Marzanna barwierska – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Marzanna barwierska (łac. Rubia tinctorum) to roślina znana również pod nazwami: barwnica i marzanna farbierska. W przeszłości wykorzystywana była głównie do produkcji barwników do tkanin. Obecnie, korzeń tego ziela stosowany jest w łagodzeniu objawów schorzeń układu moczowego, w tym kamicy moczowej, infekcji dróg moczowych, a także w problemach z oddawaniem moczu.

Marzanna barwierska – jakie ma właściwości?

Marzanna barwierska to roślina zaliczana do rodziny marzanowatych. Pierwotnie uprawiano ją w Azji Środkowej i na południowym wschodzie Europy. Obecnie rośnie w wielu rejonach świata, jednak w Polsce wyłącznie w specjalnych hodowlach i ogrodach botanicznych. Roślina preferuje wilgotne gleby i nasłonecznione stanowiska.

Zanim w przemyśle zaczęto stosować syntetyczne barwniki, marzannę barwierską wykorzystywano do barwienia tkanin na kolor czerwony, fioletowy i brązowy. W starożytnym Egipcie wykorzystywano ziele do barwienia kosmetyków i pigmentów do makijażu. Obecnie znacznie rzadziej znaleźć ją można w farbach olejnych i akwarelowych.

W skład marzanny barwierskiej wchodzą:

• kwas ruberytrynowy – rozkurcza mięśnie gładkie układu moczowego, co pozwala na usunięcie kamieni,
• galiozyna – zmniejsza napięcie ścian cewek nerkowych, wiąże wapń,
• kwas chlorogenowy – działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i hamuje rozwój grzybów,
• flawonoidy – uszczelniają i chronią delikatnie ściany naczyń krwionośnych, neutralizują działanie wolnych rodników,
• węglowodany,
• sole mineralne,
• pektyny – ograniczają wchłanianie glukozy w jelicie cienkim i obniżają poziom cholesterolu we krwi,
• garbniki – mają działanie ściągające, a także przeciwzapalne, antyoksydacyjne i bakteriobójcze,
• saponiny – przyspieszają metabolizm tłuszczów, przez co obniżają poziom tzw. złego cholesterolu LDL.

Surowcem farmaceutycznym marzanny barwierskiej jest ziele i kłącze rośliny. Jej składniki aktywne sprawiają, że marzanna barwierska działa moczopędnie, żółciopędnie, bakteriobójczo, spazmolitycznie, zwiększa apetyt, a także łagodzi obrzęki naczynioruchowe.

>> Pantofle cisną, a pierścionek nie chce zejść z palca? 6 sposobów na obrzęki

Marzanna barwierska – działanie i wskazania do stosowania

Marzanna barwierska jest surowcem zielarskim wykorzystywanym w medycynie naturalnej od setek lat. Kłącze pozyskuje się z dwu- lub trzyletnich bylin wczesną jesienią. Surowiec należy następnie wysuszyć w odpowiednio dobranych temperaturach. Marzannę barwierska najczęściej spożywa się w formie naparu.

Wskazaniem do stosowania marzanny barwierskiej są:

• zaburzenia apetytu,
• stany zapalne dróg moczowych,
• kamica nerkowa.

Marzanna barwierska na drogi moczowe

Aktywne biologicznie związki zawarte w marzannie barwierskiej łagodzą dolegliwości układu moczowego. Liczne badania naukowe wykazały, że picie naparów z rośliny pomaga rozpuszczać kamienie fosforanowo-szczawianowe, co jest cenną informacją dla osób borykających się z problemem kamicy moczowej. W związku z faktem, że galiozyna i kwas ruberytrynowy mają zdolność do wiązania wapnia, to zmniejsza się również ryzyko tworzenia się kamieni moczowych złożonych właśnie z tego pierwiastka.

Doustne przyjmowanie marzanny barwierskiej zmniejsza napięcie mięśni gładkich układu moczowego, poprawia perystaltykę moczowodów, a także działa moczopędnie. Garbniki i kwas chlorogenowy działają bakteriobójczo, co ma duże znaczenie w leczeniu infekcji moczowych na tle bakteryjnym.

Ponadto związki antrachinowe obecne w kłączu rośliny pomagają pozbyć się z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, w tym toksyn.

>> Zakażenia układu moczowego – leki na infekcje dróg moczowych

Marzanna barwierska na skórę

Okłady z marzanny barwierskiej można stosować również zewnętrznie na skórę. Działa ona bowiem przeciwzapalnie i antybakteryjne, co może wspomóc leczenie zmian skórnych pojawiających się m.in. w trądziku.

>> Zioła na trądzik

Marzanna barwierska – dawkowanie

Korzeń z marzanny barwierskiej nabyć można w postaci suszu do samodzielnego zaparzania. 1 łyżeczkę surowca wystarczy zalać ok. 150-200 ml wrzącej wody i parzyć przez ok. 15 minut. Nie należy przekraczać dawki wynoszącej 1 szklankę dziennie. Kuracja marzanną barwierską nie może być dłuższa niż 30 dni.

Preparaty zawierające marzannę barwierską

Marzanna barwierska występuje w postaci:

• suszu,
• naparu,
• płynów doustnych,
• tabletek,
• drażetek.

Marzanna barwierska w ciąży

Nie zaleca się stosowania naparów z marzanny barwierskiej u kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Marzanna barwierska – przeciwwskazania do stosowania

Przeciwwskazaniami do stosowania marzanny barwierskiej są:

• nietolerancja pokarmowa,
• wiek do 14. roku życia,
• ciąża,
• karmienie piersią,
• zapalenie kłębuszków nerkowych,
• niewydolność nerek,
• choroba wrzodowa.

Marzanna barwierska – możliwe skutki uboczne

Przy nieprawidłowym spożywaniu lub przedawkowaniu marzanny barwierskiej mogą pojawić się skutki uboczne w postaci nudności, wymioty, bóle brzucha i uszkodzenia wątroby. Długotrwałe przyjmowanie naparów lub odwarów może powodować zabarwienie potu i moczu na kolor jasnoczerwony.

Marzanna barwierska – interakcje z lekami i preparatami

Należy zachować szczególną ostrożność w jednoczesnym spożywaniu naparów z marzanny barwierskiej i innymi lekami na choroby układu moczowego, w tym nerek. W przypadku leczenia przewlekłego za pomocą innych substancji aktywnych należy uprzednio skontaktować się z lekarzem.

Marzanna barwierska w Encyklopedii ziół i roślin – Podsumowanie

• Marzanna barwierska to cenna roślina wykorzystywana nie tylko do barwienia tkanin, ale również w fitoterapii.
• Najważniejszymi substancjami aktywnymi biologicznie tej rośliny są glikozydy, kwasy organiczne, flawonoidy, pektyny i garbniki.
• W postaci naparów, odwarów, mieszanek ziołowych i suplementów diety, marzanna barwierska wspiera leczenie schorzeń układu moczowego. Działanie surowca opiera się przede wszystkim na rozbijaniu złogów fosforanowo-szczawianowych, zmniejszeniu napięcia ścian układu moczowego, zwiększenia ilości wydalanego moczu i zapobieganiu tworzenia się kamieni wapniowych.
• Wyciągi z marzanny barwierskiej nie są zalecane dzieciom poniżej 14. roku życia, kobietom w ciąży i karmiącym piersią, a także osobom cierpiącym na choroby wrzodowe i niektóre schorzenia nerek.