Ostryż długi (łac. Curcuma longa), czyli popularna kurkuma, to przyprawa o właściwościach leczniczych. Roślina zaliczana jest do rodziny imbirowatych. Ostryż długi wykorzystuje się zarówno w kuchni, jak i kosmetyce i fitoterapii. Jego składniki aktywne wykazują działanie wielotorowe, w tym przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne, ułatwiające trawienie, antybakteryjne, przyspieszające regenerację wątroby, a także wspierające odchudzanie.
Ostryż długi – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie
Ostryż długi – jakie ma właściwości?
Kurkuma, czyli ostryż długi, kojarzy się przede wszystkim z niezwykle aromatyczną przyprawą, która barwi na kolor pomarańczowo-żółty. Warto jednak zaznaczyć, że można ją stosować również poza kuchnią. Inne nazwy tej rośliny to szafran indyjski i ostryż barwierski. Uprawia się ją przede wszystkim w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Surowcem farmaceutycznym jest kłącze ostryżu.
Właściwości lecznicze ostryżu długiego znane są w medycynie naturalnej od ponad 2500 lat. Składniki czynne biologicznie zawarte w kłączu ostryża długiego wykazują działanie regenerujące naskórek, przeciwrodnikowe, przeciwzapalne, bakteriobójcze, grzybobójcze, przyspieszające odtruwanie wątroby, zmniejszające masę ciała, przyspieszające metabolizm, żółciotwórcze i łagodzące stany zapalne skóry.
Obecnie bardzo popularne jest tzw. złote mleko, czyli napój na bazie kurkumy znany głównie w medycynie indyjskiej (ajurwedzie) podawany na złagodzenie objawów przeziębienia i wzmocnienie odporności. Aby przygotować złote mleko, należy podgrzać mleko roślinne i dodać do niego łyżkę sproszkowanej kurkumy, miodu, soku z cytryny i kilka plasterków imbiru.
W kosmetyce kurkuma wchodzi w skład preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej, z pierwszymi zmarszczkami i przebarwieniami. Wyciągi z ostryżu długiego są rekomendowane osobom borykającym się z problemem trądziku i łojotoku, ponieważ łagodzą stany zapalne i zmniejszają zmiany skórne.
W skład ostryżu długiego wchodzą:
- kurkuminoidy (m.in. kurkumina i demetoksykurkumina) wykazują szereg działań prozdrowotnych, w tym przeciwzapalne, neuroprotekcyjnie, hepatoprotekcyjne, antyoksydacyjne i przeciwgrzybicze,
- związki terpenowe – nadają kurkumie charakterystycznego zapachu. Działają uspokajająco, przeciwzapalnie i zwalczają wolne rodniki,
- żelazo,
- sole mineralne.
Ostryż długi – działanie i wskazania do stosowania
Leki i preparaty na bazie ostryżu długiego można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Suplementacja jest rekomendowana przede wszystkim osobom cierpiącym na dolegliwości stawowe i problemy z trawieniem. Substancje aktywne obecne w kłączu kurkumy ze względu na występowanie żelaza mogą wspomóc leczenie anemii.
Kosmetyki z kurkumą stanowią jedne z wiodących na rynku linii anti-ageing, opóźniających procesy starzenia się naskórka. Co więcej, preparaty te wyrównują koloryt skóry i łagodzą stany zapalne.
Wskazaniami do stosowania ostryżu długiego są:
- niestrawność,
- ból mięśni i stawów,
- anemia,
- choroby wątroby,
- hipercholesterolemia,
- miażdżyca,
- choroby grzybicze,
- nadwaga i otyłość,
- schorzenia przyzębia,
- trądzik, egzema, łuszczyca.
Trwają badania kliniczne nad wykorzystaniem kurkuminy w terapii niektórych chorób o podłożu neurodegeneracyjnym, w tym choroby Alzheimera i Parkinsona. Istnieją także przesłanki sugerujące, że kurkumina może mieć wpływ na kancerogenezę poprzez hamowanie etapów tworzenia się nowotworu.
Ostryż długi na układ sercowo-naczyniowy
Wyciągi z kłącza ostryżu długiego pozwalają obniżyć poziom trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Jest to związane z przyspieszeniem przemiany tłuszczów do kwasów żółciowych w wątrobie. Wykazano również, że kurkumina hamuje procesy agregacji płytek krwi.
Ostryż długi – dawkowanie
Sproszkowane kłącze ostryżu długiego (1 g) należy zalać 200 ml wrzącej wody i parzyć przez ok. 10 minut. Taki napój można spożywać do 3 razy dziennie.
Leki i preparaty z ostryżem długim w składzie należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza i producenta.
Preparaty zawierające ostryż długi
Ostryż długi występuje pod postacią:
- suszu,
- proszku,
- nalewki,
- soku,
- kropli,
- wyciągu olejowego,
- tabletki,
- kapsułki,
- płynu doustnego,
- kremu,
- szamponu do włosów,
- żelu na skórę.
Leki z ostryżem długim
Lek z ostryżem długim w składzie (jako składnik kompozycji ziołowej) wykorzystuje się w leczeniu dolegliwości trawiennych. Przeznaczony jest do spożycia doustnego.
Suplementy z ostryżem długim
Suplementy diety z ostryżem długim wspomagają funkcje stawów i wątroby, a także proces odchudzania.
Ostryż długi w ciąży
Ostryżu długiego w dużych ilościach nie mogą spożywać kobiety w ciąży i karmiące piersią. Kurkumina może przyspieszyć skurcze macicy, a tym samym akcję porodową.
Ostryż długi – przeciwwskazania do stosowania
Przeciwwskazaniami do stosowania ostryżu długiego są:
- ciąża,
- wiek poniżej 14 lat,
- kamienie żółciowe,
- niedrożność dróg żółciowych.
Ostryż długi – możliwe skutki uboczne
Przedawkowanie kurkumy może wiązać się z występowaniem dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunka, nudności, odbarwienie kału), zawrotów głowy, a także zmian skórnych. Warto zaznaczyć jednak, że tolerancja dużych dawek kurkumy jest wysoka.
>> Kolendra siewna – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie
Ostryż długi – interakcje z lekami i preparatami
Ostryżu długiego nie należy łączyć z niektórymi lekami z grupy chemioterapeutyków, w tym irinotekanem, kamptotecyną i paklitakselem.
Ostryż długi w Encyklopedii ziół i roślin – Podsumowanie
- Ostryż długi, czyli popularna kurkuma, stanowi składnik wielu leków, preparatów, suplementów diety i kosmetyków.
- W fitoterapii stosuje się go jako środek chroniący wątrobę, przyspieszający trawienie, obniżający poziom cholesterolu, ułatwiający proces odchudzania się, a także łagodzący zmiany skórne.
- Złote mleko, czyli napój na bazie kurkumy, cytryny, miodu i imbiru, jest skuteczny w walce z przeziębieniem.
