21. tydzień ciąży

Jak rozwija się dziecko w 21. tygodniu ciąży?

21. tydzień ciąży liczonej przez lekarza to mniej więcej 19. tydzień rozwoju płodu – od momentu zapłodnienia. Lekarz liczy ciążę od pierwszego dnia miesiączki poprzedzającej zapłodnienie. Na tym etapie dziecko ma około 26 cm od czubka głowy do stóp i waży około 340-400 gramów. Można je porównać rozmiarem do banana. 

Dziecko jest bardzo ruchliwe, a kobieta te ruchy już odczuwa – mniej lub bardziej wyraźnie. Podobnie jak czkawkę u malucha – poprzez wibracje i delikatne falowanie brzucha. U dziecka komórki krwi nie są już produkowane tylko przez śledzionę i wątrobę, ale ich produkcja zaczyna się w szpiku kostnym znajdującym się w kościach długich –kości udowej czy ramiennej. Twardnieje tkanka chrzęstna płodu i łączą się neurony w układzie nerwowym, dzięki czemu ruchy dziecka są coraz bardziej skoordynowane. 

Objawy ciąży w 21. tygodniu 

Wiele kobiet na tym etapie ciąży zaczyna odczuwać skurcze Braxtona – Hicksa. Są to mało nasilone, krótkie skurcze – są one swego rodzaju przygotowaniem organizmu do porodu i nie są groźne. Najczęściej pojawiają się w dni, kiedy kobieta jest aktywna fizycznie i mijają po odpoczynku. Jeśli jednak skurcze nie mijają, a wręcz nasilają się – należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. 

Kolejnym nowym objawem jest trądzik – hormony mogą powodować przetłuszczanie się skóry na twarzy oraz nadmiar sebum, co z kolei prowadzi do rozwoju trądziku lub do nasilenia się już obecnych zmian. 

Pozostałe objawy są niezmienne i zaliczamy do nich:

• duży apetyt; 

• wysokie libido; 

• uczucie zatkanego nosa; 

• krwawienie z dziąseł; 

• swędzenie skóry – świąd dotyczy skóry brzucha i piersi i wynika z rozciągania się skóry. Bardzo ważne jest w tym okresie nawilżanie skóry w tych miejscach, nawet kilka razy dziennie, aby zminimalizować ryzyko występowania rozstępów;  

• dziwne sny – wynikają one ze względu dużej emocjonalności kobiet oraz wysokiego poziomu hormonów; 

• ból w dolnej części pleców – wynika on z rozciągania się więzadeł obłych, które utrzymują macicę w miejscu. Więzadła rozrastają się wraz ze wzrostem macicy. Ból nie powinien być jednak intensywny; 

• żylaki kończyn dolnych – ucisk macicy na żyły miednicy i kończyn dolnych oraz zwiększony przepływ krwi może prowadzić do pojawienia się żylaków; 

• brain fog, czyli „ciążowy mózg”, wiele kobiet tak określa występujące problemy z zapamiętywaniem i koncentracją, które pojawiają się w II trymestrze ciąży; 

• zawroty i bóle głowy -  wynikają ze zmian w układzie sercowo-naczyniowym (wyższe tętno, poszerzenie naczyń krwionośnych, większą objętość krwi krążącej w organizmie).  

Brzuch w 21. tygodniu ciąży

Na ogół brzuch jest już wyraźny, zmniejsza się wcięcie w talii. Kobieta może obserwować pojawienie się rozstępów na brzuchu. Aby zapobiegać rozstępom, należy jak najczęściej nawilżać skórę brzucha przeznaczonymi do tego emolientami. 

Badania w 21. tygodniu ciąży 

Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży ginekolog prowadzący zleca kobiecie wykonanie badań:

• poziom glukozy (tzw. test obciążenia glukozą, OGTT, od ang. oral glucose tolerance test, inaczej krzywa cukrowa). Badanie standardowo zleca się między 24 a 28 tygodniem ciąży, ale można je wykonać od 21. tygodnia, jeśli są podejrzenia, że przyszła mama cierpi na cukrzycę ciążową;  

• morfologię krwi, 

• badanie ogólne moczu, 

• przeciwciała anty-D u kobiet z grupą krwi Rh (-), 

• przeciwciała przeciwko toksoplazmozie. 

Poza tym wykonuje się standardowe badanie ginekologiczne, pomiar ciśnienia tętniczego oraz masy ciała.

USG w 21. tygodniu ciąży

Między 18. tygodniem a 23. tygodniem (dokładnie 22 tc. + 6 dni) powinno się wykonać obowiązkowe badanie USG, nazywane USG połówkowym, które obejmuje następujące pomiary: 

• BPD z ang. biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy, 

• HC z ang. head circumference — obwód główki płodu, 

• TCD z ang. transcerebellar diameter – szerokość móżdżka, 

• CM z ang. cisterna magna – zbiornik wielki mózgu 

• NF z ang. nuchal fold —fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa 

• AC z ang. abdominal circumference — obwód brzuszka płodu, 

• FL z ang. femur length – długość kości udowej płodu, 

• HL z ang. humerus length – długość kości ramiennej płodu. 

USG połówkowe ocenia także budowę:

• głowy – budowę struktur mózgowia, ilość płynu mózgowo-rdzeniowego, budowę twarzy;  

• szyi – pod kątem obecności wola tarczycowego; 

• serca - pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek); 

• płuc; 

• jamy brzusznej – budowę i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego; 

• nerek i pęcherza moczowego; 

• pępowiny – jej budowę anatomiczną; 

• narządy rodne dziecka – nie tylko pod kątem płci, ale i prawidłowego ich rozwoju; 

• kończyny górne i dolne – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości; 

• kręgosłupa – pod kątem stosunkowo częstej wady jaką jest rozszczep kręgosłupa. 

W badaniu USG można uwidocznić potencjalne wady płodu oraz określić płeć dziecka. 

Jak dbać o siebie w 21. tygodniu ciąży?

Kobieta powinna dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu oraz nawilżenie skóry, zwłaszcza na brzuchu i piersiach, co pomaga zapobiegać rozstępom. Ważna jest zdrowa i zbilansowana dieta, unikanie używek i fast foodów, a także – jeśli lekarz nie zalecił inaczej – aktywność fizyczna. Ciężarna może zapisać się już na specjalne zajęcia dla kobiet w ciąży, dzięki którym lepiej przygotuje się do porodu.