Świetlik łąkowy – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Świetlik łąkowy – jakie ma właściwości?

Świetlik łąkowy należy do rodziny roślin trędownikowatych (łac. Scrophulariaceae). Jego łacińska nazwa upamiętnia botanika oraz lekarza Friedricha Rostkoviusa. Świetlik łąkowy bardzo powszechnie występuje w Polsce oraz całej Europie, w szczególności w pobliżu lasów, torfowisk i łąk. Surowcem leczniczym świetlika łąkowego są jego naziemne pędy zbierane na samym początku kwitnienia rośliny. Są one bogatym źródłem wielu substancji o wysokiej aktywności biologicznej. Dostarczają m.in.:

• irydoidów glikozydowych (aukubiny, katalpozydu, katalpolu, eufrozydu, genipozydu, iksorozydu),
• flawonoidów (m.in. rutozydu, luteoliny, chryzoeriolu, apigeniny),
• kwasów fenolowych (chlorogenowego, galusowego, kawowego i ferulowego),
• lignanów,
• garbników,
• soli mineralnych,
• fitosteroli,
• witaminy C,
• olejków eterycznych,
• substancji woskowych,
• substancji żywicowych.

Dzięki tak różnorodnemu składowi świetlik łąkowy wykazuje działanie: przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, ściągające, przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne, dodatkowo uszczelnia i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych. Za najważniejsze z farmakologicznego punktu widzenia uznaje się irydoidy glikozydowe, w szczególności aukubinę, o silnych, udowodnionych właściwościach przeciwzapalnych. Niektóre badania sugerują również hipoglikemizujące i przeciwcukrzycowe właściwości świetlika lekarskiego.

>> Zioła w kosmetyce i ich rola

Świetlik łąkowy – działanie i wskazania do stosowania

W medycynie ludowej ziele świetlika stosowano głównie jako środek leczniczy przy chorobach oczu, a także w zmniejszaniu problemów z bezsennością, bólów głowy, zaburzeń trawienia i problemów żołądkowo-jelitowych.

Aktualnie ziele świetlika łąkowego wykorzystywane jest głównie do przygotowywania naparów, które przy zastosowaniu zewnętrznym są pomocne przy stanach zapalnych powiek i spojówek, nadwrażliwości na promienie słoneczne, zespole suchego oka oraz podrażnieniach i zmęczeniu oczu wywołanych długą pracą przy komputerze lub telefonie. Można też stosować je podczas infekcji i kataru prowadzących do łzawienia oczu. Aktualnie trwają również badania na temat możliwości zastosowania tej rośliny, jako środka wspomagającego leczenie jaskry i zaćmy oraz ogólne widzenie.

>> Naturalny sposób na stres i bezsenność. 5 ziół na uspokojenie

Preparaty zawierające świetlik łąkowy

Ziele świetlika najczęściej występuje pod postacią suszu, który wykorzystuje się do przygotowywania domowych naparów. Stosowane są zewnętrznie do przemywania oczu lub wykonywania okładów. Na rynku dostępne są również maści do nosa zawierające wyciągi ze świetlika, przeznaczone dla osób podczas infekcji i przeziębienia (w celu nawilżenia podrażnionej śluzówki) oraz krople do oczu suchych, zaczerwienionych i podrażnionych. Właściwości świetlika lekarskiego znajdują zastosowanie również w przemyśle kosmetycznym. Jego wyciągi wchodzą w skład produktów do demakijażu oraz pielęgnujących delikatną skórę wokół oczu.

>> Produkty zawierające Świetlik lekarski

Aby przygotować napar do przemywania podrażnionych oczu należy zalać ok. 2-3 g ziela świetlika szklanką gorącej wody, zaparzać przez ok. 10 minut, przecedzić, przestudzić i stosować kilka razy dziennie. Napar można też stosować wewnętrznie (do picia), co polecane jest głownie w trakcie infekcji górnych dróg oddechowych – w tym celu 1 łyżeczkę ziela należy zalać dwoma szklankami gorącej wody.

Świetlik łąkowy – dawkowanie

Brakuje wystarczających danych na temat zalecanego, skutecznego, a jednocześnie bezpiecznego dawkowania świetlika łąkowego. W przypadku zewnętrznego stosowania naparów i okładów, najczęściej zaleca się przemywanie oczu do 3 razy dziennie przez 2-3 dni. Przyjmując jakiekolwiek preparaty zawierające wyciągi z ziela świetlika łąkowego, np. maści lub krople, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących dawkowania i czasu trwania kuracji, a w przypadku wątpliwości wskazana jest konsultacja z lekarzem lub farmaceutą.

Świetlik łąkowy – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne

Dostępne wyniki badań naukowych oraz obserwacje kliniczne nie wskazują na negatywne działanie, ani występowanie skutków ubocznych związanych ze stosowaniem świetlika łąkowego zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Podkreśla się jednak, że ilość danych jest niewystarczająca do jednoznacznego potwierdzenia jego bezpieczeństwa, jak również zalecanego dawkowania i czasu trwania kuracji. U osób nadwrażliwych na zawarte w nich związki aktywne może pojawić się niewielkie pieczenie lub obrzęk, które znikają jednak w momencie zaprzestania stosowania naparów lub okładów ze świetlika i na ogół nie są niebezpieczne dla zdrowia. Nie przeprowadzono badań, ani eksperymentów klinicznych badających m.in. wpływ preparatów z ziela świetlika na ryzyko rozwoju nowotworów czy problemów z płodnością w przyszłości. Nie ma również danych dotyczących bezpieczeństwa jego stosowania przez kobiety w ciąży i karmiące piersią, dlatego odradza się jego stosowania, zwłaszcza wewnętrznego, w wymienionych grupach bez konsultacji z lekarzem.

>> Zioła w kosmetyce i ich rola

Świetlik łąkowy w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie

• Świetlik łąkowy występuje głównie w postaci suszonego ziela, przeznaczonego do przygotowywania naparów, kropli do oczu, maści do nosa oraz niektórych kosmetyków do demakijażu oraz skóry wokół oczu.
• Wykazuje właściwości łagodzące, regenerujące i przeciwzapalne, dzięki czemu sprawdza się do podrażnionych, przemęczonych, suchych i zaczerwienionych oczu.
• Przeznaczony jest do stosowania wewnętrznego w formie naparów oraz zewnętrznego, najczęściej w formie okładów.