badanie powinno być bezbolesne, może się pojawić niewielki dyskomfort, ale w przypadku odczuwania bólu należy poinformować o tym osobę wykonującą badanie.

Jak się przygotować do badania ENG?

Jest to badanie, do którego nie trzeba specjalnego przygotowania. Nie jest wymagane bycie na czczo ani wykonanie go o konkretnej godzinie.

• Przed badaniem nie należy kremować ciała – zwłaszcza obszaru, gdzie badanie będzie wykonywane.
• Warto ubrać się w sposób swobodny i umożliwiający łatwy dostęp do badanego obszaru.
• Jeśli pacjent przyjmuje leki zaburzające przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, powinien odstawić je przed badaniem, oczywiście w porozumieniu z lekarzem.
• Przed badaniem należy unikać stresów i napięć, ponieważ mogą one zaburzać wynik. Należy przyjść wypoczętym, spokojnym, wyspanym.

Skutki uboczne elektroneurografii i powikłania po badaniu

Badanie ENG jest w pełni bezpieczne, nieinwazyjne i nie powinno powodować bólu. Jedynym skutkiem ubocznym może być pojawienie się uczucia mrowienia w miejscu naklejenia elektrody stymulującej. Może ewentualnie dojść do podrażnienia skóry po odkażeniu jej alkoholem.

Badanie ENG – wyniki i interpretacja

Badanie obrazuje prędkość przewodzenia nerwowego, która powinna być odpowiednia – nerwy ruchowe i czuciowe mają określone wartości przewodnictwa. Wyniki badania otrzymywane są od razu. Jeśli elektroneurografia wykaże zbyt wolne lub zbyt szybkie przesyłanie impulsów elektrycznych, może to wskazywać na:

• schorzenia neurologiczne, jak np. polineuropatie, w tym np. choroby o podłożu demielinizacyjnym,
• uszkodzenie pojedynczych nerwów lub całego zespołu nerwów,
• mechaniczne uszkodzenia i urazy,
• miotonię,
• miopatię,
• uszkodzenie korzeni rdzeniowych.

Badanie wykonuje się w przypadku podejrzenia nieprawidłowości w przewodnictwie nerwowym, a więc zaburzeń funkcjonowania nerwów. Przyczyny uszkodzenia czy zwyrodnienia nerwów są różne, dlatego wynik badania należy zawsze rozpatrywać indywidualnie, a także w oparciu o wywiad, objawy oraz inne badania, m.in. obrazowe.

Wykonanie badania ENG w ramach NFZ

Elektroneurografię zleca zazwyczaj neurolog, ale w niektórych przypadkach także ortopeda lub reumatolog. Skierowanie jest potrzebne do wykonania badania w ramach usług Narodowego Funduszu Zdrowia. W przypadku chęci wykonania badania prywatnie jego koszt jest uzależniony od rodzaju badanego nerwu. 

Przeciwwskazania do wykonania badania elektroneurografii

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia badania ENG są:

• założony rozrusznik serca (kardiostymulator),
• przyjmowanie leków o działaniu przeciwzakrzepowym,
• uszkodzenia skóry w miejscu przyczepienia elektrod.

Elementy tytanowe obecne w ciele nie są przeciwwskazaniem do wykonania badania.

>> EKG, elektrokardiogram – na czym polega? Wskazania, jak się przygotować do badania pracy serca?