Ostropest plamisty – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Ostropest plamisty (łac. Silybum marianum) to roślina lecznicza wykorzystywana w medycynie naturalnej już od ponad 2000 lat. Surowiec jest pozyskiwany na potrzeby branży farmaceutycznej i kosmetycznej. Ze względu na fakt, że ostropest plamisty stanowi źródło fitosteroli, witaminy E, sylimaryny i kwasów tłuszczowych, stosuje się go jako wsparcie regeneracji wątroby, a także leczenia hipercholesterolemii, zespołu jelita drażliwego oraz nadciśnienia tętniczego.

Jakie właściwości ma ostropest plamisty?

Ostropest plamisty jest zaliczany do najcenniejszych surowców stosowanych w fitoterapii. Roślina porasta obszary Azji Środkowo-Wschodniej, Europy Południowej i Afryki Północnej, a także Wyspy Kanaryjskie. Ostropest wymaga szczególnych warunków upraw – nasłonecznionego stanowiska i żyznej gleby. W sprzyjających okolicznościach może osiągać wysokość nawet do 2 metrów. Surowcem farmaceutycznym są kwiaty rośliny (pozbawione puchu kielichowego), które zbiera się na przełomie lipca i sierpnia.

W skład ostropestu plamistego wchodzą:

• sylimaryna – wspomaga regenerację wątroby i wspiera jej funkcje, pomaga pozbyć się z organizmu zalegających toksyn;
• fitosterole – obniżają poziom cholesterolu we krwi, zmniejszają przerost prostaty, zwiększają przepływ moczu przez cewkę moczową i zapobiegają tworzeniu się kamieni nerkowych;
• garbniki – działają bakteriobójczo, łagodzą dolegliwości trawienne, w tym biegunki, a także podrażnienia skóry, w tym oparzenia i odmrożenia;
• substancje śluzowe – pozwalają pozbyć się zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, wykazują działanie przeciwzapalne i osłonowe;
• flawonolignany – są znane przede wszystkim z działania hepatoprotekcyjnego (chronią komórki budujące wątrobę);
• witaminy C, K i E;
• związki mineralne;
• kwasy organiczne.

Związki biologicznie czynne zawarte w kwiatach ostropestu plamistego wykazują działanie bakteriobójcze, przeciwgrzybicze, obniżające poziom glukozy we krwi, hepatoprotekcyjne, antyoksydacyjne, przeciwzapalne i nefroochronne.

Ostropest plamisty – działanie i wskazania do stosowania

Wyciągi z ostropestu plamistego występują pod wieloma postaciami: naparu, tabletek, kropli, soku, wyciągu olejowego czy też kosmetyków do stosowania zewnętrznego. Dobroczynne substancje aktywne kwiatów i korzeni rośliny sprawiają, że wykorzystuje się je zarówno jako wsparcie leczenia wielu chorób, jak i w celu ich prewencji.

Olej z owoców ostropestu plamistego jest składnikiem kremów anti-ageing – spłyca drobne zmarszczki, ujędrnia skórę, a ponadto reguluje pracę gruczołów łojowych.

Wskazaniem do stosowania ostropestu plamistego są:

• stany rekonwalescencji po uszkodzeniach wątroby różnego pochodzenia;
• niestrawność;
• nudności;
• wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów;
• zespół jelita drażliwego;
• trądzik;
• zaburzenia laktacji;
• przebarwienia słoneczne.

Obecnie trwają badania kliniczne nad zastosowaniem substancji czynnych pozyskiwanych z ostropestu plamistego w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, stwardnienia rozsianego i niektórych nowotworów.

Ostropest plamisty na wątrobę

Na rynku farmaceutycznym istnieje wiele leków i suplementów diety przeznaczonych dla osób chcących zadbać o zdrowie wątroby. Za funkcje hepatoprotekcyjne odpowiada przede wszystkim sylimaryna. Wiąże się ona z komórkami wątroby, co zapobiega przyłączaniu się do tego narządu szkodliwych toksyn. Ponadto sylimaryna bierze udział w reakcjach antyoksydacyjnych i zapobiega kumulowaniu w organizmie szkodliwych produktów metabolizmu etanolu i paracetamolu.

>> Tabletki na wątrobę, kapsułki, herbatki na wątrobę

>> Suplementy i leki na wątrobę bez recepty – co zawierają?

Ostropest plamisty – dawkowanie

Leki i suplementy diety z ostropestem plamistym w składzie należy przyjmować zgodnie z zaleceniami producenta. Ziołowych preparatów na bazie alkoholu nie można podawać dzieciom poniżej 12. roku życia.

Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dzienna dawka sylimaryny nie powinna przekraczać 400 mg. Aby móc ocenić skuteczność fitoterapii, zaleca się przyjmowanie naparów, odwarów lub innych postaci ziół przez okres minimum 3 miesięcy.

Preparaty zawierające ostropest plamisty

Ostropest plamisty występuje w postaci:

• nasion;
• nalewki;
• soku;
• tabletek;
• kapsułek;
• wyciągu olejowego;
• płynu doustnego;
• kremu;
• żelu na skórę.

>> Preparaty z ostropestem plamistym

Ostropest plamisty w ciąży

Nie zaleca się przyjmowania preparatów na bazie ostropestu plamistego przez kobiety w ciąży.

Przeciwwskazania do stosowania ostropestu plamistego

Przeciwwskazaniami do stosowania ostropestu plamistego są:

• wiek poniżej 12. roku życia;
• ciąża.

Ostropest plamisty – możliwe skutki uboczne

Niewłaściwe stosowanie lub przedawkowanie ostropestu plamistego niesie za sobą ryzyko pojawienia się łagodnych objawów ze strony układu pokarmowego i miejscowych reakcji alergicznych. Możliwe jest również zażółcenie białek gałek ocznych, odbarwienie mas kałowych i moczu oraz wystąpienie bólu brzucha.

Ostropest plamisty – interakcje z lekami i preparatami

Należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu preparatów na bazie ostropestu plamistego i leków wykorzystywanych w chemioterapii, w tym cisplatyny, karboplatyny i doksorubicyny.

Ostropest plamisty w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie

• Ostropest plamisty jest surowcem powszechnie stosowanym w medycynie naturalnej i kosmetyce.
• Substancjami aktywnymi biologicznie w wyciągach z ostropestu plamistego są: sylimaryna, fitosterole, glikozydy fenolowe, kwercetyna, substancje śluzowe, garbniki, kemferol, witamina E, składniki mineralne i olejki lotne.
• Preparaty na bazie ostropestu plamistego są stosowane w leczeniu uszkodzeń wątroby różnego pochodzenia. Ponadto substancje czynne obniżają poziom trójglicerydów i cholesterolu i działają antybakteryjnie.
• Ostropest plamisty zażywany w niewłaściwych dawkach może powodować skutki uboczne, w tym reakcje alergiczne i bóle brzucha.