Rozmaryn lekarski – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Rozmaryn lekarski – jakie ma właściwości?

Rozmaryn lekarski jest źródłem wielu substancji o wysokiej aktywności biologicznej. W olejku eterycznym z liści rozmarynu występują m.in. seskwiterpeny oraz związki fenolowe, a także kamfora, pinen, kamfen, eukaliptol. Oprócz olejku eterycznego liście rozmarynu zawierają także apigeninę, kwas kawowy, karnozol, hesperydynę, luteolinę oraz kwas rozmarynowy i ursolowy. Wymienione substancje sprawiają, że rozmaryn lekarski wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych, m.in. 

• poprawia przepływ krwi przez naczynia krwionośne,
• działa ochronnie na nerki i wątrobę,
• zwiększa wydalanie moczu,
• jest silnym antyoksydantem,
• zmniejsza ryzyko wrzodów żołądka i dwunastnicy,
• działa przeciwbakteryjnie m.in. w stosunku do bakterii Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Proteus vulgaris oraz Escherichia coli,
• działa przeciwwirusowo (wstępne badania pokazują, że może hamować namnażanie ludzkiego wirusa niedoboru odporności - HIV),
• ma działanie przeciwgrzybicze. 

Rozmaryn lekarski – działanie i wskazania do stosowania

Pierwsze wzmianki na temat potencjalnego prozdrowotnego działania rozmarynu na zdrowie pochodzą jeszcze z czasów starożytnych. W tradycyjnej medycynie chińskiej rozmaryn wykorzystywany był w stanach wzmożonego napięcia nerwowego, przewlekłego stresu, bólu głowy oraz przy zaburzeniach pamięci i koncentracji. W Europie stosowano go głównie w celu wspomagania leczenie problemów trawiennych, a w Ameryce Południowej znany był jako środek poronny. 

Obecnie rozmaryn lekarski ma zastosowanie głównie w leczeniu chorób układu moczowego m.in. infekcji. Wykorzystywany jest również przy problemach żołądkowo-jelitowych, zwłaszcza jeśli obejmują objawy dyspeptyczne, czyli częste odbijanie oraz uczucie ciężkości i pełności w nadbrzuszu po posiłku. Niektórzy polecają go także jako środek łagodzący bolesne miesiączki oraz naturalny afrodyzjak. 

>> Leki i suplementy diety na infekcje pęcherza moczowego

Olejek z rozmarynu sprawdza w przypadku depresji, nerwicy, problemów ze snem, dokuczliwych bólów głowy oraz przewlekłego zmęczenia. Może pomagać obniżać wzmożone napięcie nerwowe, wspomagać pamięć i koncentrację. Olejek eteryczny z rozmarynu świetnie sprawdza się również do aromaterapii. Można dodawać go do dyfuzora, kąpieli lub wykorzystać do masaży skroni.

Rozmaryn można stosować również zewnętrznie w postaci maści, kremów, kosmetyków, płukanek i kąpieli. Działa relaksująco, rozgrzewająco, może poprawiać stan skóry oraz zmniejszać bóle mięśniowo-stawowe.

Preparaty zawierające rozmaryn lekarski

Na polskim rynku rozmaryn lekarski można znaleźć pod wieloma postaciami, m.in. jako:

• tradycyjny produkt leczniczy w formie kropli lub tabletek, zawierający wyciąg alkoholowy z liści rozmarynu - wskazany jest w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych, predyspozycji do powstawania kamieni nerkowych,
• olejki eteryczne – zalecane do stosowania przy przeziębieniach oraz punktowo po ukąszeniach komarów, 
• maści rozgrzewające do masażu pleców i klatki piersiowej w celu udrożnienia zatkanego nosa oraz ułatwienia odkrztuszania zalegającej wydzieliny,
• lek OTC (bez recepty) zawierający wyciąg płynny z liści rozmarynu, polecany w ramach poprawy pracy układu krążenia oraz w stanach wzmożonego napięcia nerwowego,
• maści rozgrzewające wskazane w bólach mięśniowo-stawowych (m.in. maści końskie),
• produkty do pielęgnacji włosów (szampony, odżywki, ampułki do skóry głowy) w ramach stymulacji porostu włosów, zapobieganiu nadmiernemu przetłuszczaniu się skóry głowy,
• pasty do zębów i płyny do płukania ust.

Rozmaryn lekarski – dawkowanie 

Europejska organizacja zajmująca się fitoterapią ESCOP (z ang. European Scientific Cooperative on Phytotherapy) określiła zalecane dawkowanie preparatów rozmarynowych:

• suszony rozmaryn: 2-4 g/d (np. w postaci naparu),
• ekstrakt alkoholowy (z etanolem 45%, w stosunku 1:1) – 1,5-3 ml/d,
• nalewka (z etanolem 70%, w stosunku 1:5) – 3-8,5 ml/d,
• do kąpieli: 1 litr naparu rozmarynowego dodawany do kąpieli 2 razy w tygodniu w stosunku 1:20.

Rozmaryn lekarski – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne

Preparatów z rozmarynu lekarskiego nie należy stosować w poniższych sytuacjach:

• ciąża,
• karmienie piersią,
• kamica żółciowa, 
• niedrożność dróg żółciowych,
• choroby wątroby.

Dodatkowo, ze względu na brak danych dotyczących możliwych interakcji z lekami, w przypadku stosowania jakiekolwiek farmakoterapii wskazana jest konsultacja lekarska. 

Preparaty z rozmarynu lekarskiego uznawane są za stosunkowo bezpieczne, jednak mogą powodować niewielkie działania niepożądane m.in. pieczenie ust, wymioty, nudności, podrażnienie błon śluzowych, kontaktowe zapalenie skóry.

>> Leki przeciwwymiotne - co stosować przy wymiotach?

Rozmaryn lekarski w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie

• Rozmaryn lekarski występuje głównie w postaci suszu, wyciągów, olejów eterycznych, a także maści i kosmetyków. 
• Wykazuje właściwości przeciwdrobnoustrojowe, moczopędne, działa ochronnie w stosunku do układu moczowego, nerwowego oraz pokarmowego.
• Stosowany jest głównie przy zapaleniach dróg moczowych, chorobie wrzodowej i stanach wzmożonego napięcia nerwowego. 
• Przeznaczony jest do stosowania wewnętrznego oraz zewnętrznego.