Wąkrota azjatycka (z łac. Centella asiatica) to bardzo popularna roślina lecznicza, znana i ceniona przede wszystkim w medycynie ajurwedyjskiej. Nazywana jest również gotu kola, trawą tygrysią lub brahami. Należy do rodziny roślin baldaszkowatych (z łac. Umbelliferae), została zaklasyfikowana jako adaptogen. Stosuje się ją głównie zewnętrznie w celu poprawy jakości i kondycji skóry, do łagodzenia podrażnień, obrzęków oraz niwelowania oznak starzenia.
Wąkrota azjatycka – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Wąkrota azjatycka – jakie ma właściwości?
Wąkrota azjatycka występuje głównie w tropikalnych i subtropikalnych regionach Azji południowo-wschodniej, m.in. w Indiach, Malezji i Indonezji, a także w Australii, południowej Afryce i na Madagaskarze. Jest bogatym źródłem wielu substancji biologicznie czynnych o wielokierunkowym, pozytywnym wpływie na funkcjonowanie organizmu. Wśród nich wyróżnia się:
- związki triterpenowe (m.in. kwas azjatykowy, madekasowy, terminolowy i azjatykozyd B),
- kwasy ursolowy, betulinowy, bramikowy, tankunikowy,
- flawonole (głównie 3-glukozydy kwercetyny i kemferolu),
- olejki eteryczne zawierające humulen, kariofylen, bicyklogermakren,
- glicerydy kwasów palmitynowego, stearynowego, linolowego i linolenowego,
- garbniki,
- fitosterole,
- kwas rozmarynowy,
- poliacetyleny.
Surowcem zielarskim wąkroty azjatyckiej wykorzystywanym w lecznictwie są suszone części nadziemnych struktur rośliny (z łac. Centellae asiaticae herba) zawierające w swoim składzie co najmniej 6% pochodnych triterpenoidowych w postaci azjatykozydu. Roślina wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych m.in.:
- stymulujące produkcję kolagenu,
- przeciwobrzękowe,
- wspomagające regenerację skóry,
- hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze krwi),
- neuroprotekcyjne,
- przeciwdepresyjne,
- antyoksydacyjne,
- bakteriobójcze,
- łagodzące, nawilżające i regeneracyjne,
- poprawiające krążenie,
- przeciwmiażdżycowe,
- przeciwlękowe.
>> Naturalny sposób na stres i bezsenność. 5 ziół na uspokojenie
Wąkrota azjatycka – działanie i wskazania do stosowania
Wąkrota azjatycka była znana już w tradycyjnej medycynie chińskiej. Chińczycy wykorzystywali ją do leczenia gorączki i chorób układu oddechowego. Z kolei w Indiach i medycynie ajurwedyjskiej stosowano ją jako środek wspomagający leczenie ran i wrzodów skóry oraz w celu poprawy pracy układu nerwowego, pamięci i koncentracji. Aktualnie wąkrota azjatycka ma bardzo wiele zastosować, zarówno przy stosowaniu wewnętrznym, jak zewnętrznym. Wskazaniami do kuracji preparatami tej rośliny są:
- niewydolność żylna,
- problemy z pamięcią, koncentracją,
- zaburzenia depresyjne,
- nadciśnienie tętnicze,
- zaburzenia krążenia,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- zranienia skóry i blizny,
- przesuszona skóra,
- egzemy,
- łuszczyca,
- cellulit,
- rozstępy,
- obrzęki i uczucie ciężkości nóg.
>> Zioła w kosmetyce i ich rola
Warto mieć jednak na uwadze fakt, że brakuje oficjalnych wytycznych dotyczących możliwości zastosowania wąkroty azjatyckiej oraz jej skuteczności w konkretnych problemach zdrowotnych. Większość danych pochodzi z medycyny tradycyjnej i ajurwedyjskiej oraz badań prowadzonych na zwierzętach lub w modelu in vivo. Dlatego chcąc wykorzystać wąkrotę azjatycką w celach terapeutycznych warto skonsultować się ze specjalistą w celu dobory odpowiedniej formy kuracji, preparatów oraz dawek.
Preparaty zawierające wąkrotę azjatycką
Asortyment preparatów zawierających wąkrotę azjatycką jest bardzo szeroki. Wykorzystywana jest głównie w przemyśle kosmetycznym, wchodzi w skład kremów, serów, emulsji i maści do twarz, dedykowanych skórze przesuszonej, zmęczonej, z pierwszymi oznakami starzenia. Występuje również w balsamach do ciała wspomagających redukcję cellulitu i rozstępów. Wyciągi z wąkroty azjatyckiej można znaleźć także w postaci czopków, globulek, kapsułek, płynów doustnych i soków.
Popularny jest również susz z rozdrobnionego ziela gotu kola, przeznaczony do przyrządzania domowych naparów. Wystarczy zalać niecałą łyżkę surowca jedną szklanką gorącej wody i parzyć pod przykryciem ok. 20 minut.
>> Wąkrota azjatycka w produktach
Wąkrota azjatycka – dawkowanie
Brakuje wystarczających danych do określenia zalecanych dawek wąkroty azjatyckiej, które byłyby skuteczne w konkretnych problemach zdrowotnych, a jednocześnie w pełni bezpieczne. W przypadku spożywania domowych naparów z ziela gotu kola zaleca się przygotowywanie ich z ok. 0,6 g suszu na porcję i nie przekraczanie 1,8 g dziennie. Całą kuracja nie powinna trwać dłużej niż tydzień. Natomiast stosując jakiekolwiek preparaty apteczne i kosmetyczne zawierające wyciągi i ekstrakty z wąkroty azjatyckiej należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących dawkowania, a w przypadku wątpliwości skonsultować się z lekarzem.
Wąkrota azjatycka – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne
Wąkrota azjatycka podawana doustnie nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia ze względu na brak danych potwierdzających pełne bezpieczeństwo kuracji. Dodatkowo gotu kola w formie suszu i preparatów do stosowania wewnętrznego nie należy łączyć z lekami uspokajającymi i nasennymi ponieważ może nadmierne nasilać ich działanie. W przypadku przyjmowania jakichkolwiek leków wpływających na pracę wątroby oraz występowania jakichkolwiek zaburzeń tego narządu przed zastosowaniem wąkroty azjatyckiej niezbędna jest konsultacja lekarska.
>> Zioła fotouczulające - lista. Po jakich ziołach nie wolno się opalać?
Wąkrota azjatycka w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
- Wąkrota azjatycka wykorzystywana jest w lecznictwie oraz przemyśle kosmetycznym. Występuje głównie w postaci suszonego ziela, przeznaczonego do przygotowywania naparów, kremów, maści, emulsji oraz innych kosmetyków do twarzy i ciała.
- Wykazuje właściwości łagodzące, nawilżające, przeciwobrzękowe, wspomagające regenerację i produkcję kolagenu. Działa też hipotensyjne i neuroprotekcyjnie oraz przeciwwrzodowo. Wykorzystywana jest przy problemach skórnych, zaburzeniach przepływu krwi oraz problemach z pamięcią i koncentracją.
- Przeznaczona jest do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego.