Kozieradka pospolita (łac. Trigonella foenum-graecum) zaliczana jest do rodziny bobowatych i już od czasów średniowiecza znana jest ze swoich właściwości prozdrowotnych. Składniki aktywne zawarte w roślinie sprawiają, że jest ona wykorzystywana w celu m.in. obniżenia poziomu cholesterolu, wspierania leczenia zaburzeń hormonalnych i wyrównania poziomu cukru we krwi. Kozieradka stanowi również substrat do produkcji kosmetyków do pielęgnacji włosów, w tym hamujących ich wypadanie.
Kozieradka – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie
Kozieradka – jakie ma właściwości?
Popularna roślina, jaką jest kozieradka pospolita, osiąga wielkość do 60 cm i pochodzi z południowych części Azji. Obecnie uprawiana jest na całym świecie, w tym przede wszystkim w Indiach i Chinach. Surowcem, wykorzystywanym do celów farmaceutycznych jest nasienie kozieradki. W sklepach ze zdrową żywnością można spotkać to zioło również w postaci suszonych liści.
Kozieradka pospolita wykazuje szereg cennych właściwości, wspierających organizm na wielu poziomach. Przyjmowana w postaci doustnej wspomaga procesy trawienne, w tym niweluje wzdęcia, pobudza apetyt, a także zmniejsza stany zapalne błony śluzowej żołądka. Nasiona kozieradki wzmagają laktację u kobiet karmiących piersią. Preparaty z dodatkiem wyciągów z tej rośliny obniżają poziom glukozy i cholesterolu we krwi.
Co więcej, zioło ma właściwości wykrztuśne w infekcjach górnych dróg oddechowych. W postaci miejscowych okładów, kozieradka wspomaga gojenie się owrzodzeń i ropni.
>> Zioła na przeziębienie i kaszel - które wybrać?
W skład kozieradki pospolitej wchodzą:
- flawonoidy – wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i neutralizują wolne rodniki, które przyspieszają procesy starzenia się komórek,
- saponiny – przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Ponadto wykazują działanie moczopędne, a także wspierają metabolizm niektórych składników pokarmowych, głównie tłuszczów,
- alkaloidy – wspierają pracę układu nerwowego, działają przeciwbólowo i antybakteryjnie,
- witaminy z grupy B,
- olejek eteryczny,
- cenne pierwiastki, w tym fosfor, żelazo, potas i wapń.
Ze względu na dużą zawartość białka, nasiona kozieradki są wykorzystywane także jako pasza dla zwierząt hodowlanych.
Kozieradka – działanie i wskazania do stosowania
Substancje aktywne biologicznie w nasionach kozieradki sprawiają, że pełnią one funkcje pomocnicze w wielu preparatach leczniczych i suplementach diety. Wskazaniami do stosowania surowca są m.in.:
- hipercholesterolemia, czyli podwyższony poziom cholesterolu we krwi. Obniżeniu ulega głównie frakcja LDL, czyli tzw. zły cholesterol, a także trójglicerydy. Dzięki temu znacznie zmniejsza się ryzyko pojawienia się zawału serca i udaru mózgu,
- cukrzyca – zawarte w składzie aminokwasy, które pobudzają wydzielanie insuliny z trzustki,
- infekcje o podłożu bakteryjnym spowodowane przez gronkowce, salmonellę, rzęsistka pochwowego oraz E. Coli,
- bóle o lekkim natężeniu,
- infekcje górnych dróg oddechowych przebiegające z kaszlem,
- zaparcia – kozieradka zawiera dużo błonnika, który poprawia metabolizm.
Liczne doniesienia naukowe wskazują na to, że preparaty z kozieradką pospolitą w składzie, wzmacniają włosy i zapobiegają ich nadmiernemu wypadaniu. Jest to związane z dużą ilością minerałów i witamin.
Kozieradka na wysoki poziom cholesterolu
Doustne podawanie nasion kozieradki obniża całkowite stężenie cholesterolu we krwi, w tym LDL i trójglicerydów, przy jednoczesnym wzroście frakcji HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu. Jest to związane z obecnością w składzie ziela saponin steroidowych. Ponadto wykazano, że nasiona rośliny opóźniają wchłanianie związków tłuszczowych.
Niacyna, czyli witamina PP, będąca jednym z aktywnych biologicznie składników kozieradki działa przeciwmiażdżycowo i wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego.
>> Preparaty z kozieradką na wysoki cholesterol
Kozieradka na wysoki poziom cukru
Wyciąg z kozieradki pospolitej powoduje aktywację receptora insulinowego, czego efektem jest zwiększone wydzielanie insuliny, a co za tym idzie zmniejszenie poziomu cukru we krwi. Preparaty z kozieradką zwiększają wychwyt glukozy i wykazują działanie hipoglikemiczne.
>> Zioła na cukrzycę – terapia wspomagająca leczenie cukrzycy
Kozieradka na stany zapalne
Zarówno wyciągi z nasion, jak i pędu i korzenia kozieradki wykazują silne działanie przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicze. Takie działanie antybiotyczne zostało potwierdzone licznymi badaniami naukowymi.
Kozieradka – dawkowanie
Niewielką ilość nasion kozieradki należy parzyć ok. 15 minut pod przykryciem. Ciepły napar można pić kilka razy dziennie. Odwar z rośliny rekomenduje się gotować na wolnym ogniu przez ok. 30 minut. Z odwarów można przygotowywać okłady na stany zapalne skóry. Taki odwar można wykorzystać również jako wcierkę lub płukanego do włosów.
Leki i suplementy diety z kozieradką w składzie należy przyjmować zgodnie z zaleceniami producenta.
Preparaty zawierające kozieradkę
Kozieradkę pospolitą można spotkać w postaci:
- suszu,
- granulatu,
- zawiesiny,
- kapsułek,
- tabletek,
- kremów,
- szamponów do włosów.
Kozieradka – przeciwwskazania do stosowania
Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z kozieradką pospolitą w składzie są:
- ciąża i karmienie piersią,
- niskie ciśnienie krwi tętniczej.
Kozieradka – możliwe skutki uboczne
Stosowanie kozieradki zgodnie z przeznaczeniem i w optymalnych dawkach jest bezpieczne dla zdrowia.
Skutkami ubocznymi spożywania kozieradki mogą być:
- przemijający ból brzucha,
- wzdęcia,
- zmiana zabarwienia moczu,
- reakcja anafilaktyczna.
Kozieradka – interakcje z lekami i preparatami
Należy zachować szczególną ostrożność w łączeniu preparatów z kozieradki z lekami o działaniu hipoglikemizującym, ponieważ znacznie obniżają one stężenie glukozy we krwi. Ponadto nie zaleca się jednoczesnego przyjmowania tego zioła z lekami przeciwdepresyjnymi (z grupy SSRI) oraz przeciwzakrzepowymi.
Kozieradka w Encyklopedii ziół i roślin – Podsumowanie
- Kozieradka pospolita jest powszechnie stosowana jako substancja pomocnicza w walce z wysokim poziomem cholesterolu i cukru.
- Składniki aktywne biologiczne obecne w roślinie działają wykrztuśnie, co wspiera leczenie infekcji górnych dróg oddechowych spowodowanych przez bakterie.
W kosmetyce, produkty z kozieradką wzmacniają włosy i zapobiegają ich wypadaniu.
